Ο μακαρίτης ο πατέρας μου ήταν σοφός άνθρωπος. Όλοι οι «παλιοί» άνθρωποι άλλωστε ήταν σοφοί.
Και αυτή η σοφία πήγαζε μέσα από τις εμπειρίες της ζωής και της καθημερινότητας. Μία από τις σοφές κουβέντες του ήταν πως «ο γείτονας είναι το μισό σπίτι». Δεν καταλάβαινα τότε τι εννοούσε. Ώσπου το αντιλήφθηκα πλήρως πριν από λίγες ημέρες. Όταν ο γείτονάς μου μετακόμισε, γιατί η σύζυγός του θα φέρει και τρίτο παιδάκι στον κόσμο και, πλέον, δεν χωράνε σε αυτό το σπίτι.
Ο Μπεν – ο γείτονας και φίλος μου – γεννήθηκε στην Αλβανία και ήρθε να ζήσει και να εργαστεί στην Ελλάδα πριν από είκοσι χρόνια. Ο Αλβανός Μπεν είναι ένας από τους καλύτερους ανθρώπους που γνώρισα ποτέ στα 48 χρόνια της ζωής μου. Έχει μια υπέροχη οικογένεια με τη σύζυγό του τη Μαριάννα και τις δύο κόρες του τη Στέλλα και τη Χριστίνα, που γεννήθηκαν στη χώρα μας και αριστεύουν στο σχολείο τους. Και το τρίτο παιδί θα είναι κόρη και πειράζω τον Μπεν ότι «δεν θα σταματήσει μέχρι να βγει ο διάδοχος».
Η οικογένεια του Μπεν ήταν η πρώτη καλημέρα κάθε πρωί για εμένα και τη σύντροφό μου. Ήσυχοι και ευγενικοί άνθρωποι, πάντα με έναν καλό λόγο στο στόμα. Δουλευταράδες οι γονείς, επιμελείς μαθήτριες οι κόρες. Παιδιά που θα ήθελε να έχει ο καθένας μας.
Ο Αλβανός Μπεν είχε κλειδί του σπιτιού μου. Ο Αλβανός Μπεν με βοηθούσε πάντα σε ότι επισκευή χρειαζόμουν στο σπίτι. Ο Αλβανός Μπεν με πήγε στο νοσοκομείο κάποτε ξημερώματα Κυριακής για επείγουσα εγχείριση. Ο Αλβανός Μπεν μου έδινε ακόμη και συμβουλές για τη ζωή. Αυτό το κείμενο ψυχής, λοιπόν, είναι το λιγότερο που μπορώ να κάνω για να ανταποδώσω την καλοσύνη και τη φιλία του.
Ο γείτονας είναι το μισό σπίτι. Και τώρα το μισό μου σπίτι είναι άδειο. Ο γείτονάς μου έφυγε και δεν ξέρω ποιος θα έρθει. Θα είναι κανένας «τρελός»; Θα είναι κανένας θορυβώδης τύπος; Θα είναι κανένας κακός άνθρωπος που μισεί τα σκυλιά; Ο Μπεν τάιζε τα σκυλιά μου όταν λείπαμε. Πότιζε τις γλάστρες. Μας καλούσε και τον καλούσαμε στις γιορτές. Δίναμε από το φαί μας ο ένας στον άλλον. Λέγαμε τα παράπονά μας για τους σπιτονοικοκύρηδες που έχουμε. (Εγώ όχι και τόσα, είναι η αλήθεια).
Η γειτονιά που μένω στο Κόκκινο Λιμανάκι της Ραφήνας με τις απλές μονοκατοικίες που χτίστηκαν τη δεκαετία του 1960 θα είναι πιο φτωχή χωρίς το Μπεν και την οικογένειά του. Χωρίς την Αλβανική οικογένεια που διδάσκει σε εμάς του έλληνες ανθρωπιά, ήθος και εργατικότητα.
Στο μυθιστόρημα τρόμου του Γκρόμποβιτς «Oι Mαγεμένοι», ορισμένοι πλούσιοι άνθρωποι συγκεντρώνονται σε ένα σπίτι για να περάσουν λίγες ημέρες ξεκούρασης. Όμως η ατμόσφαιρα εξελίσσεται σε θρίλερ, καθώς τις νύκτες ακούγονται θόρυβοι οι οποίοι τρομοκρατούν οικοδεσπότες, επισκέπτες και υπηρέτες. Η κλειστοφοβική αυτή ατμόσφαιρα τελικώς, αποδεικνύεται ότι έχει δημιουργηθεί από ένα κοκαλωμένο, κουρελιασμένο πανί το οποίο χτυπούσε με τον αέρα πάνω στο τζάμι. Ένα κουρέλι βοήθησε τα φαντάσματα του μυαλού να δραπετεύσουν.
Ένα «κουρέλι» είναι πάντα η «παγίδα» του μυαλού. Που οδηγεί τους Έλληνες να φοβούνται τους Αλβανούς. Τους ξένους. Γιατί ο δικός μου Μπεν είναι πιο Έλληνας από όσους Έλληνες γνώρισα ποτέ! Και αποδεικνύει ότι η αλόγιστη ξενοφοβία είναι ένα «κουρέλι» του μυαλού.
