Την εποχή τους φαίνονταν καλές ιδέες, αλλά ο χρόνος απέδειξε ότι δεν ήταν. Συγκεντρώσαμε μια δεκάδα εφευρέσεων που κατέληξαν να είναι ενοχλητικές και επαχθείς.
Ακόμη και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της ανθρώπινης εφευρετικότητας θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι κάποιες εφευρέσεις αποδείχτηκαν κακές ιδέες. Μερικές φορές προκάλεσαν απρόσμενες αρνητικές επιπτώσεις, ενώ άλλες φορές οι πιθανές ανεπιθύμητες παρενέργειές τους απλώς δεν είχαν μελετηθεί αρκετά και κατέληξαν να προκαλέσουν περισσότερο κακό παρά καλό. Κάποιες σχεδιάστηκαν με πολλές ελπίδες, ενώ άλλες φαίνονταν από την αρχή ότι δεν έχουν νόημα όμως συνέχισαν να υφίστανται. Συνήθως φταίει η δική μας έλλειψη μακροπρόθεσμου οράματος που μας αναγκάζει να τις χρησιμοποιούμε μέχρι που πλέον είναι πολύ αργά.
Για την πλειονότητα αυτών των προβλημάτων μπορεί να βρεθεί λύση, όμως λόγω κάποιων οικονομικών, βιομηχανικών και πολιτικών συμφερόντων δεν είναι εφικτή η εξάλειψή τους. Μόνο η διεθνής πίεση ή μια επικείμενη καταστροφή μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνισή τους για το καλό της ανθρωπότητας. Το πρόβλημα που τίθεται είναι πώς θα συνεχιστεί η τεχνολογική πρόοδος χωρίς όμως να κάνει τον κόσμο μας ένα χειρότερο μέρος. Δηλαδή, θα πρέπει να συνεχίσουμε με οποιοδήποτε κόστος και να ελπίζουμε ότι θα διορθωθούν τα πράγματα στο μέλλον ή να κάνουμε το σωστό από την αρχή;
1 Τα πυρηνικά όπλα
Μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρον η συζήτηση σχετικά με το αν τα όπλα πρέπει να θεωρούνται ή όχι μια κακή εφεύρεση ή αν το πρωταρχικό πρόβλημα είμα- στε εμείς οι άνθρωποι, που πολεμάμε από αμνημονεύτων χρόνων. Ωστόσο σε κάτι συμφωνεί σχεδόν όλος ο κόσμος: απ’ όλο το πολεμικό οπλοστάσιο που δημιουργήθηκε σε όλη την πορεία της ιστορίας, τα πυρηνικά όπλα συγκαταλέγονται στα πιο καταστρεπτικά. Οι ιστορικοί εξακολουθούν να διαφωνούν για το αν η χρήση πυρηνικών όπλων στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι κατά το Β΄Παγκόσμιο πόλεμο εμπόδισε την παράταση της σύρραξης, που θα είχε ακόμα πιο δραματικές συνέπειες. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, επινοήθηκε η λεγόμενη θεωρία της αποτροπής, ένας ευφημισμός με τον οποίο ήθελαν να περιγράψουν ότι μια δύναμη διέθετε πυρηνικά όπλα προκειμένου να μη δεχτεί επίθεση. Έχοντας εμμονή με αυτή την ιδέα, οι χώρες που έχουν τη δυνατότητα να τα αναπτύξουν τα διατηρούν στην πλειονότητά τους ως δυνητική απειλή, παρ’ όλο που η Νότιος Αφρική απέδειξε ότι μπορεί να τα απαρνηθεί. Σήμερα, με την πυρηνική εποχή να έχει ήδη ξεπεραστεί, αυτά τα όπλα δε φαίνονται με κανένα τρόπο παρωχημένα, αν και πολλά από αυτά όντως είναι. Μερικά έχουν εμπλακεί σε ατυχήματα μεγαλύτερης ή μικρότερης σημασίας. Και επιπλέον, το κόστος συντήρησής τους είναι αστρονομικό. Νέα πηγή ενέργειας. Παρ’ όλο που πολλές από τις κυβερνήσεις που διαθέτουν αυτή την τεχνολογία δεν μπορούν καν να συμφωνήσουν όταν πρόκειται να υπογράψουν και να επιβάλουν τις συνθήκες που απαγορεύουν τις δοκιμές με αυτή την τεχνολογία, αυτά τα όπλα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να λύσουν εν μέρει το ενεργειακό πρόβλημα. Η βασική ιδέα είναι να ανακυκλωθούν τα υλικά των πυρηνικών κεφαών και να προσαρμοστούν ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πυρηνικούς σταθμούς για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Είδαμε όμως πόσο επικίνδυνοι είναι κι αυτοί... Το αποκορύφωμα της ειρωνείας είναι ότι πολλά από αυτά τα όπλα βρίσκονται υπό τον άμεσο έλεγχο του Ομπάμα, -κατόχου βραβείου Νόμπελ Ειρήνης.
2 Τα πλαστικά μπουκάλια
Μέχρι πριν από μισό αιώνα τα πάντα εμφιαλώνονταν σε γυαλί. Το πλαστικό άρχισε να γίνεται δημοφιλές τη δεκαετία του 1960, όταν βελτιώθηκαν οι βιομηχανικές διαδικασίες που επέτρεψαν την αξιοποίησή του, ενώ παράλληλα η τιμή του πετρελαίου ήταν συγκριτικά χαμηλότερη. Όμως, μετά από πολλές δεκαετίες κατά τις οποίες θεωρούνταν ένδειξη μοντερνισμού, σήμερα τα πλαστικά μπουκάλια αντιμετωπίζονται σχεδόν ως η ενσάρκωση του κακού. Για πολύ καιρό τα χρησιμοποιούσαμε για να μεταφέρουμε κάθε είδους υγρό, όμως με ποιο τίμημα; Ένα πτώμα για επτά αιώνες. Το πρόβλημα με αυτά ξεκινά όταν τελειώνει η χρήσιμη ζωή τους. Οι αριθμοί ποικίλλουν ανάλογα με τη διαδικασία κατασκευής, όμως καθένα από αυτά τα μπουκάλια χρειάζεται, κατά μέσο όρο, 700 χρόνια για να αποσυντεθεί. Επιπλέον, το 80% δεν ανακυκλώνεται, και πολλά περιέχουν ρυ- παντικές χημικές ουσίες, όπως δισφαινόλη Α, μια ένωση που με τον καιρό μπορεί να απο- δειχτεί πολύ βλαβερή. Η κατάσταση είναι λίγο-πολύ παράδοξη: το 90% του κόστους ενός μπουκαλιού εμφιαλω- μένου νερού οφείλεται στο ίδιο το μπουκάλι, και η εμφιάλωση είναι η λιγότερο αποτελεσμα- τική μέθοδος για τη συγκέντρωση νερού. Ω- στόσο, χρειάζονται περίπου 10 εκατομμύρια λίτρα πετρελαίου, για να κατασκευαστούν μό- λις ένα δισεκατομμύριο μπουκάλια. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι κάτι πρέπει να γίνει γι’ αυτό, όπως π.χ. να επιστρέψουμε στο γυαλί, να α- ντικαταστήσουμε τα μαλακά μπουκάλια με ε- παναχρησιμοποιήσιμα μπουκάλια από σκληρό πλαστικό, ακόμα και να καταφύγουμε στα πα- λιά μπουκάλια από αλουμίνιο.
3 Οι γενετικές και βιολογικές πατέντες
Υπάρχει μια μεγάλη εμπορική, νομική, πολιτική και ηθική αντιπαράθεση για ό,τι σχετίζεται με αυτές τις ευρεσιτεχνί- ες, που επιτρέπουν την καταγραφή ακολουθιών γονιδίων ή βιολογικών ουσιών, μια διαδικασία κατά την ο- ποία πρέπει να λαμβάνονται υπό- ψη οι νόμοι κάθε χώρας και οι διεθνείς συμφωνίες. Πρόκληση για διερεύνηση. Στην ιατρι- κή, αυτή η πρακτική πραγματοποιείται από τις αρχές του 20ού αι., όταν άρ- χισαν να καταγράφονται κάποιες ενώ- σεις, όπως η αδρεναλίνη, η ινσουλίνη ή η βιταμίνη B12. Κάποιοι πιστεύουν ότι δεν πρέπει να επιτρέπεται, αν η ευρε- σιτεχνία αφορά ενώσεις που υπάρχουν στη φύση, καθώς στην πραγματικότητα οι ερευνητές απλώς αποκωδικοποιούν τη λειτουργία τους. Είναι σαν να κατα- γράφει κάποιος τους πρώτους αριθμούς με 2.000 ψηφία και η υπόλοιπη ανθρω- πότητα να πρέπει να του πληρώνει μια άδεια για να τους χρησιμοποιεί. Ωστό- σο, οι υποστηρικτές των ευρεσιτεχνιών αντιτείνουν ότι χωρίς αυτά τα δικαιώμα- τα οι επιχειρήσεις δε θα έχουν κίνητρα για να ερευνούν και ότι με τη ζήτηση και τη δημοσίευσή τους διευκολύνουν τον ακαδημαϊκό κόσμο, για να μπο- ρούν να τις χρησιμοποιούν· βέβαια κανείς δεν επωφελείται οικονομικά από αυτές χωρίς να τις πληρώσει. Έτσι, από τη δεκαετία του 1970 είχαν καταγραφεί γενετικώς τροποποιημένα φυτά, βακτήρια, ποντίκια εργαστηρίου... Στις ΗΠΑ υπάρχουν περισσότερες από 40.000 ευρεσιτεχνίες που σχετίζονται με την ανθρώπινη γενετική, παρ’ όλο που τα γονίδια καθαυτά δεν μπορούν να κατοχυρωθούν με ευρεσιτεχνία, για- τί είναι «φυσικά προϊόντα». Όσοι απορρίπτουν τις βιοευρεσιτεχνίες ι- σχυρίζονται ότι χωρίς αυτές θα μπορού- σαν να δημιουργηθούν πιο φτηνές θερα- πείες, γιατί δημιουργούν μια τροχοπέδη 20 ετών (αυτό το διάστημα ορίζει η νο- μοθεσία μέχρι την απελευθέρωσή τους), μέχρι να επιτευχθούν νέες πρόοδοι και τα οφέλη που αυτές συνεπάγονται. Γι’ αυτό, κάποιες χώρες τις αγνοούν για το καλό του πληθυσμού τους.
4 Σακούλες αγορών (από πλαστικό)
Είναι οι απαραίτητοι σύντροφοί μας εδώ και πολλές δεκαετίες, όταν η χρήση τους επεκτάθηκε χάρη στη μείωση της τιμής του πετρελαίου, από το οποίο παρά- γεται το πολυαιθυλένιο, η πρώ- τη ύλη για την παραγωγή τους. Το πρόβλημα είναι ότι, από πε- ριβαλλοντικής άποψης, οι πλα- στικές σακούλες είναι ένα κα- ταστροφικό μείγμα: χρειάζονται δεκαετίες για να αποσυντεθούν, μπορεί να απειλήσουν την υδρό- βια ζωή, αν καταλήξουν στη θά- λασσα, ενώ για την παραγωγή τους παράγονται τεράστιες πο- σότητες CO2. Παρ’ όλο που οι αριθμοί είναι δύσκολο να καθοριστούν, υπο- λογίζεται ότι στην Ελλάδα κά- θε άτομο χρησιμοποιεί γύρω στις 500 πλαστικές σακούλες το χρόνο, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων δεν ανακυκλώνε- ται. Συνολικά, αυτό ισούται με την εκπομπή περίπου 220.000 τόνων CO2. Εναλλακτική: καλάθι. Σε κά- ποιες χώρες, υπάρχουν πό- λεις που απαγορεύουν τη χρή- ση τους ή τις χρεώνουν υπέ- ρογκα, ώστε οι καταναλωτές να το συνειδητοποιούν και να επιλέγουν ένα άλλο είδος συ- σκευασίας. Δε λείπουν οι εναλ- λακτικές λύσεις: υπάρχουν ε- παναχρησιμοποιήσιμες τσά- ντες, χάρτινες σακούλες, βι- οδιασπώμενες, υφασμάτινες και, φυσικά, το παραδοσιακό καλάθι. Σε κάθε περίπτωση, εί- ναι ένα παράδειγμα για το πώς τα προβλήματα που σχετίζονται με το περιβάλλον πρέπει να α- ντιμετωπίζονται συλλογικά. Σε αυτή την περίπτωση, τα πάντα εξαρτώνται από τη θέληση των καταναλωτών.
5 Το θερμόμετρο με υδράργυρο
Το 1714, ο Γερμανός μηχανι- κός Ντάνιελ Γκάμπριελ Φαρε- νάιτ επινόησε αυτή τη συ- σκευή, που χρησιμοποι- είται ευρέως τόσο στην ιατρική όσο και στη με- λέτη του κλίματος. Είχε τόση επιτυχία που στην ουσία μπήκε σχεδόν σε όλα τα σπίτια του ανεπτυγμένου κόσμου. Ω- στόσο, με τον καιρό διαπιστώ- θηκε ότι ο υδράργυρος που υπάρχει στα θερμόμετρα μπο- ρεί να είναι πολύ βλαβερός για τους ανθρώπους και το περι- βάλλον, κάτι που κανείς ποτέ δεν είχε φανταστεί. Η εισπνοή των αναθυμιάσεών του μπορεί να βλάψει τα νε- φρά και το νευρικό σύστημα, ενώ η απόρριψη αυτού του χη- μικού στοιχείου μπορεί να μο- λύνει μεγάλους όγκους νερού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υ- γείας ορίζει αυτό το βαρύ μέ- ταλλο ως πολύ τοξικό και «ε- πικίνδυνο για την υγεία των εργαζομένων». Ψηφιακή αντικατάσταση. Σήμερα υπάρχουν διάφο- ρες μέθοδοι μέτρησης της θερμοκρασίας που δεν τον χρησιμοποιούν, και έ- τσι πολλές χώρες έχουν απο- φασίσει να αντικαταστήσουν τα ιατρικά όργανα που περιέχουν υδράργυρο. Επιπλέον, ζητούν από τους πολίτες να «αποσύ- ρουν» τα παλιά θερμόμετρα και να τα προσκομίσουν στα σημεία συλλογής. Έτσι, σε πολλές χώ- ρες της Ευρώπης και στο με- γαλύτερο μέρος των νοσοκο- μείων του κόσμου έχουν αντι- κατασταθεί από άλλα θερμό- μετρα, όπως ψηφιακά. Στην Ελλάδα απαγορεύεται η πώληση θερμομέτρων υ- δραργύρου από τον Απρίλιο του 2009.
6 Η ανεπιθύμητη ηλεκτρονική αλληλογραφία
Στις 12 Απριλίου του 1994 οι δι- κηγόροι Λόρενς Κάντερ και Μάρ- θα Σίγκελ είχαν την ευφυή ιδέα να ανακοινώσουν τις υπηρεσίες τους στις ομάδες συζήτησης του Usenet, ε- νός συστήματος του διαδικτύου που επιτρέ- πει στους χρήστες να αφήνουν και να διαβά- ζουν μηνύματα και που δημιουργεί μια τερά- στια κυκλοφορία. Παρ’ όλο που δεν ήταν αυ- τή η θέλησή τους, επινόησαν το μαζικό σπαμ, ένα είδος μηνυμάτων που θεωρούνται «σκου- πίδια» από τους αποδέκτες, γιατί στόχος τους είναι να διαφημίσουν ή να πουλήσουν κάτι και στέλνονται αδιακρίτως. Ένας πωλητής της ε- ταιρείας DEC έκανε κάτι παρόμοιο το 1978. Έστειλε ένα μήνυμα σε 320 παραλήπτες. Για να το πετύχει, χρειάστηκε να πληκτρολογήσει τις διευθύνσεις μία-μία. Το διαδίκτυο ήταν α- κόμα τόσο νέο που οι διευθύνσεις δεν έλη- γαν σε .com. Κακόβουλο. Σήμερα, η κατάσταση είναι τό- σο ανυπόφορη όσο και παράλογη: καθημερι- νά κυκλοφορούν περισσότερα από 180 δις μηνύματα ανεπιθύμητης αλληλογραφίας μέσω ίντερνετ όπου πρακτικά ανακοινώνονται τα πά- ντα. Το πρόβλημα είναι ότι αυτό μπορεί να ε- πιτρέψει σε κάποιους κακόβουλους να εκμε- ταλλευτούν κάποιον απρόσεκτο που απαντά στα σπαμ, για να εγκαταστήσουν στον υπολο- γιστή του προγράμματα αμφίβολης προέλευ- σης και να εισαγάγουν κακόβουλο λογισμικό προκειμένου να υποκλέψουν τους κωδικούς πρόσβασής του. Αν το δούμε έτσι, είναι σχεδόν θαύμα που κά- ποιος μας στέλνει ένα e-mail και το λαμβάνου- με σωστά στο ηλεκτρονικό γραμματοκιβώτιό μας. Η εφευρετικότητα των spammers μερι- κές φορές εκπλήσσει. Όχι μόνο μπορούν να στείλουν εξατομικευμένα μηνύματα, αλλά ε- πίσης μπορούν να μολύνουν εκατοντάδες ή χιλιάδες υπολογιστές (τους οποίους μετατρέ- πουν σε υπολογιστές ζόμπι) και στη συνέχεια τους χρησιμοποιούν ως πλατφόρμα για την ε- κτέλεση των δραστηριοτήτων τους. Άλλες φο- ρές μπαίνουν στους λογαριασμούς e-mail με κωδικούς που υπέκλεψαν, για να αποστείλουν μέσω αυτών μηνύματα σπαμ εν αγνοία των ιδι- οκτητών. Δυστυχώς, στον αγώνα μεταξύ των spammers και των συστημάτων ασφαλείας της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, οι κακοί, ως συνήθως, έχουν προβάδισμα.
7 Η αλλαγή της ώρας
Δύο φορές το χρόνο ερχόμαστε αντιμέ- τωποι με ένα παράξενο τελετουργικό. Το φθινόπωρο, έχουμε στη διάθεσή μας μία ημέρα των 25 ωρών, ενώ, όταν αρχίζει η άνοιξη, μία ημέρα των 23 ωρών. Αυτό οφείλεται σε μια ωριαία προσαρμογή που, στην ουσία, προσπαθεί να εκμεταλλευτεί καλύτερα το φως του ήλιου και να κάνει οικονομία ενέργειας. Όμως, στην Ισπανία για παράδειγμα έχει επιβεβαιωθεί ότι η εξοικονόμηση είναι μόλις 0,5%, σύμφωνα με το Red Eléctrica και το FNeNERGIA. Ωστόσο, το Ινστιτούτο για τη διαφο- ροποίηση και εξοικονόμηση ενέργειας εκτιμά ότι θα μπορεί να ανέβει στο 5%. Γαλικιακή ανωμαλία. Αυτό το φαινόμενο δημιουργεί ένα μαζικό jet lag για κάποιες ημέρες, το οποίο μετα- φράζεται σε διαταραχές ύπνου και δυσφορία. Επιπλέ- ον, για την εφαρμογή του απαιτείται η προσαρμογή των πληροφορικών συστημάτων, των ωραρίων των τρένων και των αεροπλάνων, των βιομηχανικών μηχανημάτων... Στην Ελλάδα, η αλλαγή της ώρας εφαρμόστηκε για πρώ- τη φορά το 1931 και αδιαλείπτως από το 1975. Σή- μερα, οι επικριτές επισημαίνουν πως, αν ήταν στ’ αλή- θεια τόσο ωφέλιμη, η Γαλικία θα έπρεπε να είναι στην ίδια ζώνη ώρας με τα Κανάρια Νησιά και την Πορτογα- λία. Ακόμα, κάποιες περιοχές που απέχουν πολύ μετα- ξύ τους, όπως η Βαρσοβία, στην Πολωνία, και το Βίγκο της Ισπανίας έχουν την ίδια ώρα αλλά κανείς δε διαμαρ- τύρεται, οπότε μάλλον κάτι είναι λάθος.
8 Οι ευρεσιτεχνίες λογισμικού
Οι ιδέες δεν είναι εφικτό να κατοχυρω- θούν. Οι εφευρέσεις ναι. Το πρόβλημα με το software είναι ότι περιλαμβάνει πράγμα- τα ανάμεσα σε αυτές τις δύο έννοιες, όπως είναι οι αλγόριθμοι. Οι ευρεσιτεχνίες λογισμικού δημι- ουργούν έτσι μια μεγάλη αντιπαράθεση ανάμεσα στη βιομηχανία και τους νομοθέτες, οι οποίοι συχνά έρχο- νται αντιμέτωποι με διάφορες πιέσεις, για να τις διατη- ρήσουν ή να τις καταργήσουν. Ενώ στις ΗΠΑ θεωρού- νται σχεδόν ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των ε- ταιρειών τεχνολογίας, η κοινωνική πίεση οδήγησε την ΕΕ να τις απορρίψει την τελευταία δεκαετία. Φοβού τα τρολς! Σε μια ενδιάμεση θέση βρίσκονται όσοι πιστεύουν ότι, παρ’ όλο που αποτελούν τροχο- πέδη για την καινοτομία (τα τελευταία χρόνια το ε- λεύθερο λογισμικό γνώρισε αξιοσημείωτη ώθηση), η πραγματικότητα είναι ότι γίνονται δεκτές σε κάποιες χώρες. Έτσι, μπορεί να είναι απαραίτητο να χρησιμο- ποιούνται, έστω και μόνο για να αποφεύγονται οι α- γωγές. Και υπάρχει πάντα ο φόβος των τρολς των ευ- ρεσιτεχνιών· εταιρείες χωρίς ηθικούς ενδοιασμούς ε- πιδίδονται στην κατάχρηση του νομικού πλαισίου με καιροσκοπικό τρόπο, για να κερδίσουν χρήματα με αυτές, χωρίς όμως να τις χρησιμοποιούν για να ανα- πτύξουν κάτι.
9 Η πασιέντζα και τα άλλα παιχνίδια των Windows
Μερικοί την αποκαλούν, ίσως δικαίως, «το μεγα- λύτερο καταστροφέα της παραγωγικότητας της εργασίας στα τέλη του 20ού αιώνα». Στη δεκαε- τία του 1990, η Microsoft συμπεριέλαβε –χωρίς δόλο– αυτό το πικρό ποτήρι στο επιτυχημένο λειτουργικό σύ- στημα Windows. Σύντομα μετατράπηκε σε σύμβολο της απώ- λειας χρόνου στο γραφείο, αλλά και εφιάλτης για τους προϊσταμένους και τους δι- ευθυντές. Η αρχική πασιέντζα των Windows, επίσης γνωστή ως Klondike, αναπτύχθηκε από τον Γουές Τσέρι, ένα συνεργάτη της εταιρείας που, παρά την προφανή δημοτικό- τητα του παιχνιδιού, δεν έλαβε ανταμοιβή για την εργασία του. Οι μαθηματικοί ακόμα δε γνωρίζουν το ποσοστό των παιχνιδιών που μπορούν να επιλυθούν απ’ όλους τους συν- δυασμούς που μπορούν να παραχθούν. Μισάνθρωπο, αλλά με πολλούς φίλους. Σίγουρα, όσοι χά- νουν το χρόνο τους με την Πασιέντζα ή το Ναρκαλιευτή, έ- να άλλο δημοφιλές παιχνίδι των Windows, θα έκαναν το ί- διο με οτιδήποτε άλλο. Ωστόσο κάποιοι υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να εξαλειφθούν, ώστε να αποφύγουμε τον πειρασμό. Βέβαια η τάση είναι μάλλον η αντίθετη, αφού η νέα έκδοση περιλαμβάνει περισσότερους τίτλους. Και δεν είναι μοναδι- κή. Στο Mac είναι εγκατεστημένο σκάκι, ενώ ακόμα και οι εκδόσεις του Linux όπως το KDE και το GNOME έχουν την παραδοσιακή πασιέντζα.
10 Οι χώροι υγειονομικής ταφής απορριμμάτων
Στην Ευρώπη ο μέσος όρος οικια- κών απορριμμάτων το χρόνο είναι περίπου 520 κιλά. Φαίνεται πως η ανακύκλωση –και η κρίση– έχει περιορίσει κάπως αυτόν τον αριθμό, αλλά ακό- μα κι έτσι, εάν τον πολλαπλασιάσουμε με τον αριθμό όλων των ανθρώπων στον πλανήτη, το γινόμενο είναι τεράστιο. Ο πρώτος τρόπος για την αντιμετώπιση του ζη- τήματος των σκουπιδιών ήταν πολύ απλός: βρί- σκουμε μια τοποθεσία κοντά στην κατοικημένη περιοχή, κάνουμε μια μεγάλη τρύπα και τα συ- γκεντρώνουμε όλα εκεί. Έτσι δημιουργήθηκαν οι τεράστιες χωματερές που, με το πέρασμα του χρόνου, έχουν μεγαλώσει υπέρμετρα, μο λύνουν τα υπόγεια ύδατα και το έδαφος όπου βρίσκονται, ενώ αποτελούν μια σταθερή πηγή θορύβου και δυσωδίας. Ανακυκλώστε περισσότερο. Αλλά τι εναλλακτι κές λύσεις υπάρχουν; Εκτός από την απόρριψη λιγότερων αντικειμένων στα σκουπίδια, πρέπει να ανακυκλώνουμε περισσότερο και να χρησι μοποιούμε τα σημεία συλλογής για την απόρ ριψη των ρυπογόνων υλικών. Επιπλέον, υπάρ χουν τεχνολογίες που επιτρέπουν τη μετατρο πή ορισμένων οργανικών απορριμμάτων σε λιπάσματα και βιοκαύσιμα.
Κι άλλες εφευρέσεις που τίναξαν τα πέταλα Τo Concorde. Είναι κρίμα να μην μπορούμε να δούμε να πετά το πιο επιβλητικό επιβατικό αερο σκάφος που κατασκευάστηκε μέ χρι σήμερα, το οποίο μπορούσε να ταξιδεύει με 2.200 χλμ./ώ ρα. Όμως τα 20 κομμάτια που κατασκευάστηκαν αποδείχτηκαν σκέτη καταστροφή και παρήγα γαν εκκωφαντικό θόρυβο. Το λειτουργικό κόστος και το κό στος συντήρησης ήταν αρκετά υψηλά και έτσι αποσύρθηκαν το 2003. Σήμερα αναπαύονται σε διάφορα μουσεία. Τα αέρια CFC. Για πολλές δεκα ετίες οι χλωροφθοράνθρακες, πολύ επιβλαβείς για τη στιβάδα του όζοντος, χρησιμοποιούντανστα σπρέι, τα ψυγεία και τα airconditions. Η ευαισθητοποίηση των πολιτών και οι διεθνείς συμβάσεις εξασφάλισαν τη διακοπή της παραγωγής τους στη δεκαετία του 1990. Clippy, ο βοηθός του Office. Αυτή η εφαρμογή, που θεωρητικά θα βοηθούσε στη χρήσητων προγραμμάτων του πακέτου Office της Microsoft, ήταν πραγματικός μπελάς. Η κούκλα σε σχήμα συνδετήρα καταντούσε πολύ ενοχλητική, προσφέροντας συμβουλές τόσο προφανείς όσο και άχρηστες, ενώ ήταν σχεδόν αδύνατη η απενεργοποίησή της. Εστάλη στον... αγύριστο στην έκδοση Office 2007. Η βενζίνη με μόλυβδο. Η προσθήκη μαγγάνιου και μόλυβδου στη βενζίνη αυξάνει τα οκτάνιά της και λειτουργεί ως λιπαντικό. Δυστυχώς, ο μόλυβδος είναι τοξικός για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Η συνεργασία μεταξύ κατασκευαστών, χρηστών και πετρελαϊκών εταιρειών κατάφερε να σταματήσει την εμπορία αυτού του καυσίμου πριν από λίγα χρόνια. Η προστασία αντιγραφής για cd και dvd. Οι κατασκευαστές έστυψαν το μυαλό τους προσπαθώντας να αναπτύξουν συστήματα για να αποφύγουν τη δημιουργία τέλειων ψηφιακών αντιγράφων αυτών των μέσων. Αλλά κανείς δεν μπόρεσε να αντισταθεί στους hackers. Για να κάνουν τα πράγματα χειρότερα, κάποια αμυντικά συστήματα εμποδίζουν τα πρωτότυπα να λειτουργήσουν σωστά σε όλους τους υπολογιστές. Πλέον χρησιμοποιούνται όλο και λιγότερο. Οι λαμπτήρες πυράκτωσης. Ποιος να το έλεγε στον Έντισον (1847-1931) ότι μετά από έναν αιώνα και κάτι που έγινε δημοφιλής η εκδοχή του με το λαμπτήρα πυράκτωσης, πρέπει να αποσυρθεί από όλα τα σπίτια; Σήμερα, με το κόστος της ενέργειας να έχει φτάσει στον ουρανό, αποδείχτηκαν αναποτελεσματικοί. Η παραγωγή τους θα πρέπει να έχει σταματήσει ως το 2014. Το DDT και ο πορτοκαλί παράγοντας. Πρόκειται, αντίστοιχα, για ένα εντομοκτόνο και ένα ζιζανιοκτόνο που επινοήθηκαν για την καταπολέμηση της ελονοσίας και την αποψίλωση μεγάλων περιοχών. Αργότερα διαπιστώθηκε ότι το DDT προκαλούσε στειρότητα, και ο ανεπαρκώς καθαρισμένος πορτοκαλί παράγοντας που χρησιμοποιήθηκε στον Πόλεμο του Βιετνάμ περιείχε καρκινογόνα συστατικά που είχαν συνέπειες σε πολίτες και στρατιώτες. Τα προϊόντα θαύματα. Τα μαγνητικά βραχιόλια και τα βραχιόλια ολογραφικής τεχνολογίας υπόσχονται να βελτιώσουν θεαματικά την υγεία μας. Όμως το σίγουρο είναι ότι στερούνται επιστημονικής βάσης. Οι καταγγελίες των καταναλωτών συχνά αναγκάζουν τις αρχές να αποσύρουν αργά ή γρήγορα αυτό το είδος των προϊόντων. Το τσιμέντο αλουμινίου. Προφανώς, αυτό το «χαρμάνι» σταθεροποιούνταν καλύτερα και γρηγορότερα από το συμβατικό τσιμέντο, όμως το αλουμίνιο άλλαζε ιδιότητες σε ορισμένες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας. Για λόγους ασφαλείας κατεδαφίστηκαν πολλά κτίρια που ανεγέρθηκαν μέχρι το 1970.
http://a-pistefto.blogspot.com
Ακόμη και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της ανθρώπινης εφευρετικότητας θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι κάποιες εφευρέσεις αποδείχτηκαν κακές ιδέες. Μερικές φορές προκάλεσαν απρόσμενες αρνητικές επιπτώσεις, ενώ άλλες φορές οι πιθανές ανεπιθύμητες παρενέργειές τους απλώς δεν είχαν μελετηθεί αρκετά και κατέληξαν να προκαλέσουν περισσότερο κακό παρά καλό. Κάποιες σχεδιάστηκαν με πολλές ελπίδες, ενώ άλλες φαίνονταν από την αρχή ότι δεν έχουν νόημα όμως συνέχισαν να υφίστανται. Συνήθως φταίει η δική μας έλλειψη μακροπρόθεσμου οράματος που μας αναγκάζει να τις χρησιμοποιούμε μέχρι που πλέον είναι πολύ αργά.
Για την πλειονότητα αυτών των προβλημάτων μπορεί να βρεθεί λύση, όμως λόγω κάποιων οικονομικών, βιομηχανικών και πολιτικών συμφερόντων δεν είναι εφικτή η εξάλειψή τους. Μόνο η διεθνής πίεση ή μια επικείμενη καταστροφή μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνισή τους για το καλό της ανθρωπότητας. Το πρόβλημα που τίθεται είναι πώς θα συνεχιστεί η τεχνολογική πρόοδος χωρίς όμως να κάνει τον κόσμο μας ένα χειρότερο μέρος. Δηλαδή, θα πρέπει να συνεχίσουμε με οποιοδήποτε κόστος και να ελπίζουμε ότι θα διορθωθούν τα πράγματα στο μέλλον ή να κάνουμε το σωστό από την αρχή;
1 Τα πυρηνικά όπλα
Μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρον η συζήτηση σχετικά με το αν τα όπλα πρέπει να θεωρούνται ή όχι μια κακή εφεύρεση ή αν το πρωταρχικό πρόβλημα είμα- στε εμείς οι άνθρωποι, που πολεμάμε από αμνημονεύτων χρόνων. Ωστόσο σε κάτι συμφωνεί σχεδόν όλος ο κόσμος: απ’ όλο το πολεμικό οπλοστάσιο που δημιουργήθηκε σε όλη την πορεία της ιστορίας, τα πυρηνικά όπλα συγκαταλέγονται στα πιο καταστρεπτικά. Οι ιστορικοί εξακολουθούν να διαφωνούν για το αν η χρήση πυρηνικών όπλων στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι κατά το Β΄Παγκόσμιο πόλεμο εμπόδισε την παράταση της σύρραξης, που θα είχε ακόμα πιο δραματικές συνέπειες. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, επινοήθηκε η λεγόμενη θεωρία της αποτροπής, ένας ευφημισμός με τον οποίο ήθελαν να περιγράψουν ότι μια δύναμη διέθετε πυρηνικά όπλα προκειμένου να μη δεχτεί επίθεση. Έχοντας εμμονή με αυτή την ιδέα, οι χώρες που έχουν τη δυνατότητα να τα αναπτύξουν τα διατηρούν στην πλειονότητά τους ως δυνητική απειλή, παρ’ όλο που η Νότιος Αφρική απέδειξε ότι μπορεί να τα απαρνηθεί. Σήμερα, με την πυρηνική εποχή να έχει ήδη ξεπεραστεί, αυτά τα όπλα δε φαίνονται με κανένα τρόπο παρωχημένα, αν και πολλά από αυτά όντως είναι. Μερικά έχουν εμπλακεί σε ατυχήματα μεγαλύτερης ή μικρότερης σημασίας. Και επιπλέον, το κόστος συντήρησής τους είναι αστρονομικό. Νέα πηγή ενέργειας. Παρ’ όλο που πολλές από τις κυβερνήσεις που διαθέτουν αυτή την τεχνολογία δεν μπορούν καν να συμφωνήσουν όταν πρόκειται να υπογράψουν και να επιβάλουν τις συνθήκες που απαγορεύουν τις δοκιμές με αυτή την τεχνολογία, αυτά τα όπλα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να λύσουν εν μέρει το ενεργειακό πρόβλημα. Η βασική ιδέα είναι να ανακυκλωθούν τα υλικά των πυρηνικών κεφαών και να προσαρμοστούν ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πυρηνικούς σταθμούς για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Είδαμε όμως πόσο επικίνδυνοι είναι κι αυτοί... Το αποκορύφωμα της ειρωνείας είναι ότι πολλά από αυτά τα όπλα βρίσκονται υπό τον άμεσο έλεγχο του Ομπάμα, -κατόχου βραβείου Νόμπελ Ειρήνης.
2 Τα πλαστικά μπουκάλια
Μέχρι πριν από μισό αιώνα τα πάντα εμφιαλώνονταν σε γυαλί. Το πλαστικό άρχισε να γίνεται δημοφιλές τη δεκαετία του 1960, όταν βελτιώθηκαν οι βιομηχανικές διαδικασίες που επέτρεψαν την αξιοποίησή του, ενώ παράλληλα η τιμή του πετρελαίου ήταν συγκριτικά χαμηλότερη. Όμως, μετά από πολλές δεκαετίες κατά τις οποίες θεωρούνταν ένδειξη μοντερνισμού, σήμερα τα πλαστικά μπουκάλια αντιμετωπίζονται σχεδόν ως η ενσάρκωση του κακού. Για πολύ καιρό τα χρησιμοποιούσαμε για να μεταφέρουμε κάθε είδους υγρό, όμως με ποιο τίμημα; Ένα πτώμα για επτά αιώνες. Το πρόβλημα με αυτά ξεκινά όταν τελειώνει η χρήσιμη ζωή τους. Οι αριθμοί ποικίλλουν ανάλογα με τη διαδικασία κατασκευής, όμως καθένα από αυτά τα μπουκάλια χρειάζεται, κατά μέσο όρο, 700 χρόνια για να αποσυντεθεί. Επιπλέον, το 80% δεν ανακυκλώνεται, και πολλά περιέχουν ρυ- παντικές χημικές ουσίες, όπως δισφαινόλη Α, μια ένωση που με τον καιρό μπορεί να απο- δειχτεί πολύ βλαβερή. Η κατάσταση είναι λίγο-πολύ παράδοξη: το 90% του κόστους ενός μπουκαλιού εμφιαλω- μένου νερού οφείλεται στο ίδιο το μπουκάλι, και η εμφιάλωση είναι η λιγότερο αποτελεσμα- τική μέθοδος για τη συγκέντρωση νερού. Ω- στόσο, χρειάζονται περίπου 10 εκατομμύρια λίτρα πετρελαίου, για να κατασκευαστούν μό- λις ένα δισεκατομμύριο μπουκάλια. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι κάτι πρέπει να γίνει γι’ αυτό, όπως π.χ. να επιστρέψουμε στο γυαλί, να α- ντικαταστήσουμε τα μαλακά μπουκάλια με ε- παναχρησιμοποιήσιμα μπουκάλια από σκληρό πλαστικό, ακόμα και να καταφύγουμε στα πα- λιά μπουκάλια από αλουμίνιο.
3 Οι γενετικές και βιολογικές πατέντες
Υπάρχει μια μεγάλη εμπορική, νομική, πολιτική και ηθική αντιπαράθεση για ό,τι σχετίζεται με αυτές τις ευρεσιτεχνί- ες, που επιτρέπουν την καταγραφή ακολουθιών γονιδίων ή βιολογικών ουσιών, μια διαδικασία κατά την ο- ποία πρέπει να λαμβάνονται υπό- ψη οι νόμοι κάθε χώρας και οι διεθνείς συμφωνίες. Πρόκληση για διερεύνηση. Στην ιατρι- κή, αυτή η πρακτική πραγματοποιείται από τις αρχές του 20ού αι., όταν άρ- χισαν να καταγράφονται κάποιες ενώ- σεις, όπως η αδρεναλίνη, η ινσουλίνη ή η βιταμίνη B12. Κάποιοι πιστεύουν ότι δεν πρέπει να επιτρέπεται, αν η ευρε- σιτεχνία αφορά ενώσεις που υπάρχουν στη φύση, καθώς στην πραγματικότητα οι ερευνητές απλώς αποκωδικοποιούν τη λειτουργία τους. Είναι σαν να κατα- γράφει κάποιος τους πρώτους αριθμούς με 2.000 ψηφία και η υπόλοιπη ανθρω- πότητα να πρέπει να του πληρώνει μια άδεια για να τους χρησιμοποιεί. Ωστό- σο, οι υποστηρικτές των ευρεσιτεχνιών αντιτείνουν ότι χωρίς αυτά τα δικαιώμα- τα οι επιχειρήσεις δε θα έχουν κίνητρα για να ερευνούν και ότι με τη ζήτηση και τη δημοσίευσή τους διευκολύνουν τον ακαδημαϊκό κόσμο, για να μπο- ρούν να τις χρησιμοποιούν· βέβαια κανείς δεν επωφελείται οικονομικά από αυτές χωρίς να τις πληρώσει. Έτσι, από τη δεκαετία του 1970 είχαν καταγραφεί γενετικώς τροποποιημένα φυτά, βακτήρια, ποντίκια εργαστηρίου... Στις ΗΠΑ υπάρχουν περισσότερες από 40.000 ευρεσιτεχνίες που σχετίζονται με την ανθρώπινη γενετική, παρ’ όλο που τα γονίδια καθαυτά δεν μπορούν να κατοχυρωθούν με ευρεσιτεχνία, για- τί είναι «φυσικά προϊόντα». Όσοι απορρίπτουν τις βιοευρεσιτεχνίες ι- σχυρίζονται ότι χωρίς αυτές θα μπορού- σαν να δημιουργηθούν πιο φτηνές θερα- πείες, γιατί δημιουργούν μια τροχοπέδη 20 ετών (αυτό το διάστημα ορίζει η νο- μοθεσία μέχρι την απελευθέρωσή τους), μέχρι να επιτευχθούν νέες πρόοδοι και τα οφέλη που αυτές συνεπάγονται. Γι’ αυτό, κάποιες χώρες τις αγνοούν για το καλό του πληθυσμού τους.
4 Σακούλες αγορών (από πλαστικό)
Είναι οι απαραίτητοι σύντροφοί μας εδώ και πολλές δεκαετίες, όταν η χρήση τους επεκτάθηκε χάρη στη μείωση της τιμής του πετρελαίου, από το οποίο παρά- γεται το πολυαιθυλένιο, η πρώ- τη ύλη για την παραγωγή τους. Το πρόβλημα είναι ότι, από πε- ριβαλλοντικής άποψης, οι πλα- στικές σακούλες είναι ένα κα- ταστροφικό μείγμα: χρειάζονται δεκαετίες για να αποσυντεθούν, μπορεί να απειλήσουν την υδρό- βια ζωή, αν καταλήξουν στη θά- λασσα, ενώ για την παραγωγή τους παράγονται τεράστιες πο- σότητες CO2. Παρ’ όλο που οι αριθμοί είναι δύσκολο να καθοριστούν, υπο- λογίζεται ότι στην Ελλάδα κά- θε άτομο χρησιμοποιεί γύρω στις 500 πλαστικές σακούλες το χρόνο, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων δεν ανακυκλώνε- ται. Συνολικά, αυτό ισούται με την εκπομπή περίπου 220.000 τόνων CO2. Εναλλακτική: καλάθι. Σε κά- ποιες χώρες, υπάρχουν πό- λεις που απαγορεύουν τη χρή- ση τους ή τις χρεώνουν υπέ- ρογκα, ώστε οι καταναλωτές να το συνειδητοποιούν και να επιλέγουν ένα άλλο είδος συ- σκευασίας. Δε λείπουν οι εναλ- λακτικές λύσεις: υπάρχουν ε- παναχρησιμοποιήσιμες τσά- ντες, χάρτινες σακούλες, βι- οδιασπώμενες, υφασμάτινες και, φυσικά, το παραδοσιακό καλάθι. Σε κάθε περίπτωση, εί- ναι ένα παράδειγμα για το πώς τα προβλήματα που σχετίζονται με το περιβάλλον πρέπει να α- ντιμετωπίζονται συλλογικά. Σε αυτή την περίπτωση, τα πάντα εξαρτώνται από τη θέληση των καταναλωτών.
5 Το θερμόμετρο με υδράργυρο
Το 1714, ο Γερμανός μηχανι- κός Ντάνιελ Γκάμπριελ Φαρε- νάιτ επινόησε αυτή τη συ- σκευή, που χρησιμοποι- είται ευρέως τόσο στην ιατρική όσο και στη με- λέτη του κλίματος. Είχε τόση επιτυχία που στην ουσία μπήκε σχεδόν σε όλα τα σπίτια του ανεπτυγμένου κόσμου. Ω- στόσο, με τον καιρό διαπιστώ- θηκε ότι ο υδράργυρος που υπάρχει στα θερμόμετρα μπο- ρεί να είναι πολύ βλαβερός για τους ανθρώπους και το περι- βάλλον, κάτι που κανείς ποτέ δεν είχε φανταστεί. Η εισπνοή των αναθυμιάσεών του μπορεί να βλάψει τα νε- φρά και το νευρικό σύστημα, ενώ η απόρριψη αυτού του χη- μικού στοιχείου μπορεί να μο- λύνει μεγάλους όγκους νερού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υ- γείας ορίζει αυτό το βαρύ μέ- ταλλο ως πολύ τοξικό και «ε- πικίνδυνο για την υγεία των εργαζομένων». Ψηφιακή αντικατάσταση. Σήμερα υπάρχουν διάφο- ρες μέθοδοι μέτρησης της θερμοκρασίας που δεν τον χρησιμοποιούν, και έ- τσι πολλές χώρες έχουν απο- φασίσει να αντικαταστήσουν τα ιατρικά όργανα που περιέχουν υδράργυρο. Επιπλέον, ζητούν από τους πολίτες να «αποσύ- ρουν» τα παλιά θερμόμετρα και να τα προσκομίσουν στα σημεία συλλογής. Έτσι, σε πολλές χώ- ρες της Ευρώπης και στο με- γαλύτερο μέρος των νοσοκο- μείων του κόσμου έχουν αντι- κατασταθεί από άλλα θερμό- μετρα, όπως ψηφιακά. Στην Ελλάδα απαγορεύεται η πώληση θερμομέτρων υ- δραργύρου από τον Απρίλιο του 2009.
6 Η ανεπιθύμητη ηλεκτρονική αλληλογραφία
Στις 12 Απριλίου του 1994 οι δι- κηγόροι Λόρενς Κάντερ και Μάρ- θα Σίγκελ είχαν την ευφυή ιδέα να ανακοινώσουν τις υπηρεσίες τους στις ομάδες συζήτησης του Usenet, ε- νός συστήματος του διαδικτύου που επιτρέ- πει στους χρήστες να αφήνουν και να διαβά- ζουν μηνύματα και που δημιουργεί μια τερά- στια κυκλοφορία. Παρ’ όλο που δεν ήταν αυ- τή η θέλησή τους, επινόησαν το μαζικό σπαμ, ένα είδος μηνυμάτων που θεωρούνται «σκου- πίδια» από τους αποδέκτες, γιατί στόχος τους είναι να διαφημίσουν ή να πουλήσουν κάτι και στέλνονται αδιακρίτως. Ένας πωλητής της ε- ταιρείας DEC έκανε κάτι παρόμοιο το 1978. Έστειλε ένα μήνυμα σε 320 παραλήπτες. Για να το πετύχει, χρειάστηκε να πληκτρολογήσει τις διευθύνσεις μία-μία. Το διαδίκτυο ήταν α- κόμα τόσο νέο που οι διευθύνσεις δεν έλη- γαν σε .com. Κακόβουλο. Σήμερα, η κατάσταση είναι τό- σο ανυπόφορη όσο και παράλογη: καθημερι- νά κυκλοφορούν περισσότερα από 180 δις μηνύματα ανεπιθύμητης αλληλογραφίας μέσω ίντερνετ όπου πρακτικά ανακοινώνονται τα πά- ντα. Το πρόβλημα είναι ότι αυτό μπορεί να ε- πιτρέψει σε κάποιους κακόβουλους να εκμε- ταλλευτούν κάποιον απρόσεκτο που απαντά στα σπαμ, για να εγκαταστήσουν στον υπολο- γιστή του προγράμματα αμφίβολης προέλευ- σης και να εισαγάγουν κακόβουλο λογισμικό προκειμένου να υποκλέψουν τους κωδικούς πρόσβασής του. Αν το δούμε έτσι, είναι σχεδόν θαύμα που κά- ποιος μας στέλνει ένα e-mail και το λαμβάνου- με σωστά στο ηλεκτρονικό γραμματοκιβώτιό μας. Η εφευρετικότητα των spammers μερι- κές φορές εκπλήσσει. Όχι μόνο μπορούν να στείλουν εξατομικευμένα μηνύματα, αλλά ε- πίσης μπορούν να μολύνουν εκατοντάδες ή χιλιάδες υπολογιστές (τους οποίους μετατρέ- πουν σε υπολογιστές ζόμπι) και στη συνέχεια τους χρησιμοποιούν ως πλατφόρμα για την ε- κτέλεση των δραστηριοτήτων τους. Άλλες φο- ρές μπαίνουν στους λογαριασμούς e-mail με κωδικούς που υπέκλεψαν, για να αποστείλουν μέσω αυτών μηνύματα σπαμ εν αγνοία των ιδι- οκτητών. Δυστυχώς, στον αγώνα μεταξύ των spammers και των συστημάτων ασφαλείας της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, οι κακοί, ως συνήθως, έχουν προβάδισμα.
7 Η αλλαγή της ώρας
Δύο φορές το χρόνο ερχόμαστε αντιμέ- τωποι με ένα παράξενο τελετουργικό. Το φθινόπωρο, έχουμε στη διάθεσή μας μία ημέρα των 25 ωρών, ενώ, όταν αρχίζει η άνοιξη, μία ημέρα των 23 ωρών. Αυτό οφείλεται σε μια ωριαία προσαρμογή που, στην ουσία, προσπαθεί να εκμεταλλευτεί καλύτερα το φως του ήλιου και να κάνει οικονομία ενέργειας. Όμως, στην Ισπανία για παράδειγμα έχει επιβεβαιωθεί ότι η εξοικονόμηση είναι μόλις 0,5%, σύμφωνα με το Red Eléctrica και το FNeNERGIA. Ωστόσο, το Ινστιτούτο για τη διαφο- ροποίηση και εξοικονόμηση ενέργειας εκτιμά ότι θα μπορεί να ανέβει στο 5%. Γαλικιακή ανωμαλία. Αυτό το φαινόμενο δημιουργεί ένα μαζικό jet lag για κάποιες ημέρες, το οποίο μετα- φράζεται σε διαταραχές ύπνου και δυσφορία. Επιπλέ- ον, για την εφαρμογή του απαιτείται η προσαρμογή των πληροφορικών συστημάτων, των ωραρίων των τρένων και των αεροπλάνων, των βιομηχανικών μηχανημάτων... Στην Ελλάδα, η αλλαγή της ώρας εφαρμόστηκε για πρώ- τη φορά το 1931 και αδιαλείπτως από το 1975. Σή- μερα, οι επικριτές επισημαίνουν πως, αν ήταν στ’ αλή- θεια τόσο ωφέλιμη, η Γαλικία θα έπρεπε να είναι στην ίδια ζώνη ώρας με τα Κανάρια Νησιά και την Πορτογα- λία. Ακόμα, κάποιες περιοχές που απέχουν πολύ μετα- ξύ τους, όπως η Βαρσοβία, στην Πολωνία, και το Βίγκο της Ισπανίας έχουν την ίδια ώρα αλλά κανείς δε διαμαρ- τύρεται, οπότε μάλλον κάτι είναι λάθος.
8 Οι ευρεσιτεχνίες λογισμικού
Οι ιδέες δεν είναι εφικτό να κατοχυρω- θούν. Οι εφευρέσεις ναι. Το πρόβλημα με το software είναι ότι περιλαμβάνει πράγμα- τα ανάμεσα σε αυτές τις δύο έννοιες, όπως είναι οι αλγόριθμοι. Οι ευρεσιτεχνίες λογισμικού δημι- ουργούν έτσι μια μεγάλη αντιπαράθεση ανάμεσα στη βιομηχανία και τους νομοθέτες, οι οποίοι συχνά έρχο- νται αντιμέτωποι με διάφορες πιέσεις, για να τις διατη- ρήσουν ή να τις καταργήσουν. Ενώ στις ΗΠΑ θεωρού- νται σχεδόν ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των ε- ταιρειών τεχνολογίας, η κοινωνική πίεση οδήγησε την ΕΕ να τις απορρίψει την τελευταία δεκαετία. Φοβού τα τρολς! Σε μια ενδιάμεση θέση βρίσκονται όσοι πιστεύουν ότι, παρ’ όλο που αποτελούν τροχο- πέδη για την καινοτομία (τα τελευταία χρόνια το ε- λεύθερο λογισμικό γνώρισε αξιοσημείωτη ώθηση), η πραγματικότητα είναι ότι γίνονται δεκτές σε κάποιες χώρες. Έτσι, μπορεί να είναι απαραίτητο να χρησιμο- ποιούνται, έστω και μόνο για να αποφεύγονται οι α- γωγές. Και υπάρχει πάντα ο φόβος των τρολς των ευ- ρεσιτεχνιών· εταιρείες χωρίς ηθικούς ενδοιασμούς ε- πιδίδονται στην κατάχρηση του νομικού πλαισίου με καιροσκοπικό τρόπο, για να κερδίσουν χρήματα με αυτές, χωρίς όμως να τις χρησιμοποιούν για να ανα- πτύξουν κάτι.
9 Η πασιέντζα και τα άλλα παιχνίδια των Windows
Μερικοί την αποκαλούν, ίσως δικαίως, «το μεγα- λύτερο καταστροφέα της παραγωγικότητας της εργασίας στα τέλη του 20ού αιώνα». Στη δεκαε- τία του 1990, η Microsoft συμπεριέλαβε –χωρίς δόλο– αυτό το πικρό ποτήρι στο επιτυχημένο λειτουργικό σύ- στημα Windows. Σύντομα μετατράπηκε σε σύμβολο της απώ- λειας χρόνου στο γραφείο, αλλά και εφιάλτης για τους προϊσταμένους και τους δι- ευθυντές. Η αρχική πασιέντζα των Windows, επίσης γνωστή ως Klondike, αναπτύχθηκε από τον Γουές Τσέρι, ένα συνεργάτη της εταιρείας που, παρά την προφανή δημοτικό- τητα του παιχνιδιού, δεν έλαβε ανταμοιβή για την εργασία του. Οι μαθηματικοί ακόμα δε γνωρίζουν το ποσοστό των παιχνιδιών που μπορούν να επιλυθούν απ’ όλους τους συν- δυασμούς που μπορούν να παραχθούν. Μισάνθρωπο, αλλά με πολλούς φίλους. Σίγουρα, όσοι χά- νουν το χρόνο τους με την Πασιέντζα ή το Ναρκαλιευτή, έ- να άλλο δημοφιλές παιχνίδι των Windows, θα έκαναν το ί- διο με οτιδήποτε άλλο. Ωστόσο κάποιοι υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να εξαλειφθούν, ώστε να αποφύγουμε τον πειρασμό. Βέβαια η τάση είναι μάλλον η αντίθετη, αφού η νέα έκδοση περιλαμβάνει περισσότερους τίτλους. Και δεν είναι μοναδι- κή. Στο Mac είναι εγκατεστημένο σκάκι, ενώ ακόμα και οι εκδόσεις του Linux όπως το KDE και το GNOME έχουν την παραδοσιακή πασιέντζα.
10 Οι χώροι υγειονομικής ταφής απορριμμάτων
Στην Ευρώπη ο μέσος όρος οικια- κών απορριμμάτων το χρόνο είναι περίπου 520 κιλά. Φαίνεται πως η ανακύκλωση –και η κρίση– έχει περιορίσει κάπως αυτόν τον αριθμό, αλλά ακό- μα κι έτσι, εάν τον πολλαπλασιάσουμε με τον αριθμό όλων των ανθρώπων στον πλανήτη, το γινόμενο είναι τεράστιο. Ο πρώτος τρόπος για την αντιμετώπιση του ζη- τήματος των σκουπιδιών ήταν πολύ απλός: βρί- σκουμε μια τοποθεσία κοντά στην κατοικημένη περιοχή, κάνουμε μια μεγάλη τρύπα και τα συ- γκεντρώνουμε όλα εκεί. Έτσι δημιουργήθηκαν οι τεράστιες χωματερές που, με το πέρασμα του χρόνου, έχουν μεγαλώσει υπέρμετρα, μο λύνουν τα υπόγεια ύδατα και το έδαφος όπου βρίσκονται, ενώ αποτελούν μια σταθερή πηγή θορύβου και δυσωδίας. Ανακυκλώστε περισσότερο. Αλλά τι εναλλακτι κές λύσεις υπάρχουν; Εκτός από την απόρριψη λιγότερων αντικειμένων στα σκουπίδια, πρέπει να ανακυκλώνουμε περισσότερο και να χρησι μοποιούμε τα σημεία συλλογής για την απόρ ριψη των ρυπογόνων υλικών. Επιπλέον, υπάρ χουν τεχνολογίες που επιτρέπουν τη μετατρο πή ορισμένων οργανικών απορριμμάτων σε λιπάσματα και βιοκαύσιμα.
Κι άλλες εφευρέσεις που τίναξαν τα πέταλα Τo Concorde. Είναι κρίμα να μην μπορούμε να δούμε να πετά το πιο επιβλητικό επιβατικό αερο σκάφος που κατασκευάστηκε μέ χρι σήμερα, το οποίο μπορούσε να ταξιδεύει με 2.200 χλμ./ώ ρα. Όμως τα 20 κομμάτια που κατασκευάστηκαν αποδείχτηκαν σκέτη καταστροφή και παρήγα γαν εκκωφαντικό θόρυβο. Το λειτουργικό κόστος και το κό στος συντήρησης ήταν αρκετά υψηλά και έτσι αποσύρθηκαν το 2003. Σήμερα αναπαύονται σε διάφορα μουσεία. Τα αέρια CFC. Για πολλές δεκα ετίες οι χλωροφθοράνθρακες, πολύ επιβλαβείς για τη στιβάδα του όζοντος, χρησιμοποιούντανστα σπρέι, τα ψυγεία και τα airconditions. Η ευαισθητοποίηση των πολιτών και οι διεθνείς συμβάσεις εξασφάλισαν τη διακοπή της παραγωγής τους στη δεκαετία του 1990. Clippy, ο βοηθός του Office. Αυτή η εφαρμογή, που θεωρητικά θα βοηθούσε στη χρήσητων προγραμμάτων του πακέτου Office της Microsoft, ήταν πραγματικός μπελάς. Η κούκλα σε σχήμα συνδετήρα καταντούσε πολύ ενοχλητική, προσφέροντας συμβουλές τόσο προφανείς όσο και άχρηστες, ενώ ήταν σχεδόν αδύνατη η απενεργοποίησή της. Εστάλη στον... αγύριστο στην έκδοση Office 2007. Η βενζίνη με μόλυβδο. Η προσθήκη μαγγάνιου και μόλυβδου στη βενζίνη αυξάνει τα οκτάνιά της και λειτουργεί ως λιπαντικό. Δυστυχώς, ο μόλυβδος είναι τοξικός για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Η συνεργασία μεταξύ κατασκευαστών, χρηστών και πετρελαϊκών εταιρειών κατάφερε να σταματήσει την εμπορία αυτού του καυσίμου πριν από λίγα χρόνια. Η προστασία αντιγραφής για cd και dvd. Οι κατασκευαστές έστυψαν το μυαλό τους προσπαθώντας να αναπτύξουν συστήματα για να αποφύγουν τη δημιουργία τέλειων ψηφιακών αντιγράφων αυτών των μέσων. Αλλά κανείς δεν μπόρεσε να αντισταθεί στους hackers. Για να κάνουν τα πράγματα χειρότερα, κάποια αμυντικά συστήματα εμποδίζουν τα πρωτότυπα να λειτουργήσουν σωστά σε όλους τους υπολογιστές. Πλέον χρησιμοποιούνται όλο και λιγότερο. Οι λαμπτήρες πυράκτωσης. Ποιος να το έλεγε στον Έντισον (1847-1931) ότι μετά από έναν αιώνα και κάτι που έγινε δημοφιλής η εκδοχή του με το λαμπτήρα πυράκτωσης, πρέπει να αποσυρθεί από όλα τα σπίτια; Σήμερα, με το κόστος της ενέργειας να έχει φτάσει στον ουρανό, αποδείχτηκαν αναποτελεσματικοί. Η παραγωγή τους θα πρέπει να έχει σταματήσει ως το 2014. Το DDT και ο πορτοκαλί παράγοντας. Πρόκειται, αντίστοιχα, για ένα εντομοκτόνο και ένα ζιζανιοκτόνο που επινοήθηκαν για την καταπολέμηση της ελονοσίας και την αποψίλωση μεγάλων περιοχών. Αργότερα διαπιστώθηκε ότι το DDT προκαλούσε στειρότητα, και ο ανεπαρκώς καθαρισμένος πορτοκαλί παράγοντας που χρησιμοποιήθηκε στον Πόλεμο του Βιετνάμ περιείχε καρκινογόνα συστατικά που είχαν συνέπειες σε πολίτες και στρατιώτες. Τα προϊόντα θαύματα. Τα μαγνητικά βραχιόλια και τα βραχιόλια ολογραφικής τεχνολογίας υπόσχονται να βελτιώσουν θεαματικά την υγεία μας. Όμως το σίγουρο είναι ότι στερούνται επιστημονικής βάσης. Οι καταγγελίες των καταναλωτών συχνά αναγκάζουν τις αρχές να αποσύρουν αργά ή γρήγορα αυτό το είδος των προϊόντων. Το τσιμέντο αλουμινίου. Προφανώς, αυτό το «χαρμάνι» σταθεροποιούνταν καλύτερα και γρηγορότερα από το συμβατικό τσιμέντο, όμως το αλουμίνιο άλλαζε ιδιότητες σε ορισμένες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας. Για λόγους ασφαλείας κατεδαφίστηκαν πολλά κτίρια που ανεγέρθηκαν μέχρι το 1970.
http://a-pistefto.blogspot.com