Κατά τα τελευταία χρόνια καταναλώνονται ευρέως από αρκετά άτομα, λόγω μελετών που συνδέουν τα φάρμακα αυτά με την πρόληψη του εμφράγματος και ορισμένων καρκίνων. Οι μελέτες αυτές έχουν τύχει ευρείας δημοσιότητας, μέσω του τύπου.
Οι παρενέργειες των φαρμάκωνπεριλαμβάνουν...
γαστρεντερικά ενοχλήματα, αιμορραγικά επεισόδια, αλλεργικές αντιδράσεις, ηπατική ανεπάρκεια, αύξηση ουρικού οξέως, προβλήματα ώτων, ηπατική βλάβη, λήθαργο, σύγχυση.
Οι πιο συνήθεις παρενέργειες κατά την χρόνια χρήση είναι τα δυσπεπτικά ενοχλήματα. Η ανάπτυξη έλκους, διαβρωτικής γαστρίτιδας και γαστρορραγίας είναι σπανιότερα. Ακόμη και η λήψη μόνο 75 mg ημερησίως ακετυλοσαλικυλικού οξέως με τη μορφή ασπιρίνης την ημέρα (κάτι λιγότερο από μία παιδική ασπιρίνη) μπορεί να προκαλέσει σοβαρή γαστρορραγία. Παράγοντες κινδύνου είναι η μεγάλη ηλικία, το ιστορικό έλκους, η συνοδός λήψη ορισμένων φαρμάκων (π.χ. κορτιζόνης, αντιπηκτικά), η λήψη πολλών μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών.
Η τοξική δράση των φαρμάκων αυτών στο στομάχι είναι άμεση και έμμεση. Η ασπιρίνη και το σαλοσπίρ είναι ασθενή οξέα. Διαπερνούν τις λιποειδικές μεμβράνες των επιθηλιακών κυττάρων του στομάχου, προκαλώντας ποικίλες κυτταρικές αλλοιώσεις. Προκαλούν επίσης αλλοιώσεις στην επιφανειακή βλέννα του στομάχου. Η έμμεση δράση τους εκδηλώνεται με μείωση στην πηκτικότητα του αίματος που προκαλούν στην κυκλοφορία και μείωση των επιπέδων των προσταγλανδινών. Οι προσταγλανδίνες είναι απαραίτητες για την ρύθμιση της γαστρικής έκκρισης οξέως σε φυσιολογικά επίπεδα, για την ακεραιότητα και τον πολλαπλασιασμό των επιθηλιακών κυττάρων του στομάχου.
Λόγω (κυρίως) της έμμεσης δράσης της ασπιρίνης τα προστατευτικά εντεροδιαλυτά δισκία ακετυλοσαλικυλικού οξέως(π.χ. σαλοσπίρ), που χορηγούνται για το έμφραγμα και για πρόληψη θρομβώσεων, εμφανίζουν επίσης κίνδυνο έλκους και γαστρορραγίας.
Η κατανάλωση των φαρμάκων αυτών πρέπει να γίνεται με σύνεση, κάτω από σοβαρή ιατρική παρακολούθηση και όχι ανεξέλεγκτα. Η προληπτική τους χορήγηση έχει θέση μόνο σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη ορισμένων επικίνδυνων θρομβώσεων και σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη ορισμένων επικίνδυνων καρκινωμάτων.
Γράφει η Dr. Αναστασία Μοσχοβάκη
(Ιατρός Ειδική Παθολόγος)
