Γίνεται πολύς λόγος τελευταία για τη (μη) εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου στην Ελλάδα και για τα όσα...
κωμικοτραγικά βιώσαμε από την 1η Σεπτεμβρίου του 2010 – όταν η καθολική απαγόρευση του καπνίσματος στους κλειστούς δημόσιους χώρους ντεμπουτάρισε επίσημα στην καθημερινότητά μας – μέχρι σήμερα. Σημειωτέον ότι είχε προϋπάρξει και το εγχείρημα Αβραμόπουλου το 2009 που, λόγω των πολλών εξαιρέσεών του, επί της ουσίας δεν εφαρμόστηκε ποτέ.Για την ιστορία, ο πρώτος αντικαπνιστικός νόμος στη σύγχρονη Ελλάδα εισήχθη με βασιλικό διάταγμα το 1856 από τον βασιλιά Όθωνα! Αφορούσε αποκλειστικά το κάπνισμα σε κρατικά κτίρια και θεμελιωνόταν στην ανάγκη πρόληψης πυρκαγιών.
Η αδυναμία εφαρμογής του αντικαπνιστικού νόμου, στο σύνολο της χώρας, καταδεικνύει ότι το πρόβλημα είναι βαθύτερο και πολυπαραγοντικό. Κάποιοι μίλησαν και μιλούν για πολύ κακό timing έλευσης του συγκεκριμένου μέτρου, εν μέσω βαθειάς οικονομικής ύφεσης, κοινωνικών, ηθικών και πολιτικών αναταράξεων -επιχείρημα που μάλλον ανατρέπεται από την πλήρη απαξίωση του νόμου Αβραμόπουλου και προ κρίσης. Κάποιοι άλλοι αποδίδουν τον εθισμό των Ελλήνων στη νικοτίνη, στην ιδιοσυγκρασία, τις ιδιαιτερότητες, το χαρακτήρα ή το αντικομφορμιστικό DNA μας, προσέγγιση τουλάχιστον επιφανειακή και επιπόλαιη. Δεν θα επιδοθώ σε περαιτέρω αιτιολογική ανάλυση του φαινομένου, μιας και είναι άλλος ο σκοπός του κειμένου τούτου.
Όπως κι αν έχει, φαίνεται ότι ο αντικαπνιστικός νόμος σε όλες τις πιθανές μορφές του, για την ώρα τουλάχιστον, δεν δύναται να εφαρμοστεί και να καθιερωθεί εις το ακέραιο μέσα στην ελληνική κοινωνία, παρότι η προσφορά του σε μια πιο ρεαλιστική βάση θα μπορούσε να είναι μείζονος σημασίας. Δεν δύναται, επίσης, να σταθεί αυτοτελώς ως το Ιερό Δισκοπότηρο του αντικαπνιστικού μετώπου, χωρίς να του κολληθεί μοιραία η απαξιωτική ταμπέλα της προχειρότητας και της λογικής «η σκόνη κάτω από το χαλάκι».
Είναι ξεκάθαρο ότι ο μέγας και εξαιρετικά ύπουλος εχθρός της υγείας μας, το τσιγάρο, πρέπει και μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικότερα, να περιοριστεί ή και να παταχθεί στο μέτρο του δυνατού με τη συνδρομή όχι της καταστολής, αλλά της απτής ιατρικής μεθοδολογίας.
Πνευμονολόγοι σε όλη τη χώρα, σε συνεργασία με ιατρούς άλλων ειδικοτήτων, ψυχολόγους και διατροφολόγους, έχουν αναλάβει εδώ και καιρό συντονισμένη δράση και έχουν ταχθεί στην πρώτη γραμμή του αντικαπνιστικού αγώνα μέσω των Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος (ΙΔΚ) με εντυπωσιακά αποτελέσματα, παρέχοντας ουσιαστική, οργανωμένη, συστηματική, επιστημονική και συνεχή στήριξη.
Με όπλα στη φαρέτρα την επιστημονική -ιατρική γνώση και μεθοδικότητα, το ερευνητικό έργο, τις καλά οργανωμένες υποδομές και τα επαναστατικά σύγχρονα φαρμακευτικά σχήματα αντιμετώπισης του καπνίσματος, η δύσκολη αυτή μάχη δείχνει ότι μπορεί να κερδηθεί. Μέσα από μια διαδικασία ολιστικής προσέγγισης του ασθενούς καπνιστή, τα ΙΔΚ στοχεύουν στην ίαση τόσο του σώματος, όσο και του πνεύματος και τα αποτελέσματα μαρτυρούν ότι το κάνουν καλά. Τα ποσοστά επιτυχίας διακοπής του καπνίσματος στα Εξειδικευμένα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος, ξεπερνούν το 64%, όταν μόνο το 3-5% των καπνιστών κόβει το τσιγάρο μόνο με τη δύναμη της θέλησής του.
Ας μην ξεχνάμε ότι η καπνισματική συνήθεια είναι ασθένεια και ως τέτοια πρέπει να λογίζεται και να αντιμετωπίζεται. Αποτελεί μια χρόνια υποτροπιάζουσα νόσο, με θέση κυρίαρχη ανάμεσα στις διάφορες ψυχοσυμπεριφορικές διαταραχές, μια σύνθετη έξη με περιβαλλοντικές και γενετικές επιρροές, που χρειάζεται ιατρική παρέμβαση. Η βλαπτικότητα του καπνίσματος (πρωτογενούς ή παθητικού) στην ψυχοσωματική μας ολότητα είναι δεδομένη και πασίγνωστη και δεν θα μακρηγορήσω αναλύοντάς την εκ νέου. Ενδεικτικά παραθέτω κάποια πολύ ενδιαφέροντα random στοιχεία που αναδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος και τη σημαντικότητά του. Vide et credere:
·Μια μικρή ελληνική πόλη ξεκληρίζεται ετησίως στην Ελλάδα από το κάπνισμα(14.000 νεκροί από καρδιαγγειακά, αναπνευστικά νοσήματα και διάφορα είδη καρκίνου συσχετιζόμενα με το τσιγάρο).
·Η πρόβλεψη για τον 21ο αιώνα είναι 1 δισεκατομμύριο θάνατοι παγκοσμίως αποδιδόμενοι στο κάπνισμα!
·Οι Έλληνες που καπνίζουν, αν ήταν κόμμα, με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο, θα εκλέγονταν κυβέρνηση με αυτοδυναμία (42%)!
·Το 80% των παιδιών, που έχουν γονείς καπνιστές θα καπνίσουν.
·Η εξάρτηση από τη νικοτίνη είναι 10 φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη της ηρωίνης.
·Οι μισοί από τους εφήβους που ξεκίνησαν το κάπνισμα και συνεχίζουν για το υπόλοιπο της ζωής τους, θα πεθάνουν από τον καπνό…
Δεν χωρά αμφιβολία ότι πρωταρχικός στόχος και απώτερη επιδίωξη της Πολιτείας στην καταπολέμηση του τσιγάρου πρέπει να είναι η πρόληψη και η θεραπεία της νόσου και στον τομέα αυτό τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος, δημόσια ή ιδιωτικά, διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Η διαδικασία απεξάρτησης από τη νικοτίνη είναι επίπονη, δύσκολη και απαιτεί ψυχικά αποθέματα και χρόνο. Ο Μαρκ Τουέην περιέγραψε κάποτε με αρκετή δόση στωικότητας και αυτοσαρκασμού τη δυσκολία του πράγματος λέγοντας ότι «είναι εύκολο να κόψει κανείς το τσιγάρο. Το έχω κάνει εκατοντάδες φορές…».
Mία από τις λέξεις -κλειδιά που χρησιμοποιούνται κατά κόρον στα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος, είναι ο όρος κινητοποίηση (motivation). Τουτέστιν, κάθε καπνιστής πρέπει να βρει ένα ή περισσότερα κίνητρα, πάνω στα οποία θα βασίσει όλη του την προσπάθεια, ώστε να κατακτήσει το στόχο του. Φίλοι καπνιστές, απευθύνομαι σε εσάς: Για αρχή βρείτε το κίνητρο και επισκεφθείτε ένα Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος. Μια τέτοια απόφαση θα καλυτερεύσει και θα «επιμηκύνει» τη ζωή τη δική σας και των οικείων σας!
ΥΓ: Τις θερμότατες ευχαριστίες μου στο προσωπικό της πνευμονολογικής κλινικής του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Λάρισας και ειδικότερα στον πρόεδρο της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, καθηγητή κύριο Κωνσταντίνο Γουργουλιάνη, τόσο για την πολύτιμη συμβολή τους στον εμπλουτισμό αυτού του κειμένου, αλλά πρωτίστως για το τεράστιο και τόσο αξιόλογο αντικαπνιστικό έργο τους.
*Ο Αλέξης Πολίτης είναι ιατρός του Ε.Τ.Α.Α. στη Λάρισα και σύντομα θα ξεκινήσει την ειδίκευσή του στην πνευμονολογία – φυματιολογία.
