Ένα σημείωμα -κι αυτό όχι πάντα- και μετά ένα τέλος διαφορετικό, πολύ πιο σκληρό και τραγικό.
Η επιλογή ενός ανθρώπου να σχεδιάσει και να εκτελέσει το θάνατό του αφήνει πίσω της βασανιστικά ερωτήματα, κάποιες φορές κρυμμένα μυστικά και, οπωσδήποτε, πολύ πόνο. Στατιστικές μελέτες δείχνουν ότι μία αυτοκτονία επηρεάζει δραματικά τις ζωές τουλάχιστον έξι ανθρώπων.Στην ελληνική κοινωνία, η αυτοκτονία παραμένει ταμπού, στιγματίζει οικογένειες, κρατάει τα στόματα κλειστά. Αναγκάζει ακόμη και τους ιατροδικαστές να αναφέρουν στο πιστοποιητικό θανάτου τη φράση «περαιτέρω έρευνα» και όχι “αυτοκτονία”, προκειμένου η Εκκλησία να ενταφιάσει τους αυτόχειρες.
Ελλάδα 2011. Τα τελευταία δύο χρόνια, οι στατιστικές αλλάζουν, χωρίς αμφιβολία, αρνητικά. Στις πρώτες αιτίες της αυτοκτονίας αναφέρονται, πλέον, οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης.Μέσα στον προηγούμενο χρόνο, ο αριθμός των αυτοκτονιών, εξαιτίας οικονομικών χρεών ή ανεργίας, σχεδόν διπλασιάστηκε συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια.
Αναζητούμε αριθμούς. Σύμφωνα με στοιχεία, στη χώρα μας, το 2010 είχαμε περίπου 500 αυτοκτονίες και 150 το πρώτο τρίμηνο του 2011. Σε αυτές, πρέπει να σημειωθεί ότι δεν συμπεριλαμβάνονται όσες καταγράφονται ως θανατηφόρα τροχαία, αφού αυτός ο αριθμός παραμένει άγνωστος. Οι αυτόχειρες είναι, κυρίως, άνδρες ηλικίας 40-50 ετών.
Κι ένα άλλο στοιχείο. Η μη κυβερνητική οργάνωση «Κλίμακα» (http://www.klimaka.org.gr/), προσφέρει (μεταξύ άλλων) υπηρεσίες ψυχικής υγείας με στόχο να προλαμβάνει τις αυτοκτονίες. Στη γραμμή 1018, η οποία λειτουργεί όλο το 24ωρο, τα τηλεφωνήματα των ατόμων με αυτοκτονικό ιδεασμό από το 2007 μέχρι σήμερα έχουν τετραπλασιαστεί. Κάποιες μέρες, τα τηλεφωνήματα ξεπερνούν τα 40, ενώ το 17% από αυτά προέρχονται από την Κρήτη.
Πριν από δέκα μέρες με την εκπομπή «Έρευνα» του Παύλου Τσίμα, ταξιδέψαμε στο Ηράκλειο και τα Χανιά. Για πρώτη φορά, μίλησαν στην κάμερα οικογένειες που θρήνησαν δικούς τους ανθρώπους εξαιτίας μιας αυτοκτονίας. Κάποιοι από αυτούς βρέθηκαν απαγχονισμένοι, κάποιοι αυτοπυροβολήθηκαν, κάποιοι άλλοι έβαλαν φωτιά στο αυτοκίνητό τους και κάηκαν μέσα σε αυτό.
Ο τρόπος, όσο τραγικός κι αν ακούγεται, έχει τη λιγότερη σημασία. Αυτό που προβληματίζει είναι η αιτία που τους οδήγησε εκεί. Οι περισσότεροι ήταν μικροί επιχειρηματίες που τους πίεζαν τα χρέη ή άνεργοι που απελπίστηκαν να αναζητούν δουλειά και οδηγήθηκαν σ’ αυτό το αδιέξοδο. Σήμερα, οι οικογένειές τους αναζητούν αιτίες και ψάχνουν να βρουν ένα δίκιο. Σε κάποιες περιπτώσεις καταγγέλλουν τη δράση τοκογλυφικών κυκλωμάτων και μηνύουν “ηθικούς αυτουργούς”.
Οι ψυχίατροι λένε πως οι άνθρωποι που αυτοκτονούν εξαιτίας της οικονομικής κρίσης σπάνια φανερώνουν κάποια σημάδια. Συνήθως μέχρι και την τελευταία μέρα δείχνουν ότι η ζωή τους κυλάει φυσιολογικά. Μπορεί, λοιπόν, να προληφθεί η αυτοκτονία; Το “κλειδί”, απαντούν οι ειδικοί, βρίσκεται στην επικοινωνία. Αν εκείνοι που σκέφτηκαν ως διέξοδο την αυτοκτονία, είχαν ζητήσει τη βοήθεια κάποιου φίλου τους και είχαν μιλήσει ανοιχτά για το πρόβλημά τους, τότε πολλές αυτοκτονίες θα είχαν αποτραπεί. Με δυο λόγια, όσο η επικοινωνία απουσιάζει από τη ζωή μας, τόσο κάποιοι άνθρωποι θα οδηγούνται σε ακραίες ενέργειες. Μήπως είναι καιρός να προβληματιστούμε;
