Σε τελική ανάλυση, το συναίσθημα της αυταξίας θέτει τα θεμέλια για το μέλλον των παιδιών
προσχολικής ηλικίας καθώς τους ανοίγει το δρόμο ώστε να δοκιμάζουν νέα πράγματα μόνα τους. “Η αυτοεκτίμηση γεννιέται μέσα από την αίσθηση του να ανήκεις κάπου, να πιστεύεις ότι είσαι ικανός και να ξέρεις ότι η συμβολή σου εκτιμάται και είναι σημαντική”, λέει η οικογενειακή θεραπεύτρια Jane Nelsen από την Καλιφόρνια, συν-συγγραφέας της σειράς “Θετική Πειθαρχία”.
Στόχος σας σαν γονιού κατά τη διαπροσωπική σας επαφή με το παιδί σας είναι να φροντίσετε ώστε να αναπτύξει υπερηφάνεια και αυτοσεβασμό καθώς και πίστη στη δυνατότητά του να χειρίζεται τις προκλήσεις της ζωής (για ένα παιδί προσχολικής ηλικίας πρόκληση μπορεί να είναι να γράφει σωστά τα κεφαλαία). Να δέκα απλές στρατηγικές που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης του παιδιού σας:
Δώστε του αγάπη δίχως όρους.
Η αυτοεκτίμηση ενός παιδιού αναπτύσσεται με εκείνο τον τύπο της δίχως όρους αφοσίωσης που λέει “σ' αγαπώ, ό,τι κι αν είσαι ή κάνεις”. Το παιδί σας ωφελείται περισσότερο όταν το αποδέχεστε ανεξάρτητα από τις δυνατότητές του, τις δυσκολίες του, την ιδιοσυγκρασία του ή τις ικανότητές του. Πλημμυρίστε το με αγάπη. Δώστε του πολλές αγκαλιές, φιλιά, ενθαρρυντικά κτυπήματα στον ώμο. Μην ξεχνάτε να του λέτε πόσο το αγαπάτε. Κι όταν πρέπει να διορθώσετε κάτι, ξεκαθαρίστε του ότι είναι η συμπεριφορά του - όχι το ίδιο – απαράδεκτη. Για παράδειγμα, αντί “Είσαι άτακτο παιδί! Γιατί δεν μπορείς να είσαι καλό;” πείτε του “Το να σπρώχνεις το Γιώργο δεν είναι καλό. Μπορεί να χτυπήσει. Σε παρακαλώ, μην τον σπρώχνεις”.
Δώστε του αμέριστη προσοχή.
Βρείτε χρόνο για να δώσετε στο νήπιο σας την αμέριστη προσοχή σας. Αυτό κάνει θαύματα στην αυταξία του παιδιού σας γιατί του στέλνει το μήνυμα ότι σκέφτεστε πως είναι σημαντικό κι αξίζει. Δεν χρειάζεται πολύς χρόνος. Ίσως λίγα λεπτά, σταματήστε να βλέπετε το μέιλ σας ή κλείστε την τηλεόραση τη στιγμή που κάτι σας ρωτάει. Κοιτάξτε το στα μάτια έτσι ώστε να είναι σίγουρο ότι ακούτε πραγματικά τι σας λέει. Όταν δεν έχετε χρόνο δείξτε το στο παιδί σας χωρίς να αδιαφορήσετε για τις ανάγκες του. Πείτε του “πες μου για την ζωγραφιά σου και όταν τελειώσεις θα πρέπει να φτιάξω να φάμε”.
Διδάξτε του όρια.
Θεσπίστε μερικούς λογικούς κανόνες για το νήπιο σας. Για παράδειγμα, αν του λέτε να φάει το κολατσιό του στην κουζίνα, μην το αφήνετε να περιπλανιέται στο σαλόνι με τα κράκερς και τα φρούτα την επόμενη. Ή εάν του λέτε να βάζει τα βρώμικα ρούχα του στο καλάθι των απλύτων, μην δεχτείτε ότι δεν πειράζει να τα πετάξει μετά στο πάτωμα. Η γνώση ότι υπάρχουν ορισμένοι σταθεροί οικογενειακοί κανόνες βοηθούν το παιδί να νιώσει μεγαλύτερη ασφάλεια. Μπορεί να χρειαστεί να το πείτε πολλές φορές, αλλά σύντομα θα ανταποκριθεί στις προσδοκίες σας. Φροντίστε μόνο να είστε σαφείς και συνεπείς και δείχτε του ότι το εμπιστεύεστε για να κάνει το σωστό.
Υποστηρίξτε το στα υγιή του ρίσκα.
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να εξερευνήσει κάτι νέο, να δοκιμάσει νέα φαγητά, να κάνει νέους φίλους ή να οδηγήσει ποδήλατο. Αν και υπάρχει πάντα η πιθανότητα της αποτυχίας, χωρίς ρίσκο δεν υπάρχει ούτε επιτυχία. Αφήστε το παιδί σας να πειραματιστεί ακίνδυνα και αντισταθείτε στη διάθεσή σας να επέμβετε. Για παράδειγμα, μην το “σώζετε” αν απογοητεύεται λίγο όταν δε μπορεί να βρει τη λειτουργία ενός νέου παιχνιδιού. Το “να σου δείξω εγώ” μπορώ να ενισχύσει την εξάρτηση και να μειώσει την αυτοπεποίθηση του παιδιού σας. Ενισχύετε την αυτοεκτίμησή του όταν εξισορροπείτε την ανάγκη σας να το προστατέψετε με την ανάγκη του να τα βγάλει πέρα με νέα πράγματα.
Αφήστε το να κάνει λάθη.
Όταν δίνετε στο παιδί σας επιλογές και του επιτρέπετε να αναλαμβάνει ρίσκα, αναπόφευκτα θα κάνει και λάθη. Αυτά είναι πολύτιμα μαθήματα για να χτίσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Έτσι αν το παιδί σας βάζει το πιάτο του πολύ έξω στην άκρη του τραπεζιού κι αυτό πέσει, προτρέψτε το να σκεφτεί πώς θα μπορούσε να το κάνει την επόμενη φορά. Με αυτό τον τρόπο η αυτοεκτίμησή του δεν θα γκρεμιστεί και θα καταλάβει ότι δεν πειράζει να κάνει μερικές φορές λάθη
Γιορτάστε τα θετικά.
Όλοι ανταποκρινόμαστε καλά στην ενθάρρυνση, έτσι κάντε μια προσπάθεια να αναγνωρίζετε τα καλά πράγματα που κάνει το παιδί σας στην καθημερινότητά του. Για παράδειγμα, πείτε στον μπαμπά του “ο Μάρκος έπλυνε όλα τα λαχανικά για τη σαλάτα”. Θα χαρεί πολύ με το δικό σας καλό λόγο και του μπαμπά του. Να είστε επίσης συγκεκριμένοι. Αντί να του πείτε “είχες καλή συμπεριφορά”, πείτε του “μπράβο που περίμενες υπομονετικά στην ουρά”. Αυτό θα ενισχύσει την αυτοεκτίμησή του και θα του επιτρέψει να ξέρει τι ακριβώς έκανε καλά.
Ακούστε το καλά.
Εάν το παιδί σας χρειάζεται να μιλήσει, σταματήστε και ακούστε τι έχει να πει. Έχει ανάγκη να ξέρει ότι οι σκέψεις, τα συναισθήματα, οι επιθυμίες και οι γνώμες του μετρούν. Βοηθήστε το να νιώσει άνετα με τα συναισθήματά του ονομάζοντάς τα. Πείτε: “Καταλαβαίνω ότι είσαι λυπημένος/η γιατί πρέπει να πεις αντίο στους φίλους σου”. Αν αποδέχεστε τα συναισθήματά του χωρίς να τα κριτικάρετε, τα επικυρώνετε και του δείχνετε πως αποδίδετε αξία σε ό,τι έχει να σας πει. Εάν μοιράζεστε μαζί του τα δικά σας συναισθήματα (“χαίρομαι που θα πάμε στο ζωολογικό κήπο”), θα νιώσει κι αυτό ότι μπορεί να εκφράζει τα δικά του.
Αντισταθείτε στις συγκρίσεις.
Σχόλια όπως “γιατί δεν είσαι σαν την αδελφή σου;” ή “γιατί δεν μπορείς να είναι τόσο καλό παιδί σαν το Πέτρο;” βάζει το παιδί σας σε διαδικασίες που προκαλούν ντροπή, ζήλια και ανταγωνισμό. Ακόμη και οι θετικές συγκρίσεις, όπως “είσαι ο καλύτερος παίκτης” είναι ενδεχομένως καταστροφικές γιατί το παιδί δεν θα μπορεί πάντα να ανταποκρίνεται σε αυτό το πρότυπο.
Προσφέρετε του συμπάθεια.
Εάν το παιδί σας συγκρίνει από μόνο του τον εαυτό του με τα αδέλφιά του ή τα άλλα παιδιά αρνητικά (“γιατί δεν μπορώ να πιάσω την μπάλα όπως η Σοφία;”), δείξτε του συμπάθεια και υπογραμμίστε του κάποια από τις δικές του δυνατότητες. Για παράδειγμα, πείτε του: “Σωστά. Όμως η Σοφία είναι καλή στη μπάλα. Εσύ είσαι καλή στη ζωγραφική”. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί σας να μάθει ότι όλοι έχουμε δυνατότητες κι αδυναμίες και ότι δεν χρειάζεται να είναι κανείς τέλειος σε όλα για να νιώθει καλά με τον εαυτό του.
Δώστε του ενθάρρυνση.
Κάθε παιδί χρειάζεται τέτοια υποστήριξη από τους αγαπημένους του. Η ενθάρρυνση στέλνει το μήνυμα: “Πιστεύω σε σένα. Βλέπω την προσπάθειά σου. Συνέχισε!”. Η ενθάρρυνση σημαίνει αναγνωρίζω την πρόοδό σου - όχι μόνο τα επιτεύγματά σου. Έτσι εάν το παιδί σας προσπαθεί να μάθει να κουμπώνει το παντελόνι του πείτε του “Προσπαθείς πολύ, σχεδόν το κατάφερες!” αντί “Όχι έτσι. Άσε να το κάνω εγώ”. Υπάρχει διαφορά μεταξύ επαίνου και ενθάρρυνσης. Ο έπαινος ανταμείβει το πρόσωπο ενώ η ενθάρρυνση την πράξη ( λέμε “μπράβο, το κατάφερες!” αντί “είμαι υπερήφανη για σένα!”). Ο έπαινος μπορεί να κάνει το παιδί να πιστέψει ότι είναι “καλό” μόνο αν κάνει κάτι τέλεια. Αντίθετα η ενθάρρυνση αναγνωρίζει την προσπάθεια. Ο πολύς έπαινος μπορεί να υποσκάψει την αυτοεκτίμηση ενός παιδιού γιατί μπορεί να δημιουργήσει πίεση για απόδοση και μια συνεχή ανάγκη για επιδοκιμασία από τους άλλους. Δώστε του επαίνους με φειδώ και προσφέρετε του απλόχερα ενθάρρυνση. Έτσι το παιδί σας μεγαλώνοντας θα νιώθει καλά με τον εαυτό του.
Πηγή
