Είναι χαρακτηριστικό πως οι διπλωμάτες και υπουργοί περιβάλλοντος των 193 κρατών-μελών του ΟΗΕ, προσήλθαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θεωρώντας αδύνατη την πολυπόθητη επίτευξη μιας διεθνούς, δεσμευτικής συμφωνίας για το κλίμα, που θα αντικαταστήσει το πρωτόκολλο του Κιότο, το οποίο εκπνέει το 2012.Ξεκίνησε τη Δευτέρα στην πόλη Κανκούν του Μεξικού, η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή και παρά την παταγώδη αποτυχία των αντίστοιχων συνομιλιών στην Κοπεγχάγη πριν από έναν χρόνο, ο πήχης των διαπραγματεύσεων είναι απελπιστικά χαμηλός.
Σε δηλώσεις της στο γερμανικό πρακτορείο, Deutsche Welle, η κοινοτική επίτροπος της Ε.Ε. για την κλιματική αλλαγή, Κόνι Χέντεγκαρντ, αναφέρει ότι «εφ’ όσον η αμερικανική γερουσία δεν ψήφισε κανένα νομικό πλαίσιο για την κλιματική αλλαγή, ούτε υπήρξε κάποια πρόοδος σε άλλες πρωτεύουσες δεν αναμένουμε να υπογραφεί στο Κανκούν ένα δεσμευτικό πρωτόκολλο, αν και η Ε.Ε. είναι και ήταν και πέρσι έτοιμη. Το μόνο που προσπαθούμε ως Ε.Ε. είναι με συγκεκριμένες αποφάσεις να δρομολογήσουμε σε διεθνές επίπεδο δράσεις για την προστασία του κλίματος».
Τις ελάχιστες πιθανότητες αναθεώρησης του -έτσι κι αλλιώς ανίσχυρου και προβληματικού, πρωτοκόλλου του Κιότο- έχουν επιβεβαιώσει ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν, καθώς και η νέα εκπρόσωπος του οργανισμού για το κλίμα και επικεφαλής της συνόδου στο Κανκούν, Κριστιάνα Φιγκουέρες, ενώ ο προκάτοχός της, Ίβο Ντε Μπερ, είχε δηλώσει το Μάρτιο πως στο Κανκούν θα τεθούν οι βάσεις για μια διεθνή, δεσμευτική συμφωνία το νωρίτερο μέσα στο 2011. Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί ούτε αυτός ο στόχος, το περιβάλλον θα βρεθεί παντελώς απροστάτευτο νομικά από τις ολοένα αυξανόμενες εκπομπές βιομηχανικών ρύπων.
Έτσι, η ατζέντα του COP16 επικεντρώνεται σε πολύ πιο χλιαρά, επιμέρους ζητήματα, όπως η επίτευξη συμφωνίας για τη συντήρηση των τροπικών δασών, η επιβολή των υφιστάμενων στόχων για περικοπή των αερίων του θερμοκηπίου και η διάδοση της πράσινης τεχνολογίας και τεχνογνωσίας προς τις φτωχότερες χώρες.
Η απαισιοδοξία (ή και ανικανότητα) των συμμετεχόντων στο συνέδριο, αντικατοπτρίζεται πλήρως στις προχθεσινές δηλώσεις του Μεξικανού προέδρου, Φελίπε Καλδερόν, ο οποίος μίλησε για την ανάγκη προσαρμογής σε έναν πιο ζεστό κόσμο. Μάλιστα, η δήλωση αυτή έγινε στα πλαίσια των εγκαινίων της ανεμογεννήτριας που θα ηλεκτροδοτήσει τη Σύνοδο, μια κίνηση που ίσως προδίδει τον επικοινωνιακό και μη ουσιαστικό χαρακτήρα των διαπραγματεύσεων.
Μετά την Κοπεγχάγη
Οι χαμηλές προσδοκίες και η εξοργιστική χλιαρότητα με την οποία ξεκινά η συνδιάσκεψη στο Μεξικό, προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση αν αναλογιστεί κανείς την παταγώδη αποτυχία του περσινού COP15 στην Κοπεγχάγη. Η τότε πολυδιαφημισμένη σύνοδος κορυφής στην οποία συμμετείχαν αρκετοί ηγέτες κρατών, μεταξύ των οποίων ο Μπαράκ Ομπάμα και ο Γκόρντον Μπράουν, είχε καταλήξει σε μία πολύ κατώτερη των προσδοκιών, μη δεσμευτική συμφωνία που προέβλεπε την περιβαλλοντικού σκοπού οικονομική ενίσχυση προς τις φτωχές και ευάλωτες χώρες μέχρι το 2020.
Όπως και τότε, το «κλιματικό χάσμα» μεταξύ βιομηχανικών και μη χωρών παραμένει το βασικότερο εμπόδιο για τις διαπραγματεύσεις που αφορούν την κλιματική αλλαγή. Από τη μία πλευρά βρίσκονται οι «ρυπαντές», δηλαδή οι Η.Π.Α. (που όπως είναι γνωστό, δεν υπέγραψαν ποτέ το πρωτόκολλο του Κιότο) και οι ανερχόμενες οικονομίες των BASIC (Βραζιλία, Ν. Αφρική, Ινδία, Κίνα), που διατηρούν τεράστια οικονομικά συμφέροντα στη δυνατότητά τους να ρυπαίνουν.
Από την άλλη, οι ανίσχυρες διπλωματικά και οικονομικά χώρες, που όχι μόνο δεν ωφελούνται από την εκπομπή αερίων, αλλά σε πολλές περιπτώσεις (κυρίως τα νησιωτικά κράτη) οδεύουν προς τον αφανισμό λόγω της κλιματικής αλλαγής. Αξίζει να σημειωθεί πως ιδιαίτερα θετική στάση στις διαπραγματεύσεις διατηρούν οι χώρες της Ε.Ε., η Ιαπωνία και η Αυστραλία, ενώ μια ομάδα αντιφρονούντων κρατών στην οποία πρωτοστατούν η Βολιβία και η Βενεζουέλα, παραμένει επιφυλακτική ως προς τα αποτελέσματα της συνόδου, τα οποία θεωρεί ότι υπηρετούν τα συμφέροντα λίγων υπερδυνάμεων και κυρίως της Αμερικής.
Σε κάθε περίπτωση, η πορεία των διαπραγματεύσεων πρέπει να θεωρηθεί υψίστης σημασίας, κάτι που επισημαίνει μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε προχθές και η οποία προειδοποιεί πως η παγκόσμια θερμοκρασία αναμένεται να αυξηθεί κατά 4 βαθμούς Κελσίου μέχρι το 2060, δηλαδή πολύ παραπάνω από το απαγορευτικό όριο των 2 βαθμών που έχουν θέσει οι επιστήμονες ως «ταβάνι» για το μέλλον του πλανήτη.
Στον αντίποδα της επίσημης διπλωματίας
Στον αντίποδα της δοάσκεψης του Κανκούν, οι «πράσινοι» ακτιβιστές αναμένεται να προσέλθουν κατά χιλιάδες στη χερσόνησο του Γιουκατάν, με σκοπό να καταστήσουν σαφές ότι η καταστροφή του περιβάλλοντος δεν είναι ένα παιχνίδι εξωτερικής πολιτικής. Βέβαια, η παρουσία τους στο Κανκούν προβλέπεται αντίστοιχα υποτονική με τη σύνοδο κορυφής, τουλάχιστον συγκριτικά με τις αντιδράσεις στην Κοπεγχάγη, αφού σκοπεύουν να δώσουν βάση στη συνεργασία και όχι στη σύγκρουση.
Όπως είναι αναμενόμενο, στο Μεξικό θα παρευρεθούν κυρίως Αμερικανοί ακτιβιστές, ενώ πρωτοστάτης του περιβαλλοντικού κινήματος θα είναι η αμερικανική οργάνωση SustainUS, που αποτελείται από χιλιάδες εθελοντές, στην πλειοψηφία τους νέους. Ο εκπρόσωπος της SustainUS, Μάικλ Ντέιβιντσον, ξεκαθάρισε πως «υπάρχουν στιγμές που πρέπει κανείς να είναι πιο επικριτικός και άλλες που είναι καλύτερο να συνεργάζεσαι». Όπως τόνισε, σκοπός των διαδηλωτών είναι να πιέσουν για την επίτευξη μιας νομικά δεσμευτικής συμφωνίας, «δίνοντας το παράδειγμα για το πως θα πρέπει να συνεργαστούν οι διαπραγματευτές».
Υπενθυμίζεται ότι στην περσινή σύνοδο της Κοπεγχάγης, οι δρόμοι της πόλης ήταν γεμάτοι με χιλιάδες ακτιβιστές που είχαν συρρεύσει από όλο τον κόσμο και που λίγο έλειψε να καταλάβουν το Bella Center, μέσα στο οποίο οι διπλωμάτες αδυνατούσαν να βρουν λύση. Οι δανέζικες αρχές όμως δεν είχαν αποδειχθεί όσο πολιτισμένες φημίζονται πως είναι, αφού, κάνοντας χρήση κάποιου «τρομονόμου» που είχαν περάσει λίγες εβδομάδες πριν, προχώρησαν σε χιλιάδες προληπτικές συλλήψεις διαδηλωτών, οι περισσότερες με αιτιολογία τη συμμετοχή σε διαδήλωση.
tvxs
