Ελλάδα και Τουρκία: Αιγαίο Θέματα - Ιστορικό και
Περίληψη
Για πολλά χρόνια,οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ Ελλάδα και Τουρκία έχουν αντιπάλότητα σε διμερείς διαφορές που έχουν παράγει κρίσεις, ακόμη και στο χείλος του πόλεμου.
Στον απόηχο της κρίσης του Ιανουάριου 1996 κατά τη διάρκεια της κρίσης των Ιμίων / Kardak, διάφορες πρωτοβουλίες για τη διευθέτηση των διαφορών αυτών αναλήφθηκαν. Το ΝΑΤΟ πρότεινε στρατιωτικού εξοπλισμού μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ορισμένα από τα οποία αποτελούν αντικείμενο εφαρμογή τους. Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Συμβούλιο των Υπουργών πρότεινε μια επιτροπή σοφών, η οποία έγινε δεκτή υπο την μορφή της ελληνικής και της τουρκικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων, οι οποίοι ανταλλάσσουν απόψεις με τον πρόεδρο. Τον Μάρτιο του 1996, Η Τουρκία πρότεινε τρόπους για την αντιμετώπιση ζητημάτων του Αιγαίου. Ένα χρόνο αργότερα, η Ελλάδα έκανε μια αποφασιστική κίνηση η οποία επιτάχυνε τις διμερείς εξελίξεις στην διπλωματία. Τέλος, τον Ιούλιο του 1997, οι Ηνωμένες Πολιτείες υποκίνησε μια κοινή ελληνική-τουρκική διακήρυξη αρχών που είχε ως αποτέλεσμα εάν σύμφωνο μη επιθετικής πολιτικής. Οι αρχές αυτές δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί σε συγκεκριμένες διαφορές στο Αιγαίο.
Το αν η Ελλάδα και η Τουρκία επιθυμούν να αλλάξουν τη φύση των σχέσεών τους
και την επίλυση των διαφορών στο Αιγαίο είναι αβέβαιη. Ισχυρά κίνητρα για την επίλυση υπάρχουν. Η Ελλάδα θέλει να εκπληρωθούν τα κριτήρια για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση και πρέπει ναέλεγξει τις αμυντικές δαπάνες για να το πράξει. Θα μπορεί δηλαδή να κόψει τις αμυντικές δαπάνες της,μόνο εάν η "Τουρκική απειλή "υποχωρήσει. Η Ελλάδα θέλει επίσης να καλλιεργηθεί μια πιο θετική εικόνα στους ευρωπαϊκούς κύκλους και οι σχέσεις της με την Τουρκία αποτελούν εμπόδιο. Το κοσμικό Τουρκικό κράτος (οι στρατιωτικοί) θέλουν να γίνουν μέρος της Ευρώπης και να σταματήσει η ελληνική απόπειρα χρήσης του βέτο στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως όπλο στις διμερείς διαφωνίες. Ο Τουρκικός στρατός μπορεί να ευνοήσει μια τέτοια προσέγγιση με την Αθήνα. Και στις δύο χώρες, ωστόσο, μπορεί να υπάρχουν εσωτερικοί πολιτικοί περιορισμοί σχετικά με την αλλαγή πολιτικής. Στην Ελλάδα, η κληρονομιά του πρώην πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι η Τουρκία είναι η μεγαλύτερη απειλή για την Ελλάδα, επηρεάζει την ικανότητα ελιγμών της τρέχουσας κυβέρνησης. Στην Τουρκία, εθνικιστικές όπως ο πρώην πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετσεβίτ ο οποίος είναι τώρα αναπληρωτής πρωθυπουργός και το Τουρκικό ΥΠΕΞ, δεν έχουν κάποια νέα σκέψη για την Άγκυρα που να ταιριάζει με αυτή της Αθήνας.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και, μετά την κρίση στα Ίμια / Kardak, επιδιώκεται να γίνουν πιο ενεργά βήματα στην επίλυση των διαφορών.
Οι ΗΠΑ τηρούν ουδετερότητα στην κρίση, ωστόσο, έγινε αντιληπτό στην Ελλάδα ως εύνοια προς την Τουρκία και εμπόδισε τις Ηνωμένες Πολιτείες από το να εμπλακεί άμεσα. Η επιθυμία των ΗΠΑ παρατάυτα αποτέλεσε την κινητήρια δύναμη για την θετική αλλαγή με αποτέλεσμα να αποδώσει καρπούς με τη διακύρηξη της Μαδρίτης τον Ιούλιο του 1997. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αποφασισμένες να παραμείνουν στην ίδια πορεία και έργο και να εφαρμόσουν τις αρχές της Μαδρίτης σε συγκεκριμένες διαφορές.
Οι προοπτικές για την επίλυση των διαφορών στο Αιγαίο είναι καλύτερες τώρα από ό,τι πριν χρόνια, αλλά εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις τόσο στην Ελλάδα όσο και την Τουρκία θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις προοπτικές αρνητικά.
Λήξη Περίληψης
Ελλάδα και Τουρκία:
Αιγαίο Θέματα - Ιστορικό και Πρόσφατες Εξελίξεις
Εισαγωγή
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ επιδιώκουν απο την Ελλάδα και την Τουρκία, να θεμελιωθεί η σταθερότητα στην Ανατολική Μεσογείο, μια περιοχή που συνορεύει με τα ανοιχτά μέτωπα των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής.
Συχνά, ωστόσο, οι δύο σύμμαχοι είναι παράλληλα ανταγωνιστές στο πλαίσιο των διμερών διαφορών που έχουν με επικίνδυνα ανησυχητικό και εμπρηστικό δυναμικό. Δεδομένου ότι τον Ιανουάριο του 1996 η κρίση πάνω από ένα νησάκι στο
Αιγαίο Πέλαγος ώθησε τους γείτονες στο χείλος του πολέμου, έχουν γίνει προσπάθειες για την βελτίωση των ελληνικών-τουρκικών σχέσεων. Άλλα τα διχαστικά ζητήματα παραμένουν, ιδίως εκείνα που αφορούν Κύπρο, Το Οικουμενικό (Ελληνική Ορθόδοξη) Ορθόδοξο Πατριαρχείο και την ελληνική κοινότητα στην Τουρκία, ι μουσουλμάνοι (κυρίως Τουρκίας) πολίτες της ελληνικής Θράκης, οι Κούρδοι,και ο ανταγωνισμός
για τους περιφερειακούς συμμάχους, καθιστούν ενίοτε προβληματική την αναζήτηση μιας εύλογης λύσης. Εκτός από Κύπρο, όμως, αυτά τα άλλα θέματα δεν είναι επιρρεπής σε κρίσεις ούτε το αντικείμενο της σημερινής διπλωματίας.
Τα θέματα του Αιγαίου
Το μεγαλύτερο σε μήκος σύνορο ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Τουρκία βρίσκεται στο Αιγαίο και αμφισβητείται απο αέρος, στη θάλασσα, στην υφαλοκρηπίδα, καθώς και στα νησιά, νησίδες, και βραχώδεις νήσους.
Εναέρια
Από το 1931, η Ελλάδα υποστήριξε την επέκταση του εναέριου χώρου στα 10 μίλια στο Αιγαίο. Συνήθως τα δικαιωμάτα του εναέριου χώρου μιας χώρας συμπίπτουν με τα εδαφικά/θαλάσσια δικαιώματα/σύνορα της.
Η Ελλάδα αξιώνει σύνορα έξι μιλίων θάλασσα. Ως εκ τούτου, άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, αναγνωρίζουν τον ελληνικό εναέριο χώρο, μόνο στα έξι μίλια. Τα Τουρκικά στρατιωτικά αεροσκάφη παραβιάζουν τον εναέριο χώρο όπως υποστηρίζει η Ελλάδα και πετούν προς, εντός έξι μιλίων από τα ελληνικά νησιά. Η Ελλάδα αμέσως κατηγορεί την Τουρκία για τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου,και αναχαιτίζει τα αεροπλάνα της Τουρκικής αεροπορίας.
Οι Συνεχείς χλεύη, και ενδεχομένως οι επικίνδυνες "αερομαχίες" μερικές φορές, οδηγούν σε συγκρούσεις αεροπλάνων.
Εναέρια θέματα ελέγχου της κυκλοφορίας παράλληλα με τις διαφορές για τον εναέριο χώρο. Το 1952, η Διεθνής Οργάνωση Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) είχε αναθέσει στην Ελλάδα τον εναέριο έλεγχο της κυκλοφορίας για το
Aegean Flight Information Region (FIR), δηλαδή, τον διεθνή και Ελληνικό εναέριο χώρο πάνω από το Αιγαίο μέχρι και τα σύνορα με τον τουρκικό εθνικό εναέριο χώρο. Μετά την κρίση της Κύπρου το 1974 όπου η Τουρκία απαιτεί όλα τα αεροπλάνα που πλησιάζουν τον εναέριο χώρο της να δηλώνουν τα στοιχεία τους απο την μέση του Αιγαίου (25ο μεσημβρινό) προκειμένου να καταστεί δυνατή για τα στρατιωτικά ραντάρ να διακρίνουν τις αθώες πτήσεις απο τις επιθετικές. Η Ελλάδα ανέφερε ότι αυτή η ενέργεια προσκρούει στην αρχή του FIR της και καταργεί την ευθύνη της για την ασφάλεια των πτήσεων πάνω από το Αιγαίο. Οι Διεθνείς αεροπορικές εταιρείες αντέδρασαν παύοντας απευθείας πτήσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Το κλείσιμο του Αιγαίου επηρέασε αρνητικά τις εμπορικές αεροπορικές πτήσεις πάνω από τη θάλασσα και σε άλλους τομείς. Η κατάσταση επιλύθηκε το 1980, όταν το προ-1974 status quo, αποκαταστάθηκε και οι διεθνείς πτήσεις συνεχίζουν τις πτήσεις τους και πάλι πάνω από το Αιγαίο. Σε γενικές γραμμές, η Τουρκία ισχυρίζεται ότι το FIR είναι ένα τεχνικό θέμα το οποίο η Ελλάδα ερμηνεύει και αξιοποιεί ως θέμα εθνικής κυριαρχίας για να περιορίσει τα τουρκικά αεροσκάφη και τις ασκήσεις τους πάνω από το Αιγαίο.
Υφαλοκρηπίδα
Η διαμάχη για τον ορισμό της υφαλοκρηπίδας αφορά τόσο τους θαλάσσιους
πόρους, καθώς και την κυριαρχία. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι η υφαλοκρηπίδα στο πλαίσιο του Αιγαίου είναι μια επέκταση της Ανατολίας και συγκεκριμένα της μάζας εδάφους της Μικράς Ασίας και ότι η ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα των συνόρων είναι μια μέση γραμμή μεταξύ των δύο ηπειρωτικών ακτών.
Η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι τα νησιά έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα και ότι η ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα των συνόρων είναι διάμεση γραμμή μεταξύ των τουρκικών ακτών και της Ανατολικής περιοχής των ελληνικών νησιών, στο περιθώριο του Τουρκικού έδαφους. Προς στήριξη της θέσεώς της, η Ελλάδα παραθέτει την Σύμβαση για την Υφαλοκρηπίδα
των Ηνωμένων Εθνών του 1958 και την πιο πρόσφατη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, που αναγνωρίζουν ότι τα νησιά δημιουργούν/έχουν τα ίδια ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα.
Η Ελλάδα εχει υπογράψει και τις δύο συμβάσεις, αλλά η Τουρκία όχι και απορρίπτει τον ισχυρισμό της Ελλάδας, θεμελιωδώς ως άδικο.
Η διαμάχη για την ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα έχει προκαλέσει δύο κρίσεις. Τον Νοέμβριο του 1973, Η Τουρκία παραχώρησε δικαιώματα εξερεύνησης πετρελαίου σε περιοχή που αποκάλεσε διεθνή ύδατα στο Αιγαίο, δίπλα σε πολλά ελληνικά νησιά. Τον Φεβρουάριο του 1974, η Ελλάδα διαμαρτυρήθηκε ότι η περιοχή ήταν μέρος της υφαλοκρηπίδας της. Τον Μαΐο, η τουρκική κυβέρνηση απέστειλε ερευνητικό σκάφος στην περιοχή, με συνοδεία από 32 πολεμικά πλοία. Τον Μάιο του 1975 στην διάσκεψη κορυφής
του ελληνικού και του Τούρκου Πρωθυπουργού, η Τουρκία φαίνεται να συμφώνησε να υποβάλλει τις διαφορές στο Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης (ICJ).
Η Κυβερνητική αστάθεια στην Άγκυρα, ωστόσο, κατέστησε την φαινομενική συμφωνία παρωχήσεων αδύνατη και είχε ως αποτέλεσμα την Τουρκία να αποστέλνει ακόμη ένα ερευνητικό σκάφος το οποίο συνοδεύόταν από ένα ακόμη πολεμικό πλοίο.
Η Ελλάδα άσκησε έφεση ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας των Η.Ε. για την αντιμετώπιση των παραβιάσεων της Τουρκίας στην κυριαρχίας της και μονομερώς απευθύνε αίτηση στο Διεθνές Δικαστήριο για τον προσδιορισμό της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας .
Το Συμβουλίο Ασφαλείας των Η.Ε. πέρασε ένα διφορούμενο διατυπωμένο ψήφισμα 395 (1976), καλώντας για έναρξη των άμεσων διαπραγματεύσεων και την προσφυγή στα δικαστήρια.
Το ICJ απέρριψε την αίτηση της Ελλάδας για τη λήψη προσωρινών μέτρων,
αυτό που τα δικαστήρια των ΗΠΑ θα αποκαλούσαν μια προσωρινή διαταγή,
και οδήγησε την Ελλάδα σε μια ανεπανόρθωτη ζημία.
Μειώθηκε επίσης η διεθνής δικαιοδοσία, η οποία εξαρτάται από την
συγκατάθεση και των δύο διαδίκων σε περίπτωση διαφοράς.
Η δεύτερη κρίση που σημειώθηκε το 1987, όταν η Ελλάδα χορήγησε δικαιώματα εξερεύνησης πετρελαίου στην υφαλοκρηπίδα κοντά στο νησί της Θάσου και την Τουρκία να χορηγεί παρόμοια δικαιώματα σε ύδατα κοντά στο ελληνικό νησί της Σαμοθράκης. Ένα τουρκικό πλοίο έσκευσε για εξερέυνηση, με πολύ μικρότερη ναυτική συνοδεία από ό, τι στη δεκαετία του 1970.Ο Έλληνας Πρωθυπουργός κ. Παπανδρέου Ανδρέας
απείλησε να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της κυριαρχίας της Ελλάδας.
Η κρίση υποχώρησε μετά από την έντονη διαμεσολάβηση, ΝΑΤΟ και ΗΠΑ σε κάθε χώρα
εξασφαλίζοντας ότι τυχόν μελλοντική εξερεύνηση (ορυκτού πλούτου) θα πραγματοποιηθεί μόνο στου κάθε κράτους τα αδιαμφισβήτητα χωρικά ύδατα.
Η Ελλάδα προτείνει ότι και οι δύο χώρες θα πρέπει από κοινού να απευθυνθούν στο ICJ για τον προσδιορισμό των ορίων της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας. Η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας είναι η μόνη διαφορά στο Αιγαίο για την οποία η Ελλάδα είναι διατεθειμένη να απευθυνθεί στο δικαστήριο από κοινού με την Τουρκία
και να αποδεχθεί διαιτητικό συμβιβασμό. Σε όλα τα άλλα ζητήματα του Αιγαίου,
η Ελλάδα υποστηρίζει ότι η Τουρκία πρέπει να εκκινήσει διαδικασίες μέσω νομικής προσφυγής διότι πολύ απλά αμφισβητεί την βάση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Χωρική Θάλασσα
Το 1936, η Ελλάδα υιοθέτησε χωρικά ύδατα των έξι ναυτικών μιλίων. Επιφυλάσσεται όμως του δικαίωματος να αξιώσει 12-ναυτικά μιλία - ενα δικαίωμα που αργότερα επικυρώθηκε στο πλαίσιο Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας του ΟΗΕ, το οποίο η Ελληνική Βουλή επικύρωσε το Μάιο του 1995.
Όπως προαναφέρθηκε, η Τουρκία δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση. Σε απάντηση της
ενέργειας του Ελληνικού κοινοβουλίου, στις 8 Ιούνη του 1995, το τουρκικό κοινοβούλιο έδωσε την συγκατάθεση στην κυβέρνηση να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών, εφόσον η Ελλάδα άσκησει το δικαίωμα επέκτασης στα 12 μίλια και παράλληλα την αύξηση των χωρικών της υδάτων.
Εάν η Ελλάδα εφαρμόσει την επέκταση στα 12 μίλια,(οι Τούρκοι) υποστηρίζουν ότι θα κατέχει (η Ελλάδα) πάνω από τα δύο τρίτα του Αιγαίου.
Στις 12 Ιούνη του 1974, στο πλαίσιο της διαφοράς (παραπάνω) για το θέμα της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας, η Τουρκία είχε δηλωσεί επίσημα για πρώτη φορά ότι τυχόν επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια
θα αποτελεσει casus belli (αιτία πολέμου). Τούρκοι αξιωματούχοι επανέλαβαν τη θέση αυτή πολλές φορές, υποστηρίζοντας ότι μια ελληνική αιγιαλίτιδα ζώνη των 12 ναυτικών μιλίων θα "πνίξει" την Τουρκία και θα μετατρέψει το Αιγαίο σε «ελληνική λίμνη». Η Τουρκία πιστεύει ότι ο ελληνικός έλεγχος του Αιγαίου θα μπορούσε να απειλήσει την πρόσβασή της σε διεθνή ύδατα. Πάνω από δύο τρίτα της εμπορικής κίνησης της Τουρκίας διέρχονται μέσω της θάλασσας. Απο την άλλη η Ελλάδα λέει ότι κατ'αυτόν τον τρόπο θα εξασφαλιστούν τα δικαιώματα των άλλων χωρών περι αβλαβούς διέλευσης.
Τα Νησιά
Υπάρχουν περίπου 2.400 νησιά στο Αιγαίο, σχεδόν όλα ανήκουν στην Ελλάδα και περίπου 100 απο αυτά κατοικούνται. Το 1923 η Συνθήκη της Λωζάννης έδωσε εντολή στην Ελλάδα για αποστρατιωτικοποίηση πολλών εκ των νησιών, στο Ανατολικό Αιγαίο. Η Ιταλία παραχώρησε τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα με τη συνθήκη του Παρισιού το 1947,
η οποία απαιτούσε την αποστρατικοποίηση τους επίσης. Η Ελλάδα άρχισε να στρατιωτικοποιεί τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου το 1960, και το πρόγραμμα επιταχύνθηκε μετά την κρίση της Κύπρου του 1974. Η Ελληνική στρατιωτικοποίηση της Λήμνου και Σαμοθράκης, στην είσοδο των Στενών των Δαρδανελίων, προκαλεί μεγάλη ανησυχία για την Τουρκία. Η Ελλάδα στρατιωτικοποίησε τα Δωδεκάνησα για "αυτοάμυνα" μετά το 1974. Η Τουρκία υποστηρίζει ότι οι ενέργειες της Ελλάδας παραβιάζουν τις Συνθήκες της Λωζάννης και των Παρισίων, η Ελλάδα όμως υποστηρίζει ότι οι σχετικές διατάξεις της Λωζάνης εκτοπίστηκαν το 1936, με την σύμβαση του Montreux το 1936, η οποία επέτρεπε στην Τουρκία την στρατιωτικοποίηση και τον στρατιωτικό έλεγχο της κίνησης μέσω των στενών. Η Ελλάδα υποστηρίζει, επίσης, ότι οι ενέργειές της είναι αμυντικές. Μετά αυτο το γεγονός, το 1975, η Τουρκία έεγκαθίδρυσε την τέταρτη στρατιά της, στη Σμύρνη στα Παράλια του Αιγαίου. Η τέταρτη Στρατιά έχει μια αμφίβια δύναμη προσγείωση μπορεί, θεωρητικά, κατάσχεσης ελληνικά νησιά. Η Ελλάδα λέει ότι η τέταρτη στραιά πρέπει να αποσυρθεί πριν μειώνει τη δική της στρατιωτική παρουσία γύρω από την Τουρκία.Αντίστοιχα τόσο οι Ελληνικές όσο και
οι Τουρκικές θέσεις, χαρακτηρίζονται περισσότερο ώς πολιτικός ερεθισμός παρά ώς στρατιωτική απειλή.
3 Βλ., CRS έκθεση 96-140, Ελλάδα και Τουρκία: το βραχώδες νησάκι των Κρίσεων, που προαναφέρθηκε. Οταν οι Τούρκοι διαμαρτύρονται για τα στρατιωτικοποιημένα ελληνικά νησιά, να αυξήσουν κάποιοι Έλληνες αναφέρονται στην τύχη των δύο προηγούμενων ελληνο-κατοικημένων νησιών, την Ίμβρο (Gökçeada) και την Τένεδο (Bozcaada), στο βόρειο Αιγαίο, κοντά στην είσοδο των Στενών που βάση της Συνθήκης της Λωζάνης προσαρτήθηκαν στην Τουρκία. Η Συνθήκη επέβαλλε η Τουρκία να εγγυηθεί υπέρ των η μουσουλμανικών προσώπων και περιουσιών. Σύμφωνα με την Ελλάδα, οι διακρίσεις της Τουρκίας και η πολιτική της ανάγκασαν τους περισσότερους Έλληνες να φύγουν.
Νησίδες
Η κυριαρχία πάνω από τις νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο δεν ήταν σε διαφωνία μέχρι το Δεκέμβριο του 1995, όταν ο Τούρκος καπετάνιος εμπορικού πλοίου αρνήθηκε την διάσωση από ένα Ελληνικό πλοίο κοντά σε ένα ακατοίκητο νησάκι (Ίμια στην Ελλάδα, Kardak στην Τουρκία), που όπως ισχυρίστηκε Ήταν Tουρκικό.3 Τα μέσα ενημέρωσης και στις δύο χώρες », εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση, προκαλώντας κυβέρνητική και στρατιωτική εμπλοκή. Τα μέρη επέστρεψαν στην τάξη των πραγμάτων κατόπιν της αμερικανικής μεσολάβησης. Στη συνέχεια, Τούρκος αξιωματικός του ναυτικού παρουσίασε ερώτηση για την ελληνική κυριαρχία στη νήσο Γαύδο , κοντά στην Κρήτη, σε σύνοδο σχεδιασμού του ΝΑΤΟ. Παρά το γεγονός ότι το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι η Γαύδος αποτελεί όχι ένα τεχνικό πολιτικό ζήτημα, οι Τούρκοι αξιωματούχοι άρχισαν να αναφέρονται σε «γκρίζες ζώνες», δηλαδή, νησίδων και
βράχων που δεν αναφέρονται ρητά στις συνθήκες, των οποίων η κυριαρχία μπορεί να είναι αμφισβητήσιμη. Αργότερα ανέφερε ότι υπήρχαν 130 τέτοιες νησίδες και βραχονησίδες. Στην Ελλάδα απαίτησαν Η Τουρκία να αρνηθεί ότι είχε αξιώσεις για τη Γαύδο.
Πρωτοβουλίες για τη διευθέτηση των διαφορών
Δεδομένου της κρίσης στα Ίμια / Kardak , πολλές πρωτοβουλίες έχουν αναληφθεί για την επίλυση των διαφορών του Αιγαίου.
ΝΑΤΟ
Λίγο μετά την κρίση,ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Χαβιέ Σολάνα πρότεινε
μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) βασίζόμενος στο Μνημόνιο Κατανόησης τον Μάιο του 1988 που υπεγράφει μεταξύ του Κάρολου Παπούλια και Μεσούτ Γιλμάζ, Ελληνικού και η Τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών, αντίστοιχα. Στο μνημόνιο, η Τουρκία και η Ελλάδα συμφώνησαν ότι
1) όσον αφορά την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα μεταξύ τους και τα
δικαιώματα για τη χρήση της ανοικτής θάλασσας και τον διεθνή εναέριο χώρο του Αιγαίου.
2) να αποφευχθούν παρεμβάσεις στην ναυσιπλοΐα και τον αέρα, όπως και τη διεξαγωγή στρατιωτικών
δραστηριότητων στην ανοικτή θάλασσα και στον διεθνή εναέριο χώρο.
3) Την αποφυγή διεξαγωγής στρατιωτικών ασκήσεων στην ανοικτή θάλασσα και στον διεθνή
εναέριο χώρο κατά τη διάρκεια της περιόδου αιχμής της τουριστικής περιόδου Ιούλιος 1 - Σεπτέμβρης 1 και των κύριων
εθνικών και θρησκευτικών αργιών.
4) Ενημέρωση, Υπουργείο Άμυνας 15 του Μάη 1997. Reuters.
Τον Σεπτέμβριο του 1988, Παπούλιας και Γιλμάζ υπέγραψαν τις κατευθυντήριες γραμμές για την πρόληψη
Ατυχημάτων και συμβάντων σχετικά με την ανοιχτή θάλασσα, και τον διεθνή εναέριο χώρο, στα οποία κατονομάζουν,
μεταξύ άλλων πως τα 2 μέρη πρέπει να ενεργούν σύμφωνα με τους διεθνείς κανονισμούς.
Ο Σολάνα ανανέωσε την προσπάθειά του για το CBM τον Φεβρουάριο του 1997. Οι προτάσεις του, έντονα
υποστηρίζόμενες από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ήταν
1) ένα μορατόριουμ για τις στρατιωτικές ασκήσεις μεταξύ 15 Ιουν - 15 Σεπ
2) τις εκπαιδευτικές αποστολές μόνο από άοπλα αεροπλάνα
3) Τα αεροπλάνα να χρησιμοποιήσουν αναγνώριση, φίλος ή εχθρός μεσω της συσκευής (IFF) (αντί του να υποβάλλουν σχέδια πτήσης) για να αποκλείονται οι παρακολουθήσεις, να μειώσουν την ανάγκη για αναχαιτίσεις, και την μείωση του αριθμού των αερομαχιών
4) την άμεση επικοινωνία μεταξύ ελληνικών και τουρκικών επιχειρήσιακών κέντρων αεράμυνας
5) και την δημιουργία ενός κέντρου στο ΝΑΤΟ με Διοικητήριο στη Νάπολη ώστε να παρακολουθεί τον εναέριο χώρο του Αιγαίου .
Η Τουρκία συμφώνησε στις προτάσεις, αλλά με τροποποιήσεις. Η Ελλάδα συμφώνησε με το μορατόριουμ όσον αφορά τις στρατιωτικές ασκήσεις για την προτεινόμενη περίοδο, ενώ η Τουρκία συμφώνησε για την περίοδο μόνο 1 Ιουλίου-Αυγούστου 15 και είπε ότι θα χρησιμοποιήσει την συσκευή IFF κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου. Όπως έχει γίνει εδώ και δεκαετίες, η Ελλάδα απέρριψε τη χρήση του IFF, διότι παρακάμπτει με μια ειδική εξαίρεση τον κανόνα του FIR Αθηνών, ο οποίος ισχύει για όλες τις χώρες. Η Τουρκία ζήτησε την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις πτήσεις στο Αιγαίο, την οποία πρόταση η Ελλάδα θεώρησε, επίσης, παράβαση του FIR της. Η Ελλάδα επίσης αρνήθηκε να αφοπλίσει τα μαχητικά αεροσκάφη της στον εθνικό της εναέριο χώρο, αλλά ανέφερε πως οι εκπαιδευτικές πτήσεις που θα πραγματοποιηθούν δεν θα είναι οπλισμένες.
Η Ελλάδα σύμφωνησε να εγκαταστήσει γραμμές επικοινωνίας μεταξύ της Αθήνας και του ΝΑΤΟ και της Τουρκίας και του ΝΑΤΟ. Με αφετηρία το Φεβρουαρίου 1997, οι δύο πλευρές άρχισαν ένα πρόγραμμα δοκιμών για την αποστολή εικόνων με την δραστηριότητα του Αιγαίου στην έδρα του ΝΑΤΟ στη Νάπολη.
Ευρωπαϊκή Ένωση
Κατά το 1997 τη σειρά τους ως Προέδρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Συμβούλιο των Υπουργών, είχαν οι Ολλανδοί, πρότειναν μια επιτροπή «σοφών» να ασχοληθεί με ελληνικά-τουρκικά ζητήματα στο Αιγαίο . Η Ελλάδα δεν θέλει ούτε σε άμεσο διάλογο να εμπλακεί με την Τουρκία που θα μπορούσε να να εκληφθεί ως μια προθυμία να διαπραγματευτεί αυτό που θεωρεί ως μη διαπραγματεύσιμο της σε θέματα κυριαρχίας ή με τη συμμετοχή τρίτων. Αντιθέτος πρότεινε την δημιουργία χωριστών ελληνικών και τουρκικών επιτροπών μη κυβερνητικών εμπειρογνωμόνων οι οποίοι θα υποβάλουν όποια έκθεση στο ολλανδικής Προεδρίας συμβούλιο των υπουργών, η οποία στη συνέχεια θα αξιολογήσει αν στις εκθέσεις υπάρχει κοινό έδαφος. Η Τουρκία αποδέχθηκε τόσο την ολλανδική πρόταση όσο και την ελληνική αντιπρόταση. Μετά από 32 deputies? το κυβερνών Πανελλήνιο Σοσιαλιστικο Κινήμα (ΠΑΣΟΚ) εξέφρασε την αντίθεσή σε ένα ελληνικό-τουρκικό διάλογο, σε οποιαδήποτε μορφή, η ελληνική κυβέρνηση εξήγησε ότι τα συμπεράσματα των επιτροπών θα είναι τεχνικά και διαδικαστικά, όχι πολιτικά ή δεσμευτικά.
Οι εμπειρογνώμονες παρέδωσαν τις εκθέσεις στους Ολλανδούς.
5 τουρκικό ανακοινωθέν Τύπου πρεσβεία, 24 Μαρτίου 1996.
6 Ελλάδα: Έθνικά "Σοκαρισμένοι" από τις Απαιτήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο.
Το Ευρωπαϊκό. 4 έως 10 Απρ 1996,σ 1.
7 Ελληνας υπουργός Εξωτερικών ''ανήσυχοι για τουρκική εισβολή''. Reuters, 8 Μαΐου 1996.
8 Πάγκαλος για Τουρκο-Ελληνικές Γραβάτες, Yeni Yuzyil, 21 Μαρτίου 1997, μεταφρασμένο από online FBIS,21 Μαρτίου 1997.
Παράδωση στο άλλο κόμμα για σχόλιο. Οι Ολλανδοί ήθελαν οι εμπειρογνώμονες να συναντηθούν.
Η Τουρκία συμφώνησε, αλλά η Ελλάδα αρνήθηκε. Η ολλανδική προεδρία παρέδωσε ελλιπή αποστολή στο Λουξεμβούργο κατά τη λήξη της θητείας της. Μετά την ανταλλαγή των σχολίων μέσω της Προεδρίας, Έλληνες αξιωματούχοι δέχθηκαν ότι μια συνάντηση θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο.
Διμερής διπλωματία
Στις 24 Μάρτη του 1996, ο Τούρκος Πρωθυπουργός Μεσούτ Γιλμάζ προσφέρθηκε να αναλάβει τις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα χωρίς προαπαιτούμενα, με σκοπό την επίλυση όλων των ζητημάτων του Αιγαίου στο σύνολό τους με βάση το σεβασμό του διεθνούς δικαίου και των συμφωνιών για την ίδρυση του status quo στο Αιγαίο. Η πρόταση περιελάμβανε συνομιλίες σχετικά με μια πολιτική συμφωνία-πλαίσιο, τη συμφωνία για τα στρατιωτικά μέτρα που συνδέονται με την οικοδόμηση εμπιστοσύνης,
την αποφυγή μονομερών μέτρων και δράσεων που θα μπορούσαν να αυξήσουν την ένταση, και την ολοκληρωμένη διαδικασία ειρηνικής διευθέτησης, συμπεριλαμβανομένων διαιτησιών τρίτων .5 Ο Γιλμάζ έκανε την προσφορά του πολύ σύντομα μετά την κρίση στα Ίμια / Kardak για τους Έλληνες να ξεπεράσουν τις ευαισθησίες τους. Οι Έλληνες δεν ήταν ακόμα έτοιμοι για να προχωρήσουν και αρχικά δήλωσαν ότι θεώρουν πως απο την πρόταση λείπει η δέσμευση. Ο Υπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Πάγκαλος
αργότερα χαιρέτισε τις προτάσεις Γιλμάζ ως «μια μεγάλη βελτίωση," αλλά πρότεινε λύση βήμα προς βήμα. Μου είπε: "Πρέπει να δημιουργήσουμε μια κοινή επιτροπή για να συζητηθεί η συμφωνία με νομικούς όρους. Στη συνέχεια, μπορούμε να αναβιώσουμε τις επιτροπές σχετικά με την καλή γειτονία, την προώθηση της συνεργασίας σε αμοιβαία επωφελής τομείς: το εμπόριο, τουρισμός και κατά του λαθρεμπορίου των ναρκωτικών. Μόλις φτάσουμε το επίπεδο αυτό, θα μπορούσε να διευκολύνθει αμοιβαία η χαλάρωση της στρατιωτικής παρουσίας των δύο χωρών στο Αιγαίο ". 6 Στις 26 Απριλίου,1996, οι Ελληνες και οι Τουρκοι υπουργοί Εξωτερικών συμφώνησαν οι εμπειρογνώμονες τους
να συναντηθούν στην Ελβετία. Για την εγχώρια κατανάλωση, ο Πάγκαλος υπογράμμισε ότι «Δεν υπάρχει οργανωμένος διάλογος ή διαπραγματεύσεις." ο Πάγκαλος εξέφρασε αργότερα την ανησυχία ότι ο Τούρκος ομόλογός του την εποχή εκείνη, Εμρέ Gonensay, έκανε λόγο για «γκρίζες ζώνες», αμφισβητώντας την κυριότητα της Ελλάδας από άλλες νησίδες ή βραχονησίδες.7 Η Ελλάδα ακύρωσε τον Ιούνιο του 1996 μια συνάντηση μεταξύ Πάγκαλου-Gonensay λόγω του κλίματος που όξυνε η Τουρκία με "προκλήσεις", αμφισβητώντας τα θάλασσι και εναέρια σύνορα στης Ελλάδας, όπως και η κυβερνητική αστάθεια στην Άγκυρα. Η Ελλάδα κάλεσε την Τουρκία να εφαρμόσει τα μέτρα Παπούλια-Γιλμάζ.
Στις 6 Μαρτίου 1997, ο Υπουργός Εξωτερικών Πάγκαλος, υποκινήθηκε από αμερικανούς αξιωματούχους να κάνει μια θετική κίνηση προς την Άγκυρα, δήλωσε στην Ουάσινγκτον ότι "η Τουρκία σίγουρα ανήκει στην Ευρώπη." Αυτό ισχυρίστηκε σε Τούρκο δημοσιογράφο στις 21 Μαρτίου, «Απώτερος στόχος της Τουρκίας πρέπει να είναι η ενσωμάτωση με την Ευρώπη.Η Ελλάδα σίγουρα θέλει να το κάνει. "8 Ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης και ο υπουργός Εξωτερικών Πάγκαλος έθεσαν όρους για τη βελτίωση των σχέσεων ώστε η Ελλάδα να άρει το βέτο της για τα περίπου US $ 475 εκατ. ευρώ σε βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Τουρκία, που είχε επιβάλει η Ελλάδα τον Μάρτιο.
9 Η Ελλάδα απειλεί να ασκήσει βέτο στην ενίσχυση της Τουρκία για το θέμα της τελωνειακής ένωσης, Reuters, 21 του Μαρτίου 1996. Πρεσβεία Ελλάδα Δελτία Τύπου, 4 Απριλίου και 24, 1997.
10 Ο Νίκος Μαράκης, Πάγκαλος-Τσιλέρ Κωνσταντινούπολη Συνάντηση, Το Βήμα Της Κυριακής, 4 Μαΐου, 1997, σ.3, 4, μεταφρασμένος από FBIS, 5 Μάη 1997.
11 Αθήνα Συνεντεύξεις στην τηλεόραση ο Πρόεδρος της Τουρκίας. Κείμενο στην αγγλική γλώσσα: FBIS online, 27 Μαΐου του 1997.
1995 ΕΕ-Τουρκία τελωνειακή συμφωνία ένωσης. Η ελληνική αξιωματούχοι απαίτησαν απο την Τουρκία να αποκηρύξει τη βία, δηλαδή, να αποσύρει την απειλή του πολέμου εάν η Αθήνα επεκτείνει τα χωρικά ύδατα της στα 12 ναυτικά μίλια, έστω και αν η Ελλάδα δεν είχε την πρόθεση να ασκήσει το δικαίωμά αυτό άμεσα.
Η τουρκία να αποδεχθεί τα σύνορα που οριοθετούνται από τις διεθνείς συνθήκες, αν και τα θέματα που αφορούν την ερμηνεία και την εφαρμογή του πλαισίου αυτού θα μπορούσαν να συζητήθούν. και να αναγνωριστούν απο το Διεθνές Δικαστήριο δηλαδή απο ένα δικαστικό μηχανισμό που είναι αρμόδιος για την επίλυση διμερών διαφορών. Για να κατευνάσει τις εσωτερικές κριτικές, κυβερνητικοί αξιωματούχοι επέμεναν ότι
Η Ελλάδα δεν θα συμμετάσχει σε συνολικές διαπραγματεύσεις που οδηγούν σε αμφισβήτηση των συνόρων της.9
Τον Απρίλιο του 1997, οι Έλληνες και Τούρκοι Υπουργοί και αναπληρωτές υπουργών Εξωτερικών είχαν περισσότερες εγκάρδιες επαφές από ό, τι στο παρελθόν, καθότι προετοιμάζοταν για την επιτροπή της ΕΕ (παραπάνω) και τη διακύρηξη της Μαδρίτης (βλ. παρακάτω). Στη συνέχεια, η Τουρκάλα υπουργός Εξωτερικών Τανσού Τσιλέρ
ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντική, λέγοντας ότι η Άγκυρα δεν θέλει μια αλλαγή στο status quo του Αιγαίου.
Ένας έλληνας αναλυτής εξέλαβε το γεγονός αυτό ώς ότι η Τουρκία εγκαταλείπει τις διεκδικίσεις τις στο Αιγαίο και δεν πρέπει να το αναθεωρεί, ερμηνέυοντάς το στο ότι μπορεί να ζήσει η Τουρκία με τη σημερινή κατάσταση, και ότι ο πόλεμος δεν ήταν μεταξύ των επιλογών για την επίλυση των ελληνο-τουρκικών διαφορών.
Σε απάντηση, ο Πάγκαλος αναγνώρισε ένα νέο «Πνεύμα κατανόησης." 10
Τέλος, σε μια συνέντευξη στις 19 Μαΐου στην ελληνική τηλεόραση, ο Τούρκος Πρόεδρος
Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ είπε ότι θα μπορούσε να συμφωνήσει σε ένα σύμφωνο μη επίθεσης με την Ελλάδα.11 Στις 5 Ιουνίου, ο Πάγκαλος είπε ότι η Ελλάδα επίσης ήταν έτοιμη να υπογράψει ένα σύμφωνο μη επιθεσής με την Τουρκία.
Η Διακήρυξη της Μαδρίτης - Αμερικανική Διπλωματία
Στις 8 Ιουλίου 1997, στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη,η Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Madeleine Albright κάλεσε τον Ελληνα Υπουργό Εξωτερικών Πάγκαλο και τον νέο τούρκο ομόλογό του Ισμαήλ Τζεμ να συμφωνήσουν σε έξι αρχές που θα διέπουν τις διμερείς σχέσεις.
Ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης και ο Πρόεδρος Ντεμιρέλ στη συνέχεια συμφώνησαν με τις αρχές, στις οποίες ο Σημίτης προσέθεσε ένα σύμφωνο μη επίθεσης. Ο υφυπουργός Εξωτερικών για ευρωπαϊκές Υποθέσεις Τζον Kornblum και η ομάδα του εργάστηκαν για να επιτευχθεί η συμφωνία αυτή.
Οι αρχές προβλέπουν
1) αμοιβαία δέσμευση για την ειρήνη, την ασφάλεια και τη συνεχή ανάπτυξη των σχέσεων καλής γειτονίας
2) σεβασμό για την κυριαρχία του άλλου
3) το σεβασμό των αρχών του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συμφωνιών
12 Μια μικρή διαφώτιση της ΟΝΕ, The Economist, 22 Φεβρουαρίου 1997, σ. 88.
13 Το 1995, η Ελλάδα δαπάνησε 5,5% του ΑΕΠ της στην άμυνα, ενώ η Τουρκία ξόδεψε 4,0%. U.S. Arms Control and Disarmament Agency, World Military Expenditures and Arms Transfers, online
edition, http://www.acda.gov/wmeat96/w96tbl1.pdf.
4) ο σεβασμός του δικαιου για τα ζωτικά συμφέροντα του καθενός και τις ανησυχίες στο Αιγαίο
5) τη δέσμευση να απέχουν από μονομερείς ενέργειες στη βάση του αμοιβαίου σεβασμόυ
και την προθυμία να αποφεύγονται οι συγκρούσεις που προκύπτουν από παρανοήσεις.
6) τη δέσμευση για διευθέτηση των διαφορών με ειρηνικά μέσα που βασίζονται στην αμοιβαία
συναίνεση και χωρίς τη χρήση βίας ή απειλή χρήσης βίας.
Οι δύο τελικές διατάξεις μπορούν να έχουν τις μεγαλύτερες δυνατότητες για την αποτροπή των συγκρούσεων γιατί ασχολείται με θέματα πιο προκλητικά. Η Ελλάδα δεσμεύεται να απέχει από μονομερείς ενέργειες - που μπορεί να περιλαμβάνει και την άσκηση του δικαιώματός της για την επέκταση 12 - ναυτικών μιλίων χωρικών υδάτων, ενώ η Τουρκία υπόσχεται να μην κάνει χρήση βίας,δλδ την εξάλειψη του casus belli.
Οι αρχές δεν εξετάζουν τήν επίλυση ειδικών διαφορών στο Αιγαίο αλλά το σκληρό έργο τους θα είναι η εφαρμογή των παραπάνω.
Κίνητρα για Αλλαγή
Και οι δύο χώρες αποκτούν κίνητρα για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων επηρεαζόμενες από το εξωτερικό που θα μπορούσαν να επωφεληθούν στην εσωτερική τους ανάπτυξη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να είναι η κύρια δύναμη αλλαγής.
Ελλάδα
Σε αντίθεση με τις πρόσφατες κυβερνήσεις στην Αθήνα, η κυβέρνηση Σημίτη έχει
ευδιάκριτα ευρωκεντρική προοπτική και θέλει να πληρεί τα ευρωπαϊκά κριτήρια για την
ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) και να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά της σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες που ήδη πληρούν τα κριτήρια ένταξης. Τα κριτήρια αυτά περιλαμβάνουν ένα δημοσιονομικό έλλειμμα που δεν θα υπερβαίνει το 3% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) και ένα δημόσιο χρέος που δεν θα υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ. Για το 1997, το δημοσιονομικό έλλειμμα στην Ελλάδα αναμένεται να είναι 6,2% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος της, προβλέπεται να ανέλθουν σε 108% του GDP.12 Μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, η Ελλάδα δαπανά το μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ της για θέματα άμυνας, 13 και οι εν λόγω δαπάνες συμβάλλουν στην άυξηση των ελλειμμάτων και του χρέους. Για να θέσει υπό έλεγχο την οικονομία, η Ελλάδα πρέπει να μειώσει τις στρατιωτικές δαπάνες. Καμία ελληνική κυβέρνηση, Ωστόσο,δεν μπορεί να κάνει τέτοιου είδους περικοπές χωρίς να μειώνεται παράλληλα η «τουρκική απειλή», η οποία ωθεί την χώρα στις δαπάνες αυτές. Στον απόηχο της κρίσηςτων Ιμίων / Kardak, τον Ιούνιο του 1996, ακόμη και η κυβέρνηση Σημίτη, μια σχετικά συντηρητική οικονομικά/φορολογικά κυβέρνηση, ανακοίνωσε ένα νέο πολλών δισεκατομμυρίων Δολάριο πρόγραμμα εξοπλισμών. Παρ 'όλα αυτά, σε μεγάλο βαθμό λόγω του ευρωπαϊκου τους προσανατολισμόυ, ο πρωθυπουργός Σημίτης και ο υπουργός Εξωτερικών Πάγκαλος είναι πιθανόν να σταματήσουν να επιμένουν σε αυτή την πολιτική σε σχέση με την Τουρκία, γνωρίζοντας ότι μια δαπανηρή κούρσα εξοπλισμών θα μπορούσε να εμποδίσει την (οικονομική) σύγκλιση με την υπόλοιπη Ευρώπη και ότι η μόνη εναλλακτική λύση σε αυτή την περίπτωση είναι η ειρήνη στην γειτονιά.
14 Εκτός από την Τουρκία, το MEDA ενισχύει την Αλγερία, Κύπρο, Αίγυπτο, Ισραήλ, Ιορδανία, Μάλτα, Μαρόκο, Παλαιστινιακή Αρχή, Συρία και Τυνησία.
15 Ο Γιώργος Παπανδρέου σχόλιαζει σΤο Βήμα της Κυριακής, 1 Ιουνίου, 1997, σ. 14, μεταφράζονται από το FBIS την 1η Ιουνίου.
16 Samuel P. Huntington, η σύγκρουση των πολιτισμών Εξωτερικού, τ. 72, καλοκαίρι 1993, σελ. 22-49.
επίσης Η σύγκρουση των πολιτισμών και η επαναδημιουργία της Παγκόσμιας Τάξης, Νέα Υόρκη, Simon & Schuster, 1996.Ο Huntington είναι καθηγητής της κυβέρνησης και Διευθυντής του John Olin Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.
17 Εξωτερικών Υποθέσεων, σσ. 29-30.
H Ελλάδα έκανε χρήση του βέτο στην ΕΕ ως όπλο για την επιβολή αντιποίνων κατά της
Τουρκίας για τις διμερείς διαφορές τους. Κάθε βέτο αποστασιοποιεί την Ελλάδα από την ευρωπαϊκή Ένωση.
Για οκτώ χρόνια, η Ελλάδα είχε μπλοκάρει την τελωνειακή συμφωνία της ΕΕ για ένωση με την Τουρκία,το οποίο βέτο αναιρέθηκε το 1995, μόνο όταν η ΕΕ συμφώνησε να ξεκινήσει ενταξιακές συνομιλίες με την Κύπρο, η οποία καθοδηγούταν από μια ανεξάρτητη ελληνική κυπριακή κυβέρνηση. Μετά τον Ιανουάριο του 1996 και την κρίση στην νησίδα, η νέα κυβέρνηση Σημίτη έθεσε βέτο τόσο στο νέο Ευρωπαικό πρόγραμμα βοήθειας για τις χώρες της Μεσογείου (MEDA), καθότι η Τουρκία συμπεριλαμβάνεται σε αυτό με στόχο να πλήξει την (οικονομική) βοήθεια προς την Τουρκία που της είχε υποσχεθεί στο πλαίσιο της συμφωνίας τελωνειακής ένωσης.
Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία είχαν χαρακτηρίσει το MEDA ως μια μείζονος Εξωτερική πολιτική πρωτοβουλία της ΕΕ .
Οι παραπάνω χώρες μαζί με άλλα μέλη της ΕΕ ήταν αγανακτισμένοι από το βέτο της Ελλάδας κατα του MEDA, η οποία αρνήθηκε κατάυτόν τον τρόπο ενισχύσεις και σε αθώες τρίτες χωρες που προορίζονταν για την προώθηση της ευρωπαϊκής οικονομίας και της ασφάλειας με στόχο τη συμβολή στην ανάπτυξη και τη σταθεροποίηση των εν λόγω Χωρών.14 Μετά απο τα παράπονα από τους ευρωπαίους εταίρους της, η Ελλάδα ήρε το βέτο του MEDA το Μάιο του 1996.
Παρατάυτα όμως, συνέχισε να προβάλει βέτο στην συμφωνία της τελωνειακής ένωσης.Ο Πάγκαλος έχει πει ότι το δικαίωμα της αρνησικυρίας θα συνεχιστεί έως ότου «η τουρκική επιθετικότητα» τελειώσει.
Δεδομένου ότι η Ελλάδα επιδιώκει να είναι λιγότερο ένα αουτσάιντερ εντός μιας διευρυμένης Ένωσης, μπορεί να Επανεξετάσει τα εργαλεία της πολιτικής της και τις προσεγγίσεις απέναντι στην Τουρκία. Μπορεί να εξετάσει και άλλες επιλογές, εκτός από τη χρήση βέτο στην ΕΕ για την αντιμετώπιση της Τουρκίας. Αυτό πιθανόν να απαιτεί αλλαγή στην ελληνική αντίληψη της τουρκικής επιθετικότητας. Ο ΑΝΥΠΕΞ Κ. Γιώργος Παπανδρέου έχει επεξεργαστεί την ανάγκη για μια αλλαγή πολιτικής, υποστηρίζοντας ότι Η Ελλάδα πρέπει να παρουσιάσει μια πιο θετική εικόνα του εαυτού της στην Ευρώπη, έτσι ώστε να μην θεωρείται πλέον ως εμπόδιο.Ο Παπανδρέου κάλεσε την Ελλάδα να διαμορφώσει το μέλλον των Ελληνο-τουρκικών σχέσεωνς εποικοδομητικά και να μην στηρίζονται σε βέτο. Προέτρεψε την Τουρκία και Την Ελλάδα να αναζητήσουν πρακτικά κριτήρια για επαναπροσέγγιση.15
Τέλος, η διατριβή «σύγκρουση των πολιτισμών» του Σάμουελ Χάντιγκτον είχε
υπερβολικές επιπτώσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία, αν και δεν είναι μια πολιτική των ΗΠΑ statement.16 Ο Huntington πρόβλεπει ότι ο πολιτισμός θα παράγει μια ανακατανομή του κόσμου και νέες συγκρούσεις. Δημιούργησε μια πολιτιστική διαχωριστική γραμμή σε όλη την Ευρώπη με τους Δυτικούς Χριστιανούς απο την μία, και τους Ορθόδοξους και Ισλάμιστές απο την άλλη.17 Αυτό το θεωρητικό τμήμα τοποθετεί την Ελλάδα εκτός του δυναμικού της Δυτικής Ευρώπης και έχει εξοργισεί τους Έλληνες πανεπιστημιακούς και πολιτικούς. Τον Μάρτιο του 1997, όταν οι αρχηγοι των κομμάτων των Χριστιανοδημοκρατών της Ευρώπης αποφάσισαν να ακολουθήσουν την θεωρία του Huntington κηρύσσοντας ότι η Τουρκία δεν θα μπορούσε να είναι μέρος της Ευρώπης επειδή είναι μουσουλμανική χώρα, κάποιοι Έλληνες φοβήθηκαν ότι θα συμπεριλαμβανόντουσαν στην αντιπέρα πλευρά επίσης. Έτσι, ο Πάγκαλος, υπερασπίζοντας την θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη, είπε ότι η Τουρκία πρέπει να αποτελεί μέρος της Ευρώπης. Αν ο Huntington είχε συνδέσει κατά κάποιο τρόπο το Αιγαίο για να ενώσει τους γείτονες, η Ελλάδα θα χρησιμοποιούσε τον δεσμό αυτό. 18 Πρέπει να σημειωθεί ότι αν και οι Έλληνες αξιωματούχοι υποστηρίζουν όρι η Τουρκία είναι μέρος της Ευρώπης, παρατάυτα δεν υποστήριζουν την ένταξη της στην ΕΕ. 19 Βλ. Έκθεση CRS 97-462F, Τουρκία: Ξεδιπλώνοντας την ολιτική κρίση, από Carol Migdalovitz,11 Απριλίου του 1997. 20 TRT τηλεοπτικό δίκτυο, έκθεση 25 Μαρτίου του 1997, μεταφράζεται online απο FBIS, 16 Μαρτίου,1997. Για να διευρυνθούν τα ευρωπαϊκά σύνορα περιλαμβάνόμενης της Τουρκίας και να εξασφαλιστεί επίσης ότι και η Ελλάδα θα παρέμεινε στο εσωτερικό των συνόρων αυτών. Για να είναι σε θέση να τραβήξει την Τουρκία στην Ευρώπη έτσι όπως ορίζεται,
Η Ελλάδα θα πρέπει να βελτιώσει τις διμερείς σχέσεις της με την Τουρκία.18
Τουρκία
Η τουρκική κοσμική ελίτ μόλις ζήσαν μια εμπειρία με αυτό που θεωρούν στενή σχέση με τον ισλαμισμό ένα χρόνο, από τον Ιούλιο του 1996 μέχρι Ιουνίου 1997,
το οποίο ισλαμικό Κόμμα Refah ήταν επικεφαλές της εθνικής κυβέρνησης.19
Οι κοσμικοί επιδιώκουν να ενισχύσουντην σύγχρονη, ευρωπαϊκή ταυτότητα της Τουρκίας μέσω των δεσμών της και ιδιαίτερα με την προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάποιοι στην Τουρκία, επίσης, είναι πολύ απορροφημένοι με τη διατριβή Huntington, που σημειώθηκε παραπάνω, και θα ήθελαε να την καταρρίψουν, αποδεικνύοντας ότι Η Τουρκία είναι, στην πραγματικότητα, ευρωπαϊκή.Οι βασανίστικές σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα αποτελλούν ένα κύριο εμπόδια για την βελτίωση των τουρκικών σχέσεων με την Ευρώπη. Η Ευρώπη, συνεπώς, αποτελεί κίνητρο για κάποιους Τούρκους, για να επιδιώξουν την επίλυση των διμερών διαφορών τους με την
Ελλάδα.
Όσο απίθανο κι αν φαίνεται, ο παράγοντας - Τουρκικός στρατός μπορεί να είναι μια δύναμη πίεσης για καλύτερες σχέσεις με την Ελλάδα. Το τουρκικό Γενικό Επιτελείο έχει γενικά μέτρια θέση σχετικά με τα θέματα του Αιγαίου και τις ελληνο-τουρκικές σχέσεις (ίσως με εξαίρεση την Κύπρο) και θέλει να βελτιωθεί η κατάσταση. Το 1980, μετά από χρόνια στα οποία η τουρκική πολιτική των κυβερνήσεων που ακολουθήθηκε μπλόκαρε την κίνηση, μια στρατιωτική χούντα στην Άγκυρα αποδέσμευσε το θέμα της επανένταξης της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και τα τουρκικά παράπονα για το FIR. Ποιο Πρόσφατα, ο επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου Ισμαήλ Χακί Karadayi πραγματοποίησε την πρώτη επίσημη απάντηση στον Πάγκαλο σε δεξίωση στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα στις 25 Μαρτίου.
Ο Karadayi κάλεσε τους πολιτικούς και τους στρατιώτικούς να δείξουν "κοινή λογική" για να επιλυθούν τα προβλήματα με τον τρόπο με τον οποίο ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, οι αντίστοιχα σεβαστοί σε Τουρκία και Ελλάδα ηγέτες, έκαναν όταν και υπέγραψαν το 1930 συνθήκη φιλίας, Μη Επίθεσης και Διαιτησίας. Ο Karadayi είπε ότι «ειναι αναγκαίο να ανοίξουν την πόρτα (στην Ελλάδα)." 20
Περιορισμοί για την Αλλαγή
Στην Ελλάδα και την Τουρκία, η εσωτερική πολιτική περιορίζει τις συνολικές προσπάθειες για τη των διμερών σχέσεων και τις συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για την επίλυση των διαφορών του Αιγαίου.
21 1981-88, 1993-96.
22 Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ επικρίνουν το Ανακοινωθέν για την διακύρηξη της Μαδρίτης, Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, 11 Ιουλίου,1997, από online FBIS, 14 Ιουλίου 1997.
23 Greece: Opposition Party Leader Scores Greek-Turkish Accords, Athens ET-1 Television,16 July 1997, translation carried by FBIS online, July 18, 1997.
Ελλάδα
Η κληρονομιά του Ανδρέα Παπανδρέου, ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ και δύο φορές πρωθυπουργού, 21 μπορεί να εμποδίσει την ικανότητα ελιγμών της κυβέρνησης Σημίτη στην πολιτική της απέναντι στην Τουρκία. Η χαρισματική κυβέρνηση Παπανδρέου είχε ισχυριστεί ότι η Τουρκία, Σύμμαχος της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ, ήταν η μεγαλύτερη απειλή.Το δόγμα Παπανδρέου εξακολουθεί να είναι ισχυρό στην Ελλάδα όσο και στο ΠΑΣΟΚ, ακόμα και τώρα με επικεφαλής τον Κώστα Σημίτη. Το ΠΑΣΟΚ έχει την πλειοψηφία των 162 από τις 300 έδρες στο ελληνικό κοινοβούλιο και πρέπει να παραμείνει συνεκτική, προκειμένου να διενεργήσει το πρόγραμμά της. Όταν 32 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ έθεσαν υπό αμφισβήτηση την αποδοχή στην Ελλάδα της επιτροπής εμπειρογνωμόνων, σηματοδότησαν παράλληλα τους πολιτικούς κινδύνους της πολιτικής αυτής καινοτομίας.
Οι 22 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ αργότερα κατηγόρησαν ότι, με τη διακύρηξη της Μαδρίτης, η Ελλάδα ήταν « διολίσθούσε βαθμιαία προς επιλογές που θα έχουν ως αποτέλεσμα την αναγνώριση των τουρκικών αξιώσεων, την νομιμοποίηση των επεκτατικών βλέψεων της Άγκυρας, και μια εξιλέωση των πολιτικών της. "22 Ορισμένα μικρότερα κόμματα της αντιπολίτευσης ήταν πιο επίφοβα και κινδυνολογούσαν. Το Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα με ηγέτη τον Δημήτριο Tσοβόλα, ο οποίος θεωρεί τον εαυτό του έναν κληρονόμο του Παπανδρεικού μανδύα, κατηγόρησε τη κυβέρνηση ότι ανοίγει τον δρόμο προς εκχώρηση εθνικών δικαιωμάτων, αποκαλώντας στην διακύρηξη "Επιβλαβείς για την Ελλάδα, την εδαφική μας ακεραιότητα, καθώς και για τα εθνικά μας συμφέροντα." 23 Εντός της κυβέρνησης, ο υπουργός Αμύνης Τσοχατζόπουλος και Υπουργός Παιδείας Γεράσιμος Αρσένης που είναι γνωστοί για τις σκληροπυρηνικές τους απόψεις απέναντι στην Τουρκία.
Ο Τσοχατζόπουλος ήταν στενός συνεργάτης του Παπανδρέου και οι θέση-απιτήσεις που κατήχε για την ασφάλειας του χαρτοφυλακίου της Άμυνας, μπορεί να ενίσχυε τον αντι-τουρκισμό του. Ο Σημίτης νίκησε και τον Τσοχατζόπουλο και τον Αρσένη σε εσωτερικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ για να διαδεχθεί τον Παπανδρέου ως πρωθυπουργό τον Ιανουάριο του 1996 και τον Τσοχατζόπουλο σε ψηφοφορία για την ανάδειξη ηγέτη για το κόμμα τον Ιούνιο του 1996 .
Αν και έχουν υποστηρίξει δημόσια τις ενέργειες της πολιτικής απέναντι στην Τουρκία που προτειναν ο Σημίτης και ο Πάγκαλος μέχρι στιγμής, ο Τσοχατζόπουλος και ο Αρσένης μπορεί να περιμένουν τον Σημίτη να σκοντάψει, προκειμένου να αναλάβουν τα εσωτερικά του κόμματος και τη γενική εθνική πολιτική, επωφελούμενη από μια αποτυχία.
Ο Πρωθυπουργός Σημίτης και ο ΥΠΕΞ Πάγκαλος δεν θα μπορέσουν να προχωρήσουν πάρα πολύ μπροστά με τους αντιπάλους τους, τους κομματικούς τους βουλευτές τον βαθμό και το αρχείο. Έτσι, μετά τη διαφωνία που εκφράστηκε στο κόμμα ,ο Πάγκαλος προσέφερε ένα περιοριστικό όρο στους επιτρόπους της εντολής των εμπειρογνωμόνων ». Αυτός και άλλοι εξακολουθούν να καταφεύγουν σε αντι-τουρκική ρητορική.
Παίζοντας ρητορικά με τους αντιφρονούντες και τους αντιπάλους , ωστόσο, μπορεί να περιορίστει η προσπάθεια Σημίτη και Πάγκαλου για να οδηγήσει και να διαμορφώθεί η κοινή γνώμη υπέρ της πολιτικής τους απέναντι στην Τουρκία. Και ακούγεται στην Τουρκία, ότ εκτρέφεται ένας σκεπτικισμός για την ειλικρίνεια στην Ελλάδα λειτουργόντας ως αντικίνητρο για τη βελτίωση των δεσμών.
Ο Σημίτης και ο Πάγκαλος μπορούν να είναι σε θέση να ξεπεράσουν τις εσωτερικές πολιτικές πιέσεις.
Οι 32 διαφωνούντες μειώθηκαν γρήγορα σε 22 και δεν μπορούν να είναι μια σταθερή ομάδα, απειλώντας την καινοτομία της εξωτερικής πολιτικής.Ο Τσοχατζόπουλος και ο Αρσένης μπορεί να γίνει αντιληπτό ως ενα σημείο ότι ως ηττημένοι υπάρχει έλλειψη για μετά να αποτελέσουν μια πραγματική πρόκληση.Ο Τσοχατζόπουλος είναι ένας υπήκοος του ΠΑΣΟΚ όπως ήταν και υπήκοος του Παπανδρέου και μπορεί να διαφωνεί με τον ηγέτη του κόμματος του.
Επιπλέον, η Νέα Δημοκρατία, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, έχει αντιδράσει
συγκρατημένα στην τουρκική προσέγγισης και, ως εκ τούτου, μπορεί να είναι διατεθειμένοι να την υποστηρίξει.
Η υποστήριξη του Συνασπισμού της διεθνιστικής Αριστεράς για την πολιτική είναι δεδομένη. Τέλος, σημαντικά στοιχεία για τον ελληνικό Τύπο που έχει κάνει κοινό μέτωπο με Σημίτη και η επιρροή του δεν πρέπει να υποτιμάται.
Ωστόσο, η κληρονομιά αντιπάθειας του Παπανδρέου προς την Τουρκία παράγει άλλα
προβλήματα που βλάπτουν τις Ελληνικές ενέργειες και προσπάθειες για την βελτίωση των διμερών σχέσεων και την επίλυση των διαφορών του Αιγαίου
Η Ελλάδα επιδιώκει και έχει υπογράψει, στρατιωτικές συμφωνίες με τις γειτονικές χώρες της Τουρκίας που έχουν προβληματικές σχέσεις με την Τουρκία, κυρίως τη Συρία και την Αρμενία, προσθέτοντας την αντίληψη της "περικύκλωσης" της Τουρκίας. Ιδιαίτερα η συμπεριφορά στην Ελλάδα σχετικά με το κουρδικό ζήτημα ξινίζει τις σχέσεις. Οι Τούρκοι βλέπουν το 13-έτες Κουρδικο Εργατικο Κόμμα (PKK) ως απειλή για την εδαφική τους ακεραιότητα. Τον Απρίλιο του 1997, 110 από τα 300 μέλη του Κοινοβουλίου στην Ελλάδα πρότειναν να κληθεί ο ηγέτης του ΡΚΚ Αμπντουλάχ Οτσαλάν στην Αθήνα. Η κυβέρνηση γρήγορα είπε ότι δεν είχε πρόθεση να τον προσκαλέσει. Οι Έλληνες βουλευτές επισκέφθηκαν στρατόπεδα του ΡΚΚ και η Τουρκία κατηγορεί την Ελλάδα για οπλισμό του PKK, πράγμα το οποίο η Αθήνα αρνείται. Η Τουρκία έχει ένα ρεκόρ παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προς τους Κούρδους.Αλλά η Ελλάδα εμφανίζεται μερικές φορές επιλεκτική σε μεγάλο βαθμό ως προς την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θέτοντας στο επίκεντρο τους Κούρδους και όχι άλλα θέματα όπως η μεταχείριση των Τούρκων και των άλλων Μουσουλμάνων στην Ευρώπη. Επιπλέον,ο ελληνικός πρωτάθλητισμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Κούρδων στην ΕΕ βοηθά την Άγκυρα να αρνηθεί την επιδίωξη στενότερων δεσμών με την Ευρώπη και την δημιουργία αντι-Ελληνικού αισθήματος στην Τουρκία.
Τέλος, υπάρχει ένα ισχυρό Κύπριακό λόμπι στην Αθήνα που έρχεται σε αντίθεση με κάθε πρωτοβουλία που θα παράγει μια ελληνο-τουρκική συμφιλίωση πριν τη ρύθμιση του Κυπριακού, και η οποία παραδοσιακά έχει θέσει μια ελληνική προϋπόθεση για επαναπροσέγγιση. Ο ΟΗΕ έχει επαναλάβει τις διαπραγματεύσεις για τη Κύπρο, αλλά οι προοπτικές για λύση είναι αβέβαιες ή ζοφερές.Η Κύπρος ως εκ τούτου θα μπορούσε να αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα αποκατάστασης της ειρήνης στο Αιγαίο.
Τουρκία
Η Άγκυρα έχει πλέον την τρίτη κυβέρνηση μετά από τις αναποτελεσματικές εθνικές εκλογές του Δεκεμβρίου 1995, και τις πρόωρες εκλογές που μπορεί να διεξαχθούν το 1998. Αυτή η κυβερνητική αστάθεια μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις με την Ελλάδα καθότι οι πολιτικοί εκμεταλλεύονται την εξωτερική πολιτική για την εγχώρια κατανάλωση καθιστόντας αδύνατα τα περιθώρια για συμβιβασμό. Η ισλαμική ηγεσία της κυβέρνησης που ήταν στην υπηρεσία μέχρι και τον Ιούνιο 1997 έβλεπε κυρίως προς την Ανατολή και επιλεγμένες μουσουλμανικές χώρες. Κατέβαλε σχεδόν μηδενική προσοχή στην Ελλάδα επειδή ο βαθμός και το αρχείο τους είχε λίγα πράγματα, εως μηδαμινό ενδιαφέρον. Η τρέχουσα φαινομενικά ακατάλληλη κυβέρνηση συνασπισμού των αριστερών είναι υπό την ηγεσία του Μεσούτ Γιλμάζ, ο οποίος έκανε την εισαγωγή στην Ελλάδα το Μάρτιο του 1996 μετά την κρίση στα Ίμια / Kardak. Ωστόσο,ο Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετζεβίτ έχει αναδειχθεί ως κύριος εκπρόσωπος της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης και το κόμμα του ελέγχει το Υπουργείο Εξωτερικών και του Υπουργείου υπεύθυνο για την πολιτική στην Κύπρο. Ο Ετζεβίτ έγινε πρωθυπουργός το 1974, όταν η Τουρκία παρενέβη / εισέβαλε στη Κύπρο και παραμένει υπερήφανος για όσα κατάφερε στη συνέχεια. Ο εθνικισμός του Ετσεβίτ για την Κύπρο θα μπορούσε να επηρεάσει το άνοιγμα στο Αιγαίο . Ο Γιλμάζ εξαρτάται από το κόμμα Ετσεβίτ για να παραμείνει στην εξουσία και έχει μικρή ικανότητα και επιθυμία να τον περιορίσει. Λίγο μετά την ανάληψη της εξουσίας αυτή τη φορά, ο Ετσεβίτ ξεκίνησε μια κίνηση προς την κατεύθυνση για μερική «ενσωμάτωση» της (τουρκικής) βόρεια Κύπρου με την Τουρκία, ως απάντηση στις ανακοίνωσεις της ΕΕ και των ενταξιακών συνομιλιών με την (ελληνική) κυπριακή κυβέρνηση.
24 Για πρώτη φορά, σε πάνω από 3 χρόνια, ο ΟΗΕ συγκάλεσε απευθείας συνομιλίες μεταξύ των (Ελλήνων)
Ο Κύπριος Πρόεδρος Γλαύκος Κληρίδης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς στις 9 Ιουλίου στη Νέα Υόρκη και στην Ελβετία, στις 9 Αυγούστου. Αυξημένη δραστηριότητα αναμένεται μετά το Φεβρουάριο, 1998 και τις κυπριακές προεδρικές εκλογές. Βλέπε, CRS Τεύχος Σύντομη 89140, που προαναφέρθηκε.
25 Ο Γιλμάζ Παρουσιάζει Κυβέρνητικο Πρόγραμμα, TRT τηλεοπτικό δίκτυο, 7 Ιουλίου 1987, μετάφραση από FBIS, 8 Ιουλίου 1997.
Όπως σημειώνεται, η επίλυση του ζητήματος της Κύπρου είναι παραδοσιακά ελληνική
προϋπόθεση για τη βελτίωση των δεσμών με την Τουρκία. Η Αθήνα και τα Ελληνικά μέσα ενημέρωσης Ειδικότερα αντέδρασαν έντονα στο να επιστρέψει ο Ετσεβίτ στην εξουσία και στην πολιτική του για την Κύπρο. Ο Ετζεβίτ μπορεί να συμβάλει στην αποσταθεροποίηση της νέας προσπάθειας του ΟΗΕ για μία λύση στην Κύπρο 24 και, κατά συνέπεια,και στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις σε άλλα μέτωπα. Οι Ελληνες αξιωματούχοι μπορεί να μην είναι σε θέση να εξακολουθήσούν να επιμένουν όσον αφορά την συζήτηση τους με την Τουρκία,3 αν η πολιτική του Ετσεβίτ δεν μετριάζεται.
Ο Ετζεβίτ μπορεί να έχει άλλες, πιο έμμεσες, επιπτώσεις στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις.
Με αυτόν στην κυβέρνηση, οι καύτες σχέσεις με την Ευρώπη μπορεί να μην είναι τόσο δυνατές όσο ένα κίνητρο για τη βελτίωση των σχέσεων με την Ελλάδα. Αν και ο πρωθυπουργός Γιλμάζ έχει πεί ότι η επιτάχυνση των προσπαθειών προς την πλήρη ένταξη στην ΕΕ αποτελεί προτεραιότητα εξωτερικής πολιτικής και στόχος της πολιτικής της κυβέρνησης, 25 πολλοί Τούρκοι αισθάνονται ότι η Ευρώπη κατ 'επανάληψη τους αππορίπτει και μερικοί θέλουν να απορρίψουν την Ευρώπη ως επιλογή.Ο Ετζεβίτ και άλλοι ζητούν η τελωνειακή συμφωνία ένωσης να αναθεωρηθεί επειδή η Ευρώπη έχει αποτύχει να ανταποκριθεί στις (βοήθεια) αναλήψεις υποχρεώσεων και επειδή η τελωνειακή ένωση έχει επιδεινώσει το εμπόριο της Τουρκίας με την Ευρώπη και έβλαψε τις τουρκικές επιχειρήσεις. Οι Τούρκοι γνωρίζουν ότι στην Ελλάδα το βέτο είναι το εμπόδιο για την ενίσχυση. Από την άλλη πλευρά, αυτοί που εξακολουθούν να θέλουν να ενταχθεί η Τουρκία στην Ευρώπη αντιλαμβάνονται ότι η πολιτική στην Ελλάδα του "βέτο" αποτελλεί εμπόδιο των σχέσεων της Τουρκίας με την Ευρώπη και για την Δυτική τους ταυτότητα, ενισχύοντας ενδεχομένως την στήριξη στους ισλαμιστές. Δεν είναι δυνατόν να προτίθεμεθα να δούμε καλοπροαίρετα τη βελτίωση των δεσμών με την Ελλάδα.
Τέλος, η Τουρκία προσπαθεί περισσότερο να εντριφήσει τον ελληνικό τρόπο σκέψης από ό, τι το αντίστροφο. Ιδιαίτερα στις πρωτοβουλίες για το Αιγαίο που δεν έχουν παράγει καμια αντίδραση στην Τουρκία συγκρίσιμα με αυτές στην Ελλάδα. Παρά την συμφωνία της Τουρκίας στην διακύρηξη της Μαδρίτης, φαίνεται να μην υπάρχει καμία σκέψη στην Άγκυρα σχετικά με τις λεπτομέρειες των θεμάτων του Αιγαίου ή των διμερών τουρκο-ελληνικών σχέσεων συγκρίσιμες με εκείνες του Πάγκαλου στην Αθήνα. Οι πολιτικοί ηγέτες είναι απορροφημένοι στην εγχώρια αγορά με τον ισλαμισμό και τα λάθη της κυβέρνησης, και η εξωτερική πολιτική αναθεωρεί τις απόψεις της αργά. Παρα το ότι ο Στρατηγός Karadayi κάνει θετικές παρατηρήσεις τον Μάρτιο, ο στρατός είναι απορροφημένος στον αγώνα εναντίον αυτού που αναφέρεται ως οι δύο κύριες απειλές για την τουρκική εθνική ασφάλεια - Ισλαμισμός και (κουρδικό) απόσχιση. Δεν είναι σαφές αν θα έχει μια διαρκή εμπλοκή το ενδιαφέρον για συμμετοχή στην απίλυση των ζητημάτων του Αιγαίου.
Και οι δύο χώρες αποκτούν κίνητρα για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων επηρεαζόμενες από το εξωτερικό που θα μπορούσαν να επωφεληθούν στην εσωτερική τους ανάπτυξη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να είναι η κύρια δύναμη αλλαγής.
Ελλάδα
Σε αντίθεση με τις πρόσφατες κυβερνήσεις στην Αθήνα, η κυβέρνηση Σημίτη έχει
ευδιάκριτα ευρωκεντρική προοπτική και θέλει να πληρεί τα ευρωπαϊκά κριτήρια για την
ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) και να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά της σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες που ήδη πληρούν τα κριτήρια ένταξης. Τα κριτήρια αυτά περιλαμβάνουν ένα δημοσιονομικό έλλειμμα που δεν θα υπερβαίνει το 3% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) και ένα δημόσιο χρέος που δεν θα υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ. Για το 1997, το δημοσιονομικό έλλειμμα στην Ελλάδα αναμένεται να είναι 6,2% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος της, προβλέπεται να ανέλθουν σε 108% του GDP.12 Μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, η Ελλάδα δαπανά το μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ της για θέματα άμυνας, 13 και οι εν λόγω δαπάνες συμβάλλουν στην άυξηση των ελλειμμάτων και του χρέους. Για να θέσει υπό έλεγχο την οικονομία, η Ελλάδα πρέπει να μειώσει τις στρατιωτικές δαπάνες. Καμία ελληνική κυβέρνηση, Ωστόσο,δεν μπορεί να κάνει τέτοιου είδους περικοπές χωρίς να μειώνεται παράλληλα η «τουρκική απειλή», η οποία ωθεί την χώρα στις δαπάνες αυτές. Στον απόηχο της κρίσηςτων Ιμίων / Kardak, τον Ιούνιο του 1996, ακόμη και η κυβέρνηση Σημίτη, μια σχετικά συντηρητική οικονομικά/φορολογικά κυβέρνηση, ανακοίνωσε ένα νέο πολλών δισεκατομμυρίων Δολάριο πρόγραμμα εξοπλισμών. Παρ 'όλα αυτά, σε μεγάλο βαθμό λόγω του ευρωπαϊκου τους προσανατολισμόυ, ο πρωθυπουργός Σημίτης και ο υπουργός Εξωτερικών Πάγκαλος είναι πιθανόν να σταματήσουν να επιμένουν σε αυτή την πολιτική σε σχέση με την Τουρκία, γνωρίζοντας ότι μια δαπανηρή κούρσα εξοπλισμών θα μπορούσε να εμποδίσει την (οικονομική) σύγκλιση με την υπόλοιπη Ευρώπη και ότι η μόνη εναλλακτική λύση σε αυτή την περίπτωση είναι η ειρήνη στην γειτονιά.
14 Εκτός από την Τουρκία, το MEDA ενισχύει την Αλγερία, Κύπρο, Αίγυπτο, Ισραήλ, Ιορδανία, Μάλτα, Μαρόκο, Παλαιστινιακή Αρχή, Συρία και Τυνησία.
15 Ο Γιώργος Παπανδρέου σχόλιαζει σΤο Βήμα της Κυριακής, 1 Ιουνίου, 1997, σ. 14, μεταφράζονται από το FBIS την 1η Ιουνίου.
16 Samuel P. Huntington, η σύγκρουση των πολιτισμών Εξωτερικού, τ. 72, καλοκαίρι 1993, σελ. 22-49.
επίσης Η σύγκρουση των πολιτισμών και η επαναδημιουργία της Παγκόσμιας Τάξης, Νέα Υόρκη, Simon & Schuster, 1996.Ο Huntington είναι καθηγητής της κυβέρνησης και Διευθυντής του John Olin Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.
17 Εξωτερικών Υποθέσεων, σσ. 29-30.
H Ελλάδα έκανε χρήση του βέτο στην ΕΕ ως όπλο για την επιβολή αντιποίνων κατά της
Τουρκίας για τις διμερείς διαφορές τους. Κάθε βέτο αποστασιοποιεί την Ελλάδα από την ευρωπαϊκή Ένωση.
Για οκτώ χρόνια, η Ελλάδα είχε μπλοκάρει την τελωνειακή συμφωνία της ΕΕ για ένωση με την Τουρκία,το οποίο βέτο αναιρέθηκε το 1995, μόνο όταν η ΕΕ συμφώνησε να ξεκινήσει ενταξιακές συνομιλίες με την Κύπρο, η οποία καθοδηγούταν από μια ανεξάρτητη ελληνική κυπριακή κυβέρνηση. Μετά τον Ιανουάριο του 1996 και την κρίση στην νησίδα, η νέα κυβέρνηση Σημίτη έθεσε βέτο τόσο στο νέο Ευρωπαικό πρόγραμμα βοήθειας για τις χώρες της Μεσογείου (MEDA), καθότι η Τουρκία συμπεριλαμβάνεται σε αυτό με στόχο να πλήξει την (οικονομική) βοήθεια προς την Τουρκία που της είχε υποσχεθεί στο πλαίσιο της συμφωνίας τελωνειακής ένωσης.
Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία είχαν χαρακτηρίσει το MEDA ως μια μείζονος Εξωτερική πολιτική πρωτοβουλία της ΕΕ .
Οι παραπάνω χώρες μαζί με άλλα μέλη της ΕΕ ήταν αγανακτισμένοι από το βέτο της Ελλάδας κατα του MEDA, η οποία αρνήθηκε κατάυτόν τον τρόπο ενισχύσεις και σε αθώες τρίτες χωρες που προορίζονταν για την προώθηση της ευρωπαϊκής οικονομίας και της ασφάλειας με στόχο τη συμβολή στην ανάπτυξη και τη σταθεροποίηση των εν λόγω Χωρών.14 Μετά απο τα παράπονα από τους ευρωπαίους εταίρους της, η Ελλάδα ήρε το βέτο του MEDA το Μάιο του 1996.
Παρατάυτα όμως, συνέχισε να προβάλει βέτο στην συμφωνία της τελωνειακής ένωσης.Ο Πάγκαλος έχει πει ότι το δικαίωμα της αρνησικυρίας θα συνεχιστεί έως ότου «η τουρκική επιθετικότητα» τελειώσει.
Δεδομένου ότι η Ελλάδα επιδιώκει να είναι λιγότερο ένα αουτσάιντερ εντός μιας διευρυμένης Ένωσης, μπορεί να Επανεξετάσει τα εργαλεία της πολιτικής της και τις προσεγγίσεις απέναντι στην Τουρκία. Μπορεί να εξετάσει και άλλες επιλογές, εκτός από τη χρήση βέτο στην ΕΕ για την αντιμετώπιση της Τουρκίας. Αυτό πιθανόν να απαιτεί αλλαγή στην ελληνική αντίληψη της τουρκικής επιθετικότητας. Ο ΑΝΥΠΕΞ Κ. Γιώργος Παπανδρέου έχει επεξεργαστεί την ανάγκη για μια αλλαγή πολιτικής, υποστηρίζοντας ότι Η Ελλάδα πρέπει να παρουσιάσει μια πιο θετική εικόνα του εαυτού της στην Ευρώπη, έτσι ώστε να μην θεωρείται πλέον ως εμπόδιο.Ο Παπανδρέου κάλεσε την Ελλάδα να διαμορφώσει το μέλλον των Ελληνο-τουρκικών σχέσεωνς εποικοδομητικά και να μην στηρίζονται σε βέτο. Προέτρεψε την Τουρκία και Την Ελλάδα να αναζητήσουν πρακτικά κριτήρια για επαναπροσέγγιση.15
Τέλος, η διατριβή «σύγκρουση των πολιτισμών» του Σάμουελ Χάντιγκτον είχε
υπερβολικές επιπτώσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία, αν και δεν είναι μια πολιτική των ΗΠΑ statement.16 Ο Huntington πρόβλεπει ότι ο πολιτισμός θα παράγει μια ανακατανομή του κόσμου και νέες συγκρούσεις. Δημιούργησε μια πολιτιστική διαχωριστική γραμμή σε όλη την Ευρώπη με τους Δυτικούς Χριστιανούς απο την μία, και τους Ορθόδοξους και Ισλάμιστές απο την άλλη.17 Αυτό το θεωρητικό τμήμα τοποθετεί την Ελλάδα εκτός του δυναμικού της Δυτικής Ευρώπης και έχει εξοργισεί τους Έλληνες πανεπιστημιακούς και πολιτικούς. Τον Μάρτιο του 1997, όταν οι αρχηγοι των κομμάτων των Χριστιανοδημοκρατών της Ευρώπης αποφάσισαν να ακολουθήσουν την θεωρία του Huntington κηρύσσοντας ότι η Τουρκία δεν θα μπορούσε να είναι μέρος της Ευρώπης επειδή είναι μουσουλμανική χώρα, κάποιοι Έλληνες φοβήθηκαν ότι θα συμπεριλαμβανόντουσαν στην αντιπέρα πλευρά επίσης. Έτσι, ο Πάγκαλος, υπερασπίζοντας την θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη, είπε ότι η Τουρκία πρέπει να αποτελεί μέρος της Ευρώπης. Αν ο Huntington είχε συνδέσει κατά κάποιο τρόπο το Αιγαίο για να ενώσει τους γείτονες, η Ελλάδα θα χρησιμοποιούσε τον δεσμό αυτό. 18 Πρέπει να σημειωθεί ότι αν και οι Έλληνες αξιωματούχοι υποστηρίζουν όρι η Τουρκία είναι μέρος της Ευρώπης, παρατάυτα δεν υποστήριζουν την ένταξη της στην ΕΕ. 19 Βλ. Έκθεση CRS 97-462F, Τουρκία: Ξεδιπλώνοντας την ολιτική κρίση, από Carol Migdalovitz,11 Απριλίου του 1997. 20 TRT τηλεοπτικό δίκτυο, έκθεση 25 Μαρτίου του 1997, μεταφράζεται online απο FBIS, 16 Μαρτίου,1997. Για να διευρυνθούν τα ευρωπαϊκά σύνορα περιλαμβάνόμενης της Τουρκίας και να εξασφαλιστεί επίσης ότι και η Ελλάδα θα παρέμεινε στο εσωτερικό των συνόρων αυτών. Για να είναι σε θέση να τραβήξει την Τουρκία στην Ευρώπη έτσι όπως ορίζεται,
Η Ελλάδα θα πρέπει να βελτιώσει τις διμερείς σχέσεις της με την Τουρκία.18
Τουρκία
Η τουρκική κοσμική ελίτ μόλις ζήσαν μια εμπειρία με αυτό που θεωρούν στενή σχέση με τον ισλαμισμό ένα χρόνο, από τον Ιούλιο του 1996 μέχρι Ιουνίου 1997,
το οποίο ισλαμικό Κόμμα Refah ήταν επικεφαλές της εθνικής κυβέρνησης.19
Οι κοσμικοί επιδιώκουν να ενισχύσουντην σύγχρονη, ευρωπαϊκή ταυτότητα της Τουρκίας μέσω των δεσμών της και ιδιαίτερα με την προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάποιοι στην Τουρκία, επίσης, είναι πολύ απορροφημένοι με τη διατριβή Huntington, που σημειώθηκε παραπάνω, και θα ήθελαε να την καταρρίψουν, αποδεικνύοντας ότι Η Τουρκία είναι, στην πραγματικότητα, ευρωπαϊκή.Οι βασανίστικές σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα αποτελλούν ένα κύριο εμπόδια για την βελτίωση των τουρκικών σχέσεων με την Ευρώπη. Η Ευρώπη, συνεπώς, αποτελεί κίνητρο για κάποιους Τούρκους, για να επιδιώξουν την επίλυση των διμερών διαφορών τους με την
Ελλάδα.
Όσο απίθανο κι αν φαίνεται, ο παράγοντας - Τουρκικός στρατός μπορεί να είναι μια δύναμη πίεσης για καλύτερες σχέσεις με την Ελλάδα. Το τουρκικό Γενικό Επιτελείο έχει γενικά μέτρια θέση σχετικά με τα θέματα του Αιγαίου και τις ελληνο-τουρκικές σχέσεις (ίσως με εξαίρεση την Κύπρο) και θέλει να βελτιωθεί η κατάσταση. Το 1980, μετά από χρόνια στα οποία η τουρκική πολιτική των κυβερνήσεων που ακολουθήθηκε μπλόκαρε την κίνηση, μια στρατιωτική χούντα στην Άγκυρα αποδέσμευσε το θέμα της επανένταξης της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και τα τουρκικά παράπονα για το FIR. Ποιο Πρόσφατα, ο επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου Ισμαήλ Χακί Karadayi πραγματοποίησε την πρώτη επίσημη απάντηση στον Πάγκαλο σε δεξίωση στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα στις 25 Μαρτίου.
Ο Karadayi κάλεσε τους πολιτικούς και τους στρατιώτικούς να δείξουν "κοινή λογική" για να επιλυθούν τα προβλήματα με τον τρόπο με τον οποίο ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, οι αντίστοιχα σεβαστοί σε Τουρκία και Ελλάδα ηγέτες, έκαναν όταν και υπέγραψαν το 1930 συνθήκη φιλίας, Μη Επίθεσης και Διαιτησίας. Ο Karadayi είπε ότι «ειναι αναγκαίο να ανοίξουν την πόρτα (στην Ελλάδα)." 20
Περιορισμοί για την Αλλαγή
Στην Ελλάδα και την Τουρκία, η εσωτερική πολιτική περιορίζει τις συνολικές προσπάθειες για τη των διμερών σχέσεων και τις συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για την επίλυση των διαφορών του Αιγαίου.
21 1981-88, 1993-96.
22 Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ επικρίνουν το Ανακοινωθέν για την διακύρηξη της Μαδρίτης, Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, 11 Ιουλίου,1997, από online FBIS, 14 Ιουλίου 1997.
23 Greece: Opposition Party Leader Scores Greek-Turkish Accords, Athens ET-1 Television,16 July 1997, translation carried by FBIS online, July 18, 1997.
Ελλάδα
Η κληρονομιά του Ανδρέα Παπανδρέου, ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ και δύο φορές πρωθυπουργού, 21 μπορεί να εμποδίσει την ικανότητα ελιγμών της κυβέρνησης Σημίτη στην πολιτική της απέναντι στην Τουρκία. Η χαρισματική κυβέρνηση Παπανδρέου είχε ισχυριστεί ότι η Τουρκία, Σύμμαχος της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ, ήταν η μεγαλύτερη απειλή.Το δόγμα Παπανδρέου εξακολουθεί να είναι ισχυρό στην Ελλάδα όσο και στο ΠΑΣΟΚ, ακόμα και τώρα με επικεφαλής τον Κώστα Σημίτη. Το ΠΑΣΟΚ έχει την πλειοψηφία των 162 από τις 300 έδρες στο ελληνικό κοινοβούλιο και πρέπει να παραμείνει συνεκτική, προκειμένου να διενεργήσει το πρόγραμμά της. Όταν 32 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ έθεσαν υπό αμφισβήτηση την αποδοχή στην Ελλάδα της επιτροπής εμπειρογνωμόνων, σηματοδότησαν παράλληλα τους πολιτικούς κινδύνους της πολιτικής αυτής καινοτομίας.
Οι 22 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ αργότερα κατηγόρησαν ότι, με τη διακύρηξη της Μαδρίτης, η Ελλάδα ήταν « διολίσθούσε βαθμιαία προς επιλογές που θα έχουν ως αποτέλεσμα την αναγνώριση των τουρκικών αξιώσεων, την νομιμοποίηση των επεκτατικών βλέψεων της Άγκυρας, και μια εξιλέωση των πολιτικών της. "22 Ορισμένα μικρότερα κόμματα της αντιπολίτευσης ήταν πιο επίφοβα και κινδυνολογούσαν. Το Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα με ηγέτη τον Δημήτριο Tσοβόλα, ο οποίος θεωρεί τον εαυτό του έναν κληρονόμο του Παπανδρεικού μανδύα, κατηγόρησε τη κυβέρνηση ότι ανοίγει τον δρόμο προς εκχώρηση εθνικών δικαιωμάτων, αποκαλώντας στην διακύρηξη "Επιβλαβείς για την Ελλάδα, την εδαφική μας ακεραιότητα, καθώς και για τα εθνικά μας συμφέροντα." 23 Εντός της κυβέρνησης, ο υπουργός Αμύνης Τσοχατζόπουλος και Υπουργός Παιδείας Γεράσιμος Αρσένης που είναι γνωστοί για τις σκληροπυρηνικές τους απόψεις απέναντι στην Τουρκία.
Ο Τσοχατζόπουλος ήταν στενός συνεργάτης του Παπανδρέου και οι θέση-απιτήσεις που κατήχε για την ασφάλειας του χαρτοφυλακίου της Άμυνας, μπορεί να ενίσχυε τον αντι-τουρκισμό του. Ο Σημίτης νίκησε και τον Τσοχατζόπουλο και τον Αρσένη σε εσωτερικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ για να διαδεχθεί τον Παπανδρέου ως πρωθυπουργό τον Ιανουάριο του 1996 και τον Τσοχατζόπουλο σε ψηφοφορία για την ανάδειξη ηγέτη για το κόμμα τον Ιούνιο του 1996 .
Αν και έχουν υποστηρίξει δημόσια τις ενέργειες της πολιτικής απέναντι στην Τουρκία που προτειναν ο Σημίτης και ο Πάγκαλος μέχρι στιγμής, ο Τσοχατζόπουλος και ο Αρσένης μπορεί να περιμένουν τον Σημίτη να σκοντάψει, προκειμένου να αναλάβουν τα εσωτερικά του κόμματος και τη γενική εθνική πολιτική, επωφελούμενη από μια αποτυχία.
Ο Πρωθυπουργός Σημίτης και ο ΥΠΕΞ Πάγκαλος δεν θα μπορέσουν να προχωρήσουν πάρα πολύ μπροστά με τους αντιπάλους τους, τους κομματικούς τους βουλευτές τον βαθμό και το αρχείο. Έτσι, μετά τη διαφωνία που εκφράστηκε στο κόμμα ,ο Πάγκαλος προσέφερε ένα περιοριστικό όρο στους επιτρόπους της εντολής των εμπειρογνωμόνων ». Αυτός και άλλοι εξακολουθούν να καταφεύγουν σε αντι-τουρκική ρητορική.
Παίζοντας ρητορικά με τους αντιφρονούντες και τους αντιπάλους , ωστόσο, μπορεί να περιορίστει η προσπάθεια Σημίτη και Πάγκαλου για να οδηγήσει και να διαμορφώθεί η κοινή γνώμη υπέρ της πολιτικής τους απέναντι στην Τουρκία. Και ακούγεται στην Τουρκία, ότ εκτρέφεται ένας σκεπτικισμός για την ειλικρίνεια στην Ελλάδα λειτουργόντας ως αντικίνητρο για τη βελτίωση των δεσμών.
Ο Σημίτης και ο Πάγκαλος μπορούν να είναι σε θέση να ξεπεράσουν τις εσωτερικές πολιτικές πιέσεις.
Οι 32 διαφωνούντες μειώθηκαν γρήγορα σε 22 και δεν μπορούν να είναι μια σταθερή ομάδα, απειλώντας την καινοτομία της εξωτερικής πολιτικής.Ο Τσοχατζόπουλος και ο Αρσένης μπορεί να γίνει αντιληπτό ως ενα σημείο ότι ως ηττημένοι υπάρχει έλλειψη για μετά να αποτελέσουν μια πραγματική πρόκληση.Ο Τσοχατζόπουλος είναι ένας υπήκοος του ΠΑΣΟΚ όπως ήταν και υπήκοος του Παπανδρέου και μπορεί να διαφωνεί με τον ηγέτη του κόμματος του.
Επιπλέον, η Νέα Δημοκρατία, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, έχει αντιδράσει
συγκρατημένα στην τουρκική προσέγγισης και, ως εκ τούτου, μπορεί να είναι διατεθειμένοι να την υποστηρίξει.
Η υποστήριξη του Συνασπισμού της διεθνιστικής Αριστεράς για την πολιτική είναι δεδομένη. Τέλος, σημαντικά στοιχεία για τον ελληνικό Τύπο που έχει κάνει κοινό μέτωπο με Σημίτη και η επιρροή του δεν πρέπει να υποτιμάται.
Ωστόσο, η κληρονομιά αντιπάθειας του Παπανδρέου προς την Τουρκία παράγει άλλα
προβλήματα που βλάπτουν τις Ελληνικές ενέργειες και προσπάθειες για την βελτίωση των διμερών σχέσεων και την επίλυση των διαφορών του Αιγαίου
Η Ελλάδα επιδιώκει και έχει υπογράψει, στρατιωτικές συμφωνίες με τις γειτονικές χώρες της Τουρκίας που έχουν προβληματικές σχέσεις με την Τουρκία, κυρίως τη Συρία και την Αρμενία, προσθέτοντας την αντίληψη της "περικύκλωσης" της Τουρκίας. Ιδιαίτερα η συμπεριφορά στην Ελλάδα σχετικά με το κουρδικό ζήτημα ξινίζει τις σχέσεις. Οι Τούρκοι βλέπουν το 13-έτες Κουρδικο Εργατικο Κόμμα (PKK) ως απειλή για την εδαφική τους ακεραιότητα. Τον Απρίλιο του 1997, 110 από τα 300 μέλη του Κοινοβουλίου στην Ελλάδα πρότειναν να κληθεί ο ηγέτης του ΡΚΚ Αμπντουλάχ Οτσαλάν στην Αθήνα. Η κυβέρνηση γρήγορα είπε ότι δεν είχε πρόθεση να τον προσκαλέσει. Οι Έλληνες βουλευτές επισκέφθηκαν στρατόπεδα του ΡΚΚ και η Τουρκία κατηγορεί την Ελλάδα για οπλισμό του PKK, πράγμα το οποίο η Αθήνα αρνείται. Η Τουρκία έχει ένα ρεκόρ παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προς τους Κούρδους.Αλλά η Ελλάδα εμφανίζεται μερικές φορές επιλεκτική σε μεγάλο βαθμό ως προς την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θέτοντας στο επίκεντρο τους Κούρδους και όχι άλλα θέματα όπως η μεταχείριση των Τούρκων και των άλλων Μουσουλμάνων στην Ευρώπη. Επιπλέον,ο ελληνικός πρωτάθλητισμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Κούρδων στην ΕΕ βοηθά την Άγκυρα να αρνηθεί την επιδίωξη στενότερων δεσμών με την Ευρώπη και την δημιουργία αντι-Ελληνικού αισθήματος στην Τουρκία.
Τέλος, υπάρχει ένα ισχυρό Κύπριακό λόμπι στην Αθήνα που έρχεται σε αντίθεση με κάθε πρωτοβουλία που θα παράγει μια ελληνο-τουρκική συμφιλίωση πριν τη ρύθμιση του Κυπριακού, και η οποία παραδοσιακά έχει θέσει μια ελληνική προϋπόθεση για επαναπροσέγγιση. Ο ΟΗΕ έχει επαναλάβει τις διαπραγματεύσεις για τη Κύπρο, αλλά οι προοπτικές για λύση είναι αβέβαιες ή ζοφερές.Η Κύπρος ως εκ τούτου θα μπορούσε να αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα αποκατάστασης της ειρήνης στο Αιγαίο.
Τουρκία
Η Άγκυρα έχει πλέον την τρίτη κυβέρνηση μετά από τις αναποτελεσματικές εθνικές εκλογές του Δεκεμβρίου 1995, και τις πρόωρες εκλογές που μπορεί να διεξαχθούν το 1998. Αυτή η κυβερνητική αστάθεια μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις με την Ελλάδα καθότι οι πολιτικοί εκμεταλλεύονται την εξωτερική πολιτική για την εγχώρια κατανάλωση καθιστόντας αδύνατα τα περιθώρια για συμβιβασμό. Η ισλαμική ηγεσία της κυβέρνησης που ήταν στην υπηρεσία μέχρι και τον Ιούνιο 1997 έβλεπε κυρίως προς την Ανατολή και επιλεγμένες μουσουλμανικές χώρες. Κατέβαλε σχεδόν μηδενική προσοχή στην Ελλάδα επειδή ο βαθμός και το αρχείο τους είχε λίγα πράγματα, εως μηδαμινό ενδιαφέρον. Η τρέχουσα φαινομενικά ακατάλληλη κυβέρνηση συνασπισμού των αριστερών είναι υπό την ηγεσία του Μεσούτ Γιλμάζ, ο οποίος έκανε την εισαγωγή στην Ελλάδα το Μάρτιο του 1996 μετά την κρίση στα Ίμια / Kardak. Ωστόσο,ο Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετζεβίτ έχει αναδειχθεί ως κύριος εκπρόσωπος της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης και το κόμμα του ελέγχει το Υπουργείο Εξωτερικών και του Υπουργείου υπεύθυνο για την πολιτική στην Κύπρο. Ο Ετζεβίτ έγινε πρωθυπουργός το 1974, όταν η Τουρκία παρενέβη / εισέβαλε στη Κύπρο και παραμένει υπερήφανος για όσα κατάφερε στη συνέχεια. Ο εθνικισμός του Ετσεβίτ για την Κύπρο θα μπορούσε να επηρεάσει το άνοιγμα στο Αιγαίο . Ο Γιλμάζ εξαρτάται από το κόμμα Ετσεβίτ για να παραμείνει στην εξουσία και έχει μικρή ικανότητα και επιθυμία να τον περιορίσει. Λίγο μετά την ανάληψη της εξουσίας αυτή τη φορά, ο Ετσεβίτ ξεκίνησε μια κίνηση προς την κατεύθυνση για μερική «ενσωμάτωση» της (τουρκικής) βόρεια Κύπρου με την Τουρκία, ως απάντηση στις ανακοίνωσεις της ΕΕ και των ενταξιακών συνομιλιών με την (ελληνική) κυπριακή κυβέρνηση.
24 Για πρώτη φορά, σε πάνω από 3 χρόνια, ο ΟΗΕ συγκάλεσε απευθείας συνομιλίες μεταξύ των (Ελλήνων)
Ο Κύπριος Πρόεδρος Γλαύκος Κληρίδης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς στις 9 Ιουλίου στη Νέα Υόρκη και στην Ελβετία, στις 9 Αυγούστου. Αυξημένη δραστηριότητα αναμένεται μετά το Φεβρουάριο, 1998 και τις κυπριακές προεδρικές εκλογές. Βλέπε, CRS Τεύχος Σύντομη 89140, που προαναφέρθηκε.
25 Ο Γιλμάζ Παρουσιάζει Κυβέρνητικο Πρόγραμμα, TRT τηλεοπτικό δίκτυο, 7 Ιουλίου 1987, μετάφραση από FBIS, 8 Ιουλίου 1997.
Όπως σημειώνεται, η επίλυση του ζητήματος της Κύπρου είναι παραδοσιακά ελληνική
προϋπόθεση για τη βελτίωση των δεσμών με την Τουρκία. Η Αθήνα και τα Ελληνικά μέσα ενημέρωσης Ειδικότερα αντέδρασαν έντονα στο να επιστρέψει ο Ετσεβίτ στην εξουσία και στην πολιτική του για την Κύπρο. Ο Ετζεβίτ μπορεί να συμβάλει στην αποσταθεροποίηση της νέας προσπάθειας του ΟΗΕ για μία λύση στην Κύπρο 24 και, κατά συνέπεια,και στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις σε άλλα μέτωπα. Οι Ελληνες αξιωματούχοι μπορεί να μην είναι σε θέση να εξακολουθήσούν να επιμένουν όσον αφορά την συζήτηση τους με την Τουρκία,3 αν η πολιτική του Ετσεβίτ δεν μετριάζεται.
Ο Ετζεβίτ μπορεί να έχει άλλες, πιο έμμεσες, επιπτώσεις στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις.
Με αυτόν στην κυβέρνηση, οι καύτες σχέσεις με την Ευρώπη μπορεί να μην είναι τόσο δυνατές όσο ένα κίνητρο για τη βελτίωση των σχέσεων με την Ελλάδα. Αν και ο πρωθυπουργός Γιλμάζ έχει πεί ότι η επιτάχυνση των προσπαθειών προς την πλήρη ένταξη στην ΕΕ αποτελεί προτεραιότητα εξωτερικής πολιτικής και στόχος της πολιτικής της κυβέρνησης, 25 πολλοί Τούρκοι αισθάνονται ότι η Ευρώπη κατ 'επανάληψη τους αππορίπτει και μερικοί θέλουν να απορρίψουν την Ευρώπη ως επιλογή.Ο Ετζεβίτ και άλλοι ζητούν η τελωνειακή συμφωνία ένωσης να αναθεωρηθεί επειδή η Ευρώπη έχει αποτύχει να ανταποκριθεί στις (βοήθεια) αναλήψεις υποχρεώσεων και επειδή η τελωνειακή ένωση έχει επιδεινώσει το εμπόριο της Τουρκίας με την Ευρώπη και έβλαψε τις τουρκικές επιχειρήσεις. Οι Τούρκοι γνωρίζουν ότι στην Ελλάδα το βέτο είναι το εμπόδιο για την ενίσχυση. Από την άλλη πλευρά, αυτοί που εξακολουθούν να θέλουν να ενταχθεί η Τουρκία στην Ευρώπη αντιλαμβάνονται ότι η πολιτική στην Ελλάδα του "βέτο" αποτελλεί εμπόδιο των σχέσεων της Τουρκίας με την Ευρώπη και για την Δυτική τους ταυτότητα, ενισχύοντας ενδεχομένως την στήριξη στους ισλαμιστές. Δεν είναι δυνατόν να προτίθεμεθα να δούμε καλοπροαίρετα τη βελτίωση των δεσμών με την Ελλάδα.
Τέλος, η Τουρκία προσπαθεί περισσότερο να εντριφήσει τον ελληνικό τρόπο σκέψης από ό, τι το αντίστροφο. Ιδιαίτερα στις πρωτοβουλίες για το Αιγαίο που δεν έχουν παράγει καμια αντίδραση στην Τουρκία συγκρίσιμα με αυτές στην Ελλάδα. Παρά την συμφωνία της Τουρκίας στην διακύρηξη της Μαδρίτης, φαίνεται να μην υπάρχει καμία σκέψη στην Άγκυρα σχετικά με τις λεπτομέρειες των θεμάτων του Αιγαίου ή των διμερών τουρκο-ελληνικών σχέσεων συγκρίσιμες με εκείνες του Πάγκαλου στην Αθήνα. Οι πολιτικοί ηγέτες είναι απορροφημένοι στην εγχώρια αγορά με τον ισλαμισμό και τα λάθη της κυβέρνησης, και η εξωτερική πολιτική αναθεωρεί τις απόψεις της αργά. Παρα το ότι ο Στρατηγός Karadayi κάνει θετικές παρατηρήσεις τον Μάρτιο, ο στρατός είναι απορροφημένος στον αγώνα εναντίον αυτού που αναφέρεται ως οι δύο κύριες απειλές για την τουρκική εθνική ασφάλεια - Ισλαμισμός και (κουρδικό) απόσχιση. Δεν είναι σαφές αν θα έχει μια διαρκή εμπλοκή το ενδιαφέρον για συμμετοχή στην απίλυση των ζητημάτων του Αιγαίου.
Δύο κόμματα απαιτούνται για τη δημιουργία ενός νέου παράδειγματος που να διέπει τις διμερείς σχέσεις και η Τουρκία δεν φαίνεται διατεθειμένη να το εκτελέσει.
Πολιτική των ΗΠΑ
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να διατηρήσουν τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, μια περιφέρεια που συνορεύει με τις ζώνες των συγκρούσεων. Επιθυμεί επίσης να εμποδίσει το ΝΑΤΟ από το να εμπλακεί στις τοπικές διαμάχες. Προκειμένου να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, οι Ηνωμένες Πολιτείες
26 Αντίγραφα, Reuters, 9 Απριλίου, 1996.
προσπάθησαν να παραμείνουν ουδέτερες και εργάστηκαν για την επίλυση των διαφορών μεταξύ των δύο στο ΝΑΤΟ συμμάχων, την Ελλάδα και την Τουρκία. Ωστόσο, η ουδετερότητα δεν ήταν πάντοτε ευπρόσδεκτη. Οι Έλληνες υποστηρίζουν ότι μια ισοροπημένη στάση των ΗΠΑ οφέλεί τη Τουρκίας και αγνοούν τις σωστές (Ελληνικές) θέσεις για τα ζητήματα του Αιγαίου. Η άποψη της Ελλάδας για το περιφερειακό ισοζύγιο ισχύο, με την Τουρκία ως το πιο ισχυρό παίκτη, προϋποθέτει ότι επιδιώκουν / ζητούν τρίτο άτομο ή διεθνή παρέμβαση στο επίπεδο της κλίμακας για να σταθμιστεί υπέρ της Ελλάδας η διαφορά. Η ουδετερότητα των ΗΠΑ παραλείπει να εκπληρώσει αυτή την ανάγκη. Από την άλλη πλευρά,Η Τουρκία, ως μεγαλύτερη δύναμη, υποθέτει ότι μπορεί να αποκτήσει ένα πιο ευνοϊκό αποτέλεσμα από τις αποκλειστικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο κυβερνήσεων και συνήθως καλεί για διάλογο. Οι Τούρκοι πιστεύουν ότι αποτελούν το πιο σημαντικό περιφερειακό σύμμαχο των Ηνωμένων Πολιτειών, γειτνιάζουν με τη Μέση Ανατολή και τον Καύκασο. Δεν επικρίνω ΗΠΑ ουδετερότητα, και γενικά εκτιμούν και αναμένουν τις αμερικανικές υπηρεσίες στη διαμεσολάβηση για τις διαμάχες με την Ελλάδα και στην συγκράτηση της όσο αφορά στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρώπη, διότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν την είσοδο της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Ουδετερότητα προφανώς παρεμποδίσει τις ΗΠΑ-ελληνικές σχέσεις μετά την κρίση στα Ίμια / Kardak όταν ο τότε υφυπουργός Εξωτερικών για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις Richard
Χόλμπρουκ είχε προγραμματίσει να ταξιδέψει στην Ελλάδα και την Τουρκία για να τους βοηθήσει να επιτύχουν μια πιο οριστική λύση στις εντάσεις στο Αιγαίο. Δεν έκανε το ταξίδι. Ο Χόλμπρουκ είχε μεσολάβησει ένα ψήφισμα για την κρίση με σκοπό να αποκατασταθεί η ισορροπία στο Αιγαίο. Αλλά πολλοί στην Ελλάδα το αντιλαμβάνονται με διαφορετικό τρόπο. Είδαν την κρίση ως μια αμφισβητηση από την Τουρκία στην μακρόχρονη διεκδίκηση εδαφικών δικαιωμάτων και αλλαγή του status quo στο Αιγαίο. Ο Χόλμπρουκ είχε αποτύχει να αντιμετωπίσει την κρίση με αυτούς τους όρους και αντ 'αυτού επικεντρώνεται στην εξάλειψη της άμεσης απειλής πολέμου. Οι Έλληνες δεν συμμερίζονται την άποψή του και το επίτευγμα στα Ίμια / Kardak θετικά. Η νεοσυσταθείσα κυβέρνηση Αθηνών, η οποία είχε αποδεχθεί το ψήφισμα των ΗΠΑ αποδυναμώθηκε προσωρινά. Δεν έχουν επαρκή πολιτικό κεφάλαιο για να δαπανήσουν αυτό το χρόνο για μια συνάντηση με τον Χόλμπρουκ και υποστήριξαν διπλωματικά ότι το χρονοδιάγραμμα του ταξιδιού είναι άβολο.
Η Άγκυρα ήταν έτοιμη να Χαιρετίσει την πρόταση Χόλμπρουκ και εξέφρασε τη λύπη της που η επίσκεψη ματαιώθηκε.
Αν και δεν υπήρχε καμία πρωτοβουλία των ΗΠΑ στα θέματα του Αιγαίου το 1996, η
πολιτική στα Ίμια / Kardak δεν είχε ξεχαστεί. Η κρίση στο νησάκι είχε τραβήξει το ενδιαφέρον των ΗΠΑ και την προσοχή της σχετικά με την πυριτιδαποθήκη των ελληνο-τουρκικών σχέσεων.
Κατά τη διάρκεια της Πρωθυπουργικής επίσκεψης Σημίτη 9 Απρίλη 1996, στο Λευκό Οίκο, ο Πρόεδρος Κλίντον είπε Ελπίζω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες να μπορούν να βοηθήσουν στην επίλυση ορισμένων από τα προβλήματα στο Αιγαίο .... Πιστεύουμε ότι όλα αυτά τα ζητήματα πρέπει να επιλυθούν χωρίς τη χρήση βίας, χωρίς την απειλή της βίας, με όλους συμφωνώντας να τηρήσουν τις διεθνείς συμφωνίες και να σεβασθούν την εδαφική ακεραιότητα των άλλων χωρών .... Είμαστε υπέρ του ψηφίσματος (των Ιμίων) παρά την παραπομπή του θέματος στο Διεθνές Δικαστήριο ή κάποια άλλη διεθνή διαιτησία panel.26
Στη δήλωση αυτή, ο πρόεδρος φάνηκε να δέχεται την προοπτική της Ελλάδας για το Αιγαίο με σεβασμό προς τοωνεπισκεπτη του (Σημίτη) και να διεκδικήσει εκ νέου την αναγνώριση στην Ελλάδα των Ηνωμένων Πολιτειών ως ενός καλόπιστου μεσάζοντα.
27 Ο Πρεσβευτής των ΗΠΑ σε Συνέντευξη για ελληνο-τουρκική Θέματα, Η Καθημερινή, 27 Νοεμβρίου,1996, μεταφρασμένο από online FBIS, 1 Δεκεμβρίου του 1996.
28 Βλ. τεύχος ΣΣΕ Σύντομη 86065, Ελλάδα και Τουρκία: Τρέχοντα θέματα της εξωτερικής βοήθειας, από Carol Migdalovitz, ενημερώνεται τακτικά.
Η Διοίκηση έχει εργαστεί για την επίλυση των ελληνο-τουρκικών διαφορών μέσω του ΝΑΤΟ και από μόνη της, μαζι με το υπουργείο Άμυνας και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κανoνισαν συχνές συνάντησεις με Έλληνες και Τούρκους ομολόγους στην περιοχή τους και στην Ουάσιγκτον.
Το υπουργείο Άμυνας υποστηρίζει τα μέτρα για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης στο Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ υπερκερνά τα μέτρα αυτά και πολλά άλλα.
ο Πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τόμας Νάιλς δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πιστεύουν ότι η συμφωνία του 1988 Παπούλια-Γιλμάζ, πρέπει να εφαρμοστεί πλήρως και ότι είναι επιθυμητό να προχωρήσει παραπέρα it.27 Τέλος, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επιμελώς αναζήτησε και έλαβε την Ελληνική και Τουρκική αποδοχή για την διακύρηξη της Μαδρίτης.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ βλέπει την διακύρηξη της Μαδρίτης ως ένα σημαντικό πρώτο βήμα.
Είναι ενθαρρυντικό ότι τα μέρη πρέπει να εφαρμόσουν τις αρχές της Μαδρίτης για την επίλυση των διαφορών τους και να αναγνωρίσουν την ανάγκη για συμβιβασμό. Ο πρώτος συμβιβασμός μπορεί να αφορά την Τουρκία να παραπέμπει τη διαμάχη για τα Ίμια / Kardak στο Παγκόσμιο Δικαστήριο σε αντάλλαγμα απο την Ελλάδα την άρση του βέτο της για την ενίσχυση απο την Ευρωπαϊκή Ένωση και της τελωνειακής ένωσης.
Όμως χρειάζεται περισσότερη εργασία να γίνει.
Σε σχέση με άλλες διεθνείς διαφορές στις οποίες η Ουάσινγκτον προσπαθεί να
επιτύχει μια διευθέτηση, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να θέλουν μια λύση ,
επι των διαφορών περισσότερο από ότι τα ίδια μέρη για τους εαυτούς τους.
Καθώς απευθύνουν τα ζητήματα του Αιγαίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες ίσως χρειαστεί να θέσουν εκτός τον εαυτό τους από μια αντιπαράθεση για τον εναέριο χώρο, ένα ενοχλητικό θέμα στις ελληνιο-ΗΠΑ σχέσεις.
Οι Έλληνες δημοσιογράφοι επίμονα "ψαρεύουν" απο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ
να επαναλάβει την πολιτική των ΗΠΑ, το οποίο είναι σύμφωνο με την διεθνή πρακτική.
Κάθε επαναδιατύπωση προκαλεί ενοχλήσεις στις επίσημες αντιδράσεις από την
Αθηνα. Το θέμα αυτό θα συνεχίσει να φουντώνει, επειδή τα χωρικά ύδατα και ο εναέριος χώρος είναι διαφορετικά μεταξύ τους και είναι απίθανο να επιλυθεί αυτό το θέμα.
Αυτή η ΗΠΑ-ελληνική διαφορά πολιτικής είναι δεν αποτελεί πρωτεύων θέμα της επίσημης ανταλλαγής απόψεων αλλά μπορεί και τονίζει τις αρνητικές επιπτώσεις της των μέσων ενημέρωσης που μπορεί να έχει για τις ΗΠΑ-Ελληνικές και Ελληνο-τουρκικές σχέσεις.
Τα Ελληνικά και Τουρκικά ΜΜΕ με τον τρόπο που συμπεριφέρονται στην πολιτικής μπορούν να προκαλέσουν απρόσμενες συνέπειες.
Το Κογκρέσο δεν έχει ζυγίσεί ακόμα τις πρόσφατες εξελίξεις. Από το 1970, οι ξένοι,
έχουν εφαρμόσει μια «ισορροπία δυνάμεων» στη πολιτική στην Ελλάδα και την Τουρκία.
Η οποία συγκλίνει προς την Ελλάδα, την οποία πολλοί βουλευτές θεωρούν και αντιμετωπίζουν ως δημογραφικά και στρατιωτικά ανώτερο αντίπαλο σε σχέση με την Τουρκία.
28 Ψηφίσματα στο Κογκρέσο Δεν πέρασαν, μετά την κρίση στα Ίμια / Kardak καθρεφτίζοντας την θέση της Αθήνας ».
Προοπτικές
Η Ιστορία προτρεπέι την περίσκεψη σχετικά με τις προοπτικές για την επίλυση των διαφορών του Αιγαίου και για την ελληνική και τουρκική συμφιλίωση. Άλλες προσπάθειες δεν είχαν επιτυχία. Το 1987, η κρίση στην υφαλοκρηπίδα παρήγαγε το υποβλητικό "Πνεύμα του Νταβός », στην Ελβετία, όπου ο Τούρκος και Έλληνας πρωθυπουργος συναντήθηκαν και άρχισε μια 29 Πάγκαλος συνέντευξη, Τα Νέα, 21 Ιουλίου, 1007, σελ. 10-11, μετάφραση που μεταφέρονται από FBIS σε απευθείας σύνδεση,23 Ιουλίου 1997.
30 Συνέντευξη: ένα τεράστιο βήμα, τι θέλει ο Σημίτης στην Ελλάδα από την Τουρκία, Newsweek,11 Αυγούστου, 1997, σ. 38.
Η Ιστορία προτρεπέι την περίσκεψη σχετικά με τις προοπτικές για την επίλυση των διαφορών του Αιγαίου και για την ελληνική και τουρκική συμφιλίωση. Άλλες προσπάθειες δεν είχαν επιτυχία. Το 1987, η κρίση στην υφαλοκρηπίδα παρήγαγε το υποβλητικό "Πνεύμα του Νταβός », στην Ελβετία, όπου ο Τούρκος και Έλληνας πρωθυπουργος συναντήθηκαν και άρχισε μια 29 Πάγκαλος συνέντευξη, Τα Νέα, 21 Ιουλίου, 1007, σελ. 10-11, μετάφραση που μεταφέρονται από FBIS σε απευθείας σύνδεση,23 Ιουλίου 1997.
30 Συνέντευξη: ένα τεράστιο βήμα, τι θέλει ο Σημίτης στην Ελλάδα από την Τουρκία, Newsweek,11 Αυγούστου, 1997, σ. 38.
31 Συνέντευξη: Έχουμε κάνει πολλά - Νέα για την διεργασία, Yilmaz έχει τη δική του απαιτήση,Newsweek, 11 του Αυγούστου 1997, σ. 39.
βραχύβια προσέγγιση το 1988 που ναυάγησε στην αναταραγμένη εσωτερική πολιτική.
Παρ 'όλα αυτά, η συνολική προοπτική για τη βελτίωση των ελληνο-τουρκικών σχέσεων και για ένα ψήφισμα για ορισμένες διμερείς διαφορές στα θέματα του Αιγαίου μπορεί να είναι καλύτερα σήμερα από ό, τι ήταν πριν μια δεκαετία και μπορεί να δικαιολογήσει κάποια συγκρατημένη αισιοδοξία.
Ο σημαντικότερος παράγοντας σε μια τέτοια εκτίμηση είναι η ισχυρή εγχώρια θέση και τα κίνητρα της κυβέρνησης των Αθηνών η οποία έχει κάνει σαρωτικές, πρωτοφανείς δηλώσεις πολιτικής για τα Έλληνο-Τουρκικά θέματα. Για παράδειγμα, ο Πάγκαλος είπε ότι η Ελλάδα δέχεται ότι "η Τουρκία έχει ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο. "29 Η κυβέρνηση Σημίτη, επίσης, μπορεί να είναι πρόθυμη να άρει την προϋπόθεση της Κύπρου για καλύτερες σχέσεις με την Τουρκία.Ο Υπουργός Εξωτερικών Πάγκαλος διακρίνει την Κύπρος ως διεθνές ζήτημα ενω το Αιγαίο ως εθνικό ζήτημα, και ο πρωθυπουργός Σημίτης υποστήριξε απερίφραστα πως οι Ελληνο-τουρκικές σχέσεις και η Κύπρος δεν είναι συνδεδεμένα.30
Επιπλέον, όπως σημειώνεται ανωτέρω (σελ. 7), Έλληνες αξιωματούχοι είχαν ορίσει τρεις προϋποθέσεις για την βελτίωση των διμερών σχέσεων. Η Τουρκία συμφωνούσε με δύο εξ αυτών με τη διακύρηξη της Μαδρίτης. Η μόνη εναπομένουσα προυπόθεση αφορά τη ροδφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο για τη διαφορά των κρατών για το νησάκι. Ο Πάγκαλος έχει διευκολύνει το δρόμο για τη συμμόρφωση με τλεγόμενα του ότι το μόνο που κάνει η Τουρκία είναι να λέει ότι είναι πρόθυμη να πάει στο Διεθνές δικαστήριο. Από την πλευρά τους, οι Τούρκοι ήθελαν την άμεση διαπραγματεύση πριν προηγηθεί η προσφυγή στο Δικαστήριο. Ο Πρωθυπουργός Γιλμάζ άφησε να εννοηθεί ότι η απαίτηση αυτή μπορεί να καλυφθεί από μια συνεδρίαση των επιτροπών εμπειρογνωμόνων όταν παρατήρησε ότι οι επιτροπές μπορούν να οδηγήσουν την Τουρκία στο Δικαστήριο.31 Αν η Τουρκία συμφωνήσει να πάει στο Δικαστήριο, αναγνωρίζοντας έτσι την ανάγκη της Ελλάδας για ένα διεθνές φόρουμ, η Ελλάδα θα δεν θα έχει καμία δικαιολογία για να μην άρει το βέτο της σχετικά με τις (οικονομικές) ενισχύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της τελωνειακής ένωσης στην Τουρκία. Σε ένα ενδεχομένως αισιόδοξο σενάριο, η άρση του βέτο θα συνέβαλε σημαντικά στην αντιστροφή των σκληρών αισθημάτων της Τουρκίας προς την Ελλάδα.
Οι προοπτικές για την επίλυση των διαφόρων για τα θέματα του Αιγαίου ποικίλλουν.
! Η διαφορά για την βραχονησίδα μπορεί να είναι ανοικτή σε ψήφισμα διότι its onset was largely unintended?.Η Ελλάδα και η Τουρκία αναμίχθηκαν στην κρίση στα Ίμια / Kardak, η οποία ορισμένοι θεωρούν μια δημιουργία των μέσων ενημέρωσης που ξέφυγε από τον έλεγχο. Η Τουρκία στη συνέχεια δεν μπορούσε να βρει ένα σωσίβιο-τρόπο για να υποχωρήσει από την έννοια των "γκρίζων περιοχών" και μπορεί να έκανε τα πράγματα πολύ χειρότερα. Η αποδοχή απο τις δύο πλευρές του status quo στη Μαδρίτη υπογραμμίζει την έλλειψη ενδιαφέροντός τους για την ανησυχητική διαιώνιση του της διαμάχης για το νησάκι. Ξεχωριστό ζήτημα αποτελούν τα στρατιωτικοποιημένα νησιά, Ωστόσο, είναι απίθανο να επιλυθεί, διότι η Τουρκία δεν πρόκειτε να μετακινησεί ή να αλλάξει την 4η Στρατιά της - τουλάχιστον μέχρι την δεδομένη και μακροπρόθεσμη απόδειξη φιλίας απο την Ελλάδα.
! Από τις μεγάλες διαφορές του Αιγαίου, είναι η υφαλοκρηπίδα μπου πορεί να ώριμασει για την τακτοποίηση της.
Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι πρόκειται για ένα νομικό ζήτημα που πρέπει να επιλυθεί από το Διεθνές Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι είναι επίσης μια οικονομική, πολιτική και στρατηγικών διαφορα, που απαιτεί μια πολιτική διευθέτηση. Ωστόσο, η Τουρκία δεν έχει απέρριψει κατηγορηματικά την προσφυγή στο Δικαστήριο - και πάλι μετά από διμερείς διαπραγματεύσεις. Κατά την τελευταία δεκαετία, οι προσδοκίες του πετρελαίου ή άλλων ορυκτών ανακαλύψεων στην υφαλοκρηπίδα φαίνεται να έχει μειωμένη αξία, ίσως λόγο της διαφοράς στα ελληνο-τουρκικά. Ως αποτέλεσματική προσέγγιση, στο θέμα μπορεί να είναι πιο η προσφυγή, με τις δύο πλευρές να απευθύνονται στο Δικαστήριο μετά από κάποιες προκαταρκτικές συνομιλίες που δεν θα αποκαλεσθεί διάλογος, μια λέξη που σημαίνει συμβιβασμός και είναι απαράδεκτη και, συνεπώς αποτελεί, ανάθεμα σε ορισμένους Έλληνες.
! Όσον αφορά την αιγιαλίτιδα ζώνη, με την διακύρηξη της Μαδρίτης ενδέχεται να είναι
αποσχολήσει λιγότερο από ότι άλλα θέματα. Το modus vivendi, εμπλέκει την Ελλάδα διατηρώντας το δικαίωμα της για τα 12 ναυτικά μίλια, αλλά εξακολουθεί να μην ασκεί το δικαίωμα. Εφ 'όσον δεν ασκεί το δικαίωμα (μονομερής κίνηση), η Τουρκία θα ελέγχει την ρητορική της και θα σταματήσει να απειλεί με πόλεμο.
! Η διαμάχη για τον εναέριο χώρος είναι πιθανόν να καθυστερήσει όσο η Ελλάδα υποστηρίζει άλλα δικαιώματα στον εναέριο χώρο από αυτά των εδαφικών και θαλάσσιων δικαιώματων και ερμηνεύει το FIR κατα ένα κυρίαρχο τρόπο.
Οι προοπτικές για μια λύση για όλα ή οποιοδήποτε από τα θέματα του Αιγαίου εξαρτάται από τις κυβερνήσεις στην Αθήνα και την Άγκυρα. Η κυβέρνηση Σημίτη είναι μια σταθερή, μονοκομματική διοίκηση που πιθανώς θα εξαντλήσει και τα τέσσερα χρόνια. Είναι ένα ισχυρό κίνητρο και μπορεί να επιμείνει στις σχέσεις της προς την Άγκυρα για κάποιο χρόνικο διάστημα, στις κατα καιρούς συνθήκες εκτός και αν οδηγηθούν σε σκαμπανεβάσματα απο ενέργειες της Τουρκίας.
Τα κίνητρα στην Ελλάδα ως επί το πλείστον προέρχονται απο το εξωτερικό
και πρέπει να εργαστούμε για να δημιουργήθει μια ισχυρή εσωτερική συναίνεση για μια εξωτερική πολιτική στροφή προς την Τουρκία. Η κυβέρνηση συνασπισμού Γιλμάζ ιδρύθηκε εν μέρει υποσχόμενηι να διενεργήσει πρόωρες εκλογές.
Έχει πολλαπλές πολιτικές συνιστώσες και πρέπει να περιέλθουν συμβιβασμοί μεταξύ τους. Μπορεί να αποδειχθεί δελεαστικό για ορισμένους πολιτικούς να εκμεταλλεύονται θέματα της εξωτερικής πολιτικής για την εγχώρια κατανάλωση, όπως στην περίπτωση του Ετζεβίτ, for principles unleavened by pragmatism. Επιπλέον, αν η κυβέρνηση και οι αναμενόμενοι διάδοχοι θα συνεργαστούν με την εξωτερική πολιτική τους σε μια συνεπή, δημιουργική, και ανταποκρίτική προσέγγιση με μια διαφορετική Ελλάδα θα φανεί στο μέλλον.
Το πλαίσιο αυτό καθιστά ένα θετικό αποτέλεσμα για την παρούσα ευκαιρία απρόβλεπτο.
gr-axtarmas.blogspot.com
