Κάθε τόσο παρουσιάζεται και ένα νέο κύμα αμφισβητιών της Κίνας. Και παρά τις αντίθετες απόψεις, η Κίνα διαρκώς διαψεύδει τις Κασσάνδρες, συνεχίζοντας το οικονομικό της θαύμα. Και αυτό μάλλον θα συνεχιστεί.
Πάρα πολλοί ανησυχούν για τον πληθωρισμό, τις υπερβολικές επενδύσεις, τα αυξανόμενα ημερομίσθια, και τα επισφαλή δάνεια. Έγκυροι ακαδημαϊκοί προειδοποιούν πως η Κίνα κινδυνεύει από το λεγόμενο middle-income trap (παγίδα του μεσαίου εισοδήματος), ένα φαινόμενο που έχει εκτροχιάσει ουκ ολίγες αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Υπάρχει κάποια βάση στις παραπάνω ανησυχίες, ειδικά σε αυτές που αφορούν στον πληθωρισμό. Όλες όμως οφείλονται σε λανθασμένες γενικεύσεις. Ιδού λοιπόν δέκα λόγοι για τους οποίους δεν πρέπει να κρίνεται η κινεζική οικονομία με βάση τις εμπειρίες τρίτων χωρών:
Στρατηγική: Από το 1953, η Κίνα θέτει μακροπρόθεσμους στόχους βάσει 5ετών σχεδίων, με ξεκάθαρες βλέψεις και πολιτικές πρωτοβουλίες για να πετύχει τους στόχους που θέτει. Το πιο πρόσφατο (δωδέκατο) πενταετές της σχέδιο αποτελεί μια στρατηγική καμπή, με την έννοια ότι μετατοπίζει το οικονομικό μοντέλο των τελευταίων 30 χρόνων, από αυτό του πετυχημένου παραγωγού σε αυτό του καταναλωτού.
Δεσμεύσεις: Έχοντας πάμπολλες μνήμες αναταραχών, ενισχυμένων από τη πολιτιστική επανάσταση των δεκαετιών 1960 & 1970, η κινεζική ηγεσία δίνει προτεραιότητα στη σταθερότητα. Έτσι, η Κίνα μπόρεσε και απέφυγε τις παράπλευρες ζημιές από τη κρίση του 2008-09. Η επιμονή στη σταθερότητα θα παίξει σημαντικό ρόλο στη μάχη εναντίον του πληθωρισμού, των διάφορων φουσκών, και των επισφαλών δανείων.
Αποτελεσματικότητα: Η δέσμευση της για σταθερότητα έχει και ορμή. Εδώ και 30 χρόνια, η Κίνα επιδεικνύει οικονομικό δυναμισμό. Οι μεταρρυθμίσεις στον επιχειρηματικό και χρηματοπιστωτικό τομέα είναι πολλές και καίριες, και αναμένονται κι άλλες. Εξάλλου, η Κίνα αποδεικνύεται καλός μαθητής, διδασκόμενη από τις εμπειρίες της, και όταν χρειάζεται αλλάζει πορεία.
Αποταμιεύσεις: Υπάρχει ένας ρυθμός αποταμίευσης της τάξης του 50%, και αυτό τη βοηθά. Οι αποταμιεύσεις χρηματοδότησαν τις επενδύσεις που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη, και τη βοήθησαν να προστατευτεί από τα σοκ της διεθνούς οικονομίας, έχοντας ισχυρά συναλλαγματικά αποθεματικά. Η χώρα είναι έτοιμη να απορροφήσει τις πλεονάζουσες αποταμιεύσεις, μετακινούμενη προς μια αύξηση στην εσωτερική ζήτηση.
Αστυφιλία: Εδώ και 30 χρόνια, ο αστικός πληθυσμός της Κίνας πήγε στο 46% από το 20% που ήταν. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στα επόμενα 20 χρόνια, άλλοι 316 εκατομμύρια Κινέζοι θα μετακινηθούν προς τις πόλεις. Αυτό το τεράστιο κύμα αστυφιλίας παρέχει στήριξη στις επενδύσεις σε υποδομές και στις αστικές κατασκευές.
Κατανάλωση: Η ιδιωτική κατανάλωση αντιστοιχεί στο 37% του κινεζικού ΑΕΠ, που είναι το μικρότερο τέτοιο ποσοστό από όλες τις μεγάλες οικονομίες. Το νέο πενταετές οικονομικό σχέδιο εστιάζει στη δημιουργία θέσεων εργασίας, στην αύξηση του εισοδήματος, και σε κοινωνικά δίχτυα ασφαλείας, οπότε αναμένεται αύξηση της αγοραστικής δύναμης και της κατανάλωσης. Αναμένεται λοιπόν μια αύξηση κατά 5% της κατανάλωσης έως το 2015.
Υπηρεσίες: Οι υπηρεσίες αντιστοιχούν στο 43% του κινεζικού ΑΕΠ, ποσοστό πολύ χαμηλό σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Οι υπηρεσίες είναι ένα σημαντικό κομμάτι της στρατηγικής για αυξημένη κατανάλωση, ειδικά στους τομείς της διανομής, αποθήκευσης, μεταφορών, φιλοξενίας, και ψυχαγωγίας. Τα επόμενα 5 χρόνια αναμένεται μια αύξηση κατά 4% του ποσοστού των υπηρεσιών επί του ΑΕΠ. Πρόκειται για ένα είδος ανάπτυξης φιλικού προς το περιβάλλον, που τονώνει την απασχόληση, και άρα ιδανικού για την Κίνα.
Ξένες επενδύσεις: Η σύγχρονη Κίνα αποτελεί μαγνήτη για όσες πολυεθνικές επιζητούν αποδοτικότητα και πρόσβαση στη πλέον πολυπληθή αγορά του πλανήτη. Αυτές οι ξένες επενδύσεις προσφέρουν στη Κίνα σύγχρονη τεχνολογία και συστήματα διοίκησης, που αποτελούν τον καταλύτη της οικονομικής ανάπτυξης. Η αναμενόμενη στροφή της χώρας προς την κατανάλωση, θα επιταχύνει την οικονομική της ανάπτυξη.
Παιδεία και εκπαίδευση: Η Κίνα δίνει μεγάλο βάρος στο ανθρώπινο δυναμικό και κεφάλαιο. Ο αναλφαβητισμός ενηλίκων έχει μειωθεί στο 5% και η φοίτηση στα γυμνάσια είναι στο 80%. Πρόσφατα, οι 15χρονοι μαθητές της Σαγκάης αξιολογήθηκαν οι πρώτοι στο κόσμο στα μαθηματικά και στην ανάγνωση με βάση τη μέτρηση PISA. Από τα κινεζικά ΑΕΙ αποφοιτούν περισσότεροι από 1.5 εκατομμύρια μηχανικοί και επιστήμονες κάθε χρόνο. Η χώρα οδεύει ολοταχώς προς ένα μοντέλο οικονομίας που θα βασίζεται στη γνώση.
Καινοτομία: Το 2009, υποβλήθηκαν 280.000 πατέντες στη Κίνα, ο τρίτος μεγαλύτερος αριθμός ευρεσιτεχνιών, μετά τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Παράλληλα, η Κίνα στοχεύει να αυξήσει το ποσοστό του ΑΕΠ που δίνεται στην έρευνα και στην ανάπτυξη στο 2.2% μέχρι το 2015. Αυτό ταιριάζει απόλυτα με τα σχέδια της για στρατηγική βιομηχανία (ενέργεια, πληροφορική νέας γενιάς, βιοτεχνολογία, κατασκευές μηχανολογικού εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, εναλλακτικά υλικά, και οχήματα κινούμενα από εναλλακτικά καύσιμα). Προς το παρόν, αυτού του είδους οι βιομηχανίες αναλογούν στο 3% του εθνικού ΑΕΠ, αλλά ο στόχος είναι το 15% έως το 2020.
Ο ιστορικός του Yale Jonathan Spence έχει επισημάνει από καιρό, ότι η Δύση βλέπει τη Κίνα με τους δικούς της όρους. Όσοι την αμφισβητούν αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα. Με βάση τα δυτικά κριτήρια, η Κίνα πάσχει από ανισορροπίες, και δεν φαίνεται βιώσιμη. Μάλιστα, κάτι τέτοιο έχει παραδεχτεί ακόμη και ο πρωθυπουργός της Wen Jiabao.
Αυτό όμως είναι που κάνει τη Κίνα διαφορετική. Παίρνει τα εν λόγω ζητήματα στα σοβαρά. Σε αντίθεση με τη Δύση όπου η έννοια της στρατηγικής έχει καταντήσει σχήμα οξύμωρο, η Κίνα έχει υιοθετήσει σχεδιασμούς με στόχο τη βιωσιμότητά της. Και σε αντίθεση με τη Δύση που βασανίζεται από μια δυσλειτουργική πολιτική σύγχυση, η Κίνα έχει και τη θέληση και τη δυνατότητα να πετύχει τους στρατηγικούς της στόχους.
Δεν είναι καιρός λοιπόν για να στοιχηματίζουμε εναντίον της.
Του Stephen S. Roach, καθηγητού στο Yale University, και δ/ντού της Morgan Stanley Asia.
S.A.-Project Syndicate
http://www.project-syndicate.org/commentary/roach5/English
