Η ύπαρξη του Σι Σονγκμπίν έγινε γνωστή στην Ιταλία, μόνο όταν εμβρόντητοι οι κάτοικοι στην οδό Barsanti της πόλης...
Prato, βρήκαν το πτώμα του, έξω από ένα υπόγειο γκαράζ συγκροτήματος άθλιων διαμερισμάτων. “Τον πέταξαν σαν σακούλα με σκουπίδια”, σχολίασε τοπική εφημερίδα, επισημαίνοντας ότι ήταν το τρίτο πτώμα που βρέθηκε με αυτόν τον τρόπο μέσα σε δυο εβδομάδες. Οι νεκροί είναι τα μέχρι τώρα άγνωστα πρόσωπα ενός τεράστιου, κρυφού, παράνομου δικτύου βιοτεχνιών υφασμάτων, που διαχειρίζονται Κινέζοι στην καρδιά της Τοσκάνης”, έγραψαν πρόσφατα οι Financial Times, σxολιάζοντας ότι αυτή είναι μόνο μια από τις πλευρές της “μαύρης οικονομίας” που ανθεί στην Ευρώπη. ‘Ίσως από τις πιο τραγικές. Οι αρχές αποφάνθηκαν ότι ο 29χρονος Σι πέθανε από υπερβολική δόση φαρμάκων, που του έδιναν για να μπορεί να μένει ξύπνιος και να δουλεύει ατελείωτες ώρες, κάθε μέρα, κάθε εβδομάδα, κάθε μήνα. Οι εργοδότες του πρέπει να τον πέταξαν νεκρό στον δρόμο για να αποφύγουν την επίσκεψη της αστυνομίας στο παράνομο εργαστήριο τους.Το Prato είναι πολύ ενδεικτική περίπτωση για το πώς ο συνδυασμός παγκοσμιοποίησης και ανυπαρξίας κυβερνητικής πολιτικής, μπορεί να πυροδοτήσει τη “μαύρη”, υπόγεια οικονομία, κυρίως στις νότιες και ανατολικές παρυφές της Ευρώπης. Παράνομη εργασία, που δεν αποδίδει φόρους, μειώνει τα έσοδα του κράτους κι αυξάνει τα ελλείμματα, υποχρεώνοντας την κυβέρνηση με την σειρά της να αυξήσει τους φόρους για τους υπόλοιπους πολίτες, οι οποίοι στη συνέχεια καταφεύγουν στην “μαύρη οικονομία” για να αναπληρώσουν το δικό τους χαμένο εισόδημα και να κάνουν πιο φθηνά την δουλειά τους. Ένας τραγικός για όλους φαύλος κύκλος, ο οποίος στο Prato έχει αναδειχθεί σε όλο του το μεγαλείο. Μεσαιωνική πόλη, η δεύτερη μεγαλύτερη στη Τοσκάνη μετά το Μιλάνο και φημισμένη για τη βιομηχανία υφασμάτων της, τραβάει σαν μαγνήτης τους Κινέζους μετανάστες- παράνομους και νόμιμους- από τα τέλη της δεκαετίας του 1980. Τότε ήταν η περίοδος που οι “μαύρες” δραστηριότητες βοήθησαν ώστε να αναδειχθεί η Ιταλία – για λίγο- η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Και ήταν η ίδια περίοδος που η επιχειρηματική τάξη της χώρας φιλοδοξούσε να καθιερώσει την ετικέτα “Made in Italy” σε όλο τον κόσμο. Τα Κινεζικά εργατικά χέρια- αρχικά λίγες εκατοντάδες, σήμερα υπολογίζονται σε 45.000 μόνο στο Prato- άρχισαν να μεταμορφώνουν την πόλη από “πρωτεύουσα του ποιοτικού ιταλικού υφάσματος” σε “πρωτεύουσα του φθηνού υφάσματος”, θολώνοντας τα όρια μεταξύ του “Made in Italy” και του “Made in China” προϊόντος και υπονομεύοντας τη δυνατότητα της Ιταλίας να απευθυνθεί με “υψηλής ποιότητας” εμπορεύματα στις διεθνείς αγορές.
Βέβαια, ορισμένοι πλούτισαν και πλουτίζουν. Η χώρα, όμως, σε γενικές γραμμές έχασε και χάνει. Το ίδιο και οι πολίτες της. Το ίδιο, βεβαίως, και οι μετανάστες, παράνομοι και νόμιμοι. Αλλά το σύστημα «βολεύει» πολλούς…
Παράδειγμα της περιπλοκότητας του προβλήματος είναι η Ισπανία, όπου το μεγάλο μέρος της “μαύρης οικονομίας” δεν προέρχεται τόσο από την εργασία των παράνομων μεταναστών, αλλά από την παράνομη εργασία των ίδιων των Ισπανών. Υπολογίζεται ότι η παραοικονομία στην Ισπανία ισοδυναμεί με το 19,2% του ΑΕΠ, που είναι περίπου και ο μέσος όρος για τις 31 χώρες της Ευρώπης. Έτσι εξηγείται- γράφουν οι Financial Times- γιατί, παρά την πολύ υψηλή ανεργία, δεν υπάρχει η αντίστοιχα μεγάλη κοινωνική αναταραχή, σημειώνοντας ότι τη δεκαετία του 1980 οι θέσεις εργασίας στην παραοικονομία υπολογίζονταν σε 1,5 εκατομμύριο και το 2008 σε 4 εκατομμύρια.
Η μαύρη οικονομία από αυτή την πλευρά εξυπηρετεί… είναι ένα πολύτιμο “κοινωνικό μαξιλάρι”, σε περιόδους κρίσης. Χωρίς αυτήν η Ισπανία πιθανώς θα είχε καταρρεύσει. Η μη δηλωμένη εργασία φέρνει λίγο μεν, αλλά ζεστό χρήμα στα νοικοκυριά. Επιπλέον, πολλές κυβερνήσεις προτιμούν να κάνουν τα στραβά μάτια, ελπίζοντας τελικά ένα μέρος του “μαύρου κεφαλαίου” να επιστρέψει στην νόμιμη οικονομία και να φορολογηθεί.
Δεν είναι τυχαίο ότι στον πλούσιο βορρά η κατάσταση είναι πολύ καλύτερη απ’ ότι στον Νότο. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, η παραοικονομία υπολογίζεται ότι κυμαίνεται λίγο πάνω από το μέσο όρο των ανεπτυγμένων χωρών, που είναι το 15% του ΑΕΠ, στην Ολλανδία είναι 10%, και όσο κατηφορίζουμε νοτιότερα, τα ποσοστά αυξάνονται. Περίπου 17% είναι στο Βέλγιο, 25% του ΑΕΠ στην Ιταλία.
Και για να επιστρέψουμε στην κινεζική παροικία του Prato… εκεί είναι προφανής η αδυναμία αντιμετώπισης του προβλήματος, που έχει, στην προκειμένη περίπτωση τρεις πλευρές: παράνομη εργασία, παράνομη μετανάστευση και συνεργασία με το οργανωμένο έγκλημα.
Οι αρχές έκαναν επιδρομές σε 320 επιχειρήσεις πέρσι, αλλά όσοι συνελήφθησαν κι απελάθηκαν επέστρεψαν γρήγορα κι έπιασαν πάλι δουλειά. Η Κίνα αρνείται να δεχθεί τους παράνομους μετανάστες-πολίτες της πίσω, έτσι αυτοί με μια τουριστική βίζα τριών εβδομάδων ταξιδεύουν πάλι στην Ιταλία και μένουν εκεί. Αυτή η παραοικονομία- που εξυπηρετεί και το οργανωμένο έγκλημα- αποφέρει πολλά, αλλά όχι στην Ιταλία. Όπως υπολόγισαν οι αρμόδιες υπηρεσίες, την τελευταία πενταετία, περίπου 5 δισ ευρώ έχουν σταλεί με εμβάσματα από την Chinatown του Prato στην Κίνα, μέσω υποκαταστήματος της Τράπεζας της Κίνας, που πολύ βολικά βρίσκεται στο Μιλάνο. Ο νόμος το επιτρέπει, εφόσον το ποσό δεν ξεπερνά τα 1.999 ευρώ.
Η υπόλοιπη Ιταλία παρακολουθεί στενά, με προσοχή κι ανησυχία. Οι Κινέζοι λένε ότι εάν δεν ήταν αυτοί, η πόλη θα είχε “πεθάνει” και ότι βοήθησαν να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας.
Θέσεις εργασίας μπορεί να δημιουργήθηκαν, αλλά όχι για τους Ιταλούς. Τα στοιχεία του εμπορικού επιμελητηρίου της πόλης δείχνουν ότι ο αριθμός των Ιταλικών βιομηχανιών υφασμάτων- που έχουν την έδρα τους στο Prato- μειώθηκε κατά 50% από το 2001 και μετά. Έχουν απομείνει 3.200, δηλαδή 200 λιγότερες από τις βιομηχανίες κινεζικής ιδιοκτησίας. Όσοι Κινέζοι ελέγχουν την εργασία των μεταναστών συμπατριωτών τους που έχουν, πλέον, τα χρήματα και αγοράζουν τα πάντα: ιταλικές επιχειρήσεις, διαμερίσματα και κάθε είδους ακίνητα, πληρώνοντας συνήθως με μετρητά. Τα προϊόντα τους τα εξάγουν σε περισσότερες από 30 χώρες, τα διοχετεύουν σε ιταλικά πολυκαταστήματα, αλλά και σε πολύ γνωστές φίρμες σε όλη την Ευρώπη. Γράφουν “Made in Italy”, φέρουν την σφραγίδα της Ε.Ε, αλλά είναι κατασκευασμένα στη “μικρή Κίνα” της Ιταλίας, πολύ πιο φθηνά, “στιγμιαία ρούχα”, “γρήγορη μόδα”, όπως την χαρακτηρίζει η συγγραφέας Σίλβια Περατσίνι, στο βιβλίο της “Η Κινεζική Πολιορκία”.
