από την Βιέννη,υπάρχει μία μεγάλη πόλη,απ' όπου τη διαπερνά ένας ποταμός.Όταν μάλιστα κάποιος
πολίτης της πόλης πέθαινε,του
έβαζαν ένα νόμισμα στο στόμα σαν αντίτιμο για τη μεταφορά του από
τη γη των Ζωντανών στην γη των Νεκρών.
Αυτή όμως η «γη των Νεκρών» ήταν ακριβώς κάτω από τα ποδιά των κατοίκων της Βιέννης! Απέραντες στοές, υπόγειο ποτάμι, τεράστιες αίθουσες, αρχαίες εγκαταστάσεις, τάφοι αυτοκρατόρων...είναι μόνο μερικά από τα στοιχεία της υπόγειας Βιέννης! Αυτό το μικρό άρθρο, γράφεται όχι μόνο για να μιλήσει για την υπόγια Βιέννη αλλά για να τονίσει τη διαφορά νοοτροπίας των Αρχών στην αυστριακή πρωτεύουσα και στην Ελλάδα...
Γιατί ένας αντίστοιχος μύθος, αλλά πολύ γοητευτικότερος, επιζεί για την Αθήνα! Μεταφέρεται αιώνες τώρα, από στόμα σε στόμα, μέσα στις παλιές οικογένειες της πόλης και μιλά επίσης για πανάρχαιο δίκτυο στοών που διατρέχουν όλη την Αθήνα διανύοντας τεράστιες αποστάσεις. Υπόγεια αρχαία νεκροταφεία, απέρα ντοι διάδρομοι, τάφοι επιφανών προσώπων. Ο Νταβέλης ήταν ένας από αυτούς πού γνώριζαν τα μυστικά αυτού του σκοτεινού κόσμου και τα χρησιμοποιούσε για να διαφεύγει. Οι αντάρτες στον εμφύλιο έκαναν το ίδιο... Αλλά από καιρό σε καιρό η υπόγεια Αθήνα έρχεται στο προσκήνιο, όπως πρόσφατα με την διάνοιξη των στοών του μετρό. Έτσι, οι ανυποψίαστοι Αθηναίοι διάβαζαν ότι «στην ανατολική γωνία του Εθνικού Κή που, βρέθηκε τεχνητό φρέαρ μεγάλης διαμέ τρου, που το βάθος του μετρήθηκε μέχρι τα 500(!) μέτρα αλλά ο πυθμένας του δεν εντο πίστηκε!»... Στην Πανεπιστημίου τα μηχα νήματα διάνοιξης έπεσαν σε αρχαία στοά, της οποίας η κατάρρευση παράσυρε μεγάλο μέ ρος του οδοστρώματος με ε'να περίπτερο μαζί!"
Όμως η Αθήνα -και πολλές άλλες ελληνικές πόλεις...- δεν είχε την τύχη της Βιέννης... Στενόμυαλοι «αρμόδιοι», φοβισμένοι και ευθυνόφοβοι, άνθρωποι με κοντόφθαλμη οπτική για το "συμφέρον", όχι μόνο έχουν απαγορεύσει την πρόσβαση σε αυτόν τον υπόγειο κόσμο, όχι μόνο τον καταστρέφουν, αλλά -πολύ χειρότερα- τον συκοφαντούν ως ανύπαρκτο, και έτσι τον σβύνουν από την ελληνική ψυχή, που τον διατήρησε ζω ντανό επί αιώνες!
Και ακόμη χειρότερα! Σύμμαχους σε αυτό το ανόσιο έργο τους, οι «αρμόδιοι», έχουν εξί σου στενόμυαλους «ερευνητές», που επειδή δεν μπαίνουν στις στοές -αφού δεκετίες τώ ρα αυτές φράζονται και καταστρέφονται- αυ τοί διακηρύσσουν «έγκυρα» ότι δεν υπάρ χουν!
Αλλά η υπόγεια Αθήνα υπάρχει! Θα ήταν αφύσικο να μην υπάρχει, αφού σχεδόν κάθε μεγάλη πόλη στον πλανήτη (πράγμα όντως ανεξήγητο) έχει και την υπόγεια «αντανάκλασή» της! Θα υστερούσε η «πόλη των πόλεων»; Αλλά ας γυρίσουμε σχη Βιέννη...
Η υπόγεια (αλλά όχι άγνωστη και απαγορευμένη για τους πολίτες της) Βιέννη
Οι Ρωμαίοι ήταν εκείνοι που ανέδειξαν τη γαιοστρατιγική σημασία της Βιντομπόνα (σ.σ. αρχαία ονομασία της Βιέννης). Όταν τα στρατεύματα του Τιβέριου έφθασαν μέχρι την μικρή αυτή πόλη τότε, ο καίσαρας έκρι νε ότι έπρεπε να οχυρωθεί η πόλη με μεγάλα και βαριά τείχη για να προστατευθεί από τις μελλοντικές επιθέσεις των βαβάρων. Και έτσι έγινε: Από το 15 π.Χ. ξεκίνησαν οι κατα σκευές -υπόγειες και επιφανειακές- που τε λειοποιήθηκαν από τον αυτοκράτορα Τραϊανό κάποια χρόνια αργότερα. Λέγεται ωστόσο ότι ακόμη και οι Ρωμαίοι βρήκαν και εκμε ταλλεύτηκαν παλαιές στοές. Τα τείχη αυτά άντεξαν από τις επιθέσεις για τετρακόσια χρόνια, ώσπου εγκαταλήφθηκαν στην τύχη του χρόνου και για αρκετά χρόνια έχασαν την αξία τους. Ένα μέρος τους είχε ήδη υπο στεί μεγάλες ζημιές και έτσι καταστράφηκε για να χτισθούν με το υλικό του νέα κτίρια και λιθόστροτοι δρόμοι, ενώ το υπόλοιπο μέ ρος τους δεν πειράχθηκε για πολλά χρόνια.Στα μεσαιωνικά χρόνια, οι υπόγειες στοές χρησίμευαν ως καταφύγια των κατατρεγμέ νων αλλά και των Εβραίων. Λέγεται μάλιστα ότι κατά τη διάρκεια ταραχών, Εβραίοι κλεί στηκαν σε κάποια υπόγεια στοά και με την προτροπή ενός ραβίνου, αυτοπυρπολήθηκαν. Έτσι εξηγούνται και οι κατακόμβες νεκρών που μέχρι και σήμερα ανακαλύπτονται.Η καταστροφή της παλαιότερης Συναγωγής της πόλης χρονολογείται το 1420 και είναι συνδεδεμένη με τα περισσότερα θύματα Εβραίων κατά τους μεσσαιωνικούς διωγμούς τους.
Μετά από πολλούς αιώνες συνεχούς διεύρυνσης της πόλης, λίγοι κάτοικοι γνώριζαν ότι κάτω από τα σπίτια τους και τους λιθό στρωτούς δρόμους της πόλης, ένα μεγάλο δί κτυο καναλιών και στοών απλωνόταν στα έγκατα της, απομηνάρια των κατοικιών, στρατοπέδων και δρόμων των Ρωμαίων.
Όταν στα μέσα του 13ου αιώνα, η Βιέννη ξεκίνησε να οχυρώνεται για τον φόβο επίθε σης από τους Οθωμανούς, κτίσθηκαν τερά στιοι πύργοι και τείχη, που περιέλαβαν ολό κληρη την πόλη. Μετά την επιτυχή απόκρούση των Οθωμανών στην πρώτη πολιορ κία το 1529, οι άρχοντες της πόλης ξεκίνησε μία μεγάλη προσπάθεια να εκμεταλλευτούν τις αρχαίες υπόγειες στοές της πόλης για την προστασία της από μία επεκείμενη νέα επίθε ση των Οθωμανών. Η οποία και τελικά δεν άργησε να ξεκινήσει, το 1683, μόλις μερικά χρόνια μετά το πέρας των ανακατασκευαστι κών - οχυρωματικών έργων στη Βιέννη.
--------------------------------------------------------------------------------
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ 1ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
ΓΙΑ ΤΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ
18 εώς 20 Νοεμβρίου, Βιέννη, Αυστρία
Κατόπιν των μακροχρόνιων διεθνών επαφών του, το Creativ Biiro θα οργανώσει ένα διεθνές πολύπλευρο συμπόσιο. Από τη μία πλευρά θα παρουσιαστούν πληροφορίες και πρωτοβουλίες σε άλλες πόλεις, και από την άλλη θα παρουσιασθεί ένα ειδικό πρόγραμμα με πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δημιουργίες στο διαδίκτυο. Συμμετοχές εισηγητών:
* Ο Dietmar Arnold, επικεφαλής των "υπόκοσμων" του Βερολίνου και εκδότης του ομόνυμου βιβλίου, ειδικός στα καταφύγια συμμέτοχος σε πολλά ντοκυμαντέρ.
* Ο Ingmar Arnorl, ιστορικός, συγγραφέας.
* Ο Marcello La Speranza, Βιεννέζος ιστορικός, ειδικός στα καταφύγια, και συν-συγγραφέας του βιβλίου «Unter Wien».
* Η Julia Solis, «επικεφαλής του "υπόκοσμου"»(!) της Νέας Υόρκης-eDark Passange», εκ δότης του ομόνυμου βιβλίου.
* Οι Professor Eku Wand, media designer και Elke Reinhuber, media artist: Απόφοιτοι της ακαδημίας Braunschweig των θεατρικών τεχνών. Θα συμβάλλουν με 10 σπουδαστές στην περιήγηση στο "υπόκοσμο" την προετοιμασία του ζωντανού «παιχνιδιού/τοποθεσία: Βιέννη». Ο Eku Wand είναι εκδότης του CD-Rom «Berlin im Untergrund-Potsdamer Platz».
* Ο Thomas Lindermayer, Σκηνοθέτης του ντοκυμαντέρ «Subterra Incognita», θα παρου σιάσει τους "υπόκοσμους" της Ιταλίας (Νάπολι, Ρώμη, Περούτζια, Παλέρμο, Παντάλικα, κ.λπ.).
Επιπλέον, ξεκινώντας την άνοιξη του 2006, ένα διαδικτυακό παιχνίδι που θα ονομάζεται «Ο Τρίτος Άνθρωπος» με βάση τη Βιέννη, σχεδιάζεται για τις γερμανόφωνες χώρες και θα έχει διάρκεια 3 μηνών. Το έπαθλο του παιχνιδιού αυτού είναι εισιτήρια για τον πρώτο χορό στο "υπόκοσμο", το οποίο θα διοργανώνεται ετησίως αρχομένης το 2007.
Το ΤΜ βρίσκεται ήδη σε συνεργασία με τον βασικό διοργανωτή του Συμποσίου, Peter Ryborz, και σύντομα θα ανακοινώσει πολύ ενδιαφέρουσες διοργανώσεις και εκδηλώσεις.
Για περισσότερες πληροφορίες και συμμέτοχη κοιτάξτε στο site του "υπόκο σμου" της Βιέννης: www.unterwelt.at/kongress.
(Προσέξτε πόσες πόλεις στην Ευρώπη έχουν υπόγειες στοές. Προσέξτε μέ πόση φαντασία οι πολίτες τους τις αναδεικνύουν, με βοηθό και χορηγό τις Αρχές! Συγκρίνετε την κατά σταση αυτή με την κατάσταση στην Ελλάδα...)
------------------------------------------------------------------------------
Οι Τούρκοι ξεκίνησαν την πολιορκία και, όπως είναι γνωστό, αυτή τη φορά πρωτοτύπησαν όσον αφορά τις επιθέσεις τους: Έσκα βαν υπόγειες στοές όπου στο τέλος τους έφτιαχναν ένα χώρο, στο μέγεθος ενός απλού δωματίου, το γέμιζαν με εκρηκτικά και τα πυροδοτούσαν. Είχαν μάλιστα φθάσει σε τέ τοιο μήκος οι στοές τους, που λέγεται ότι έφθαναν μέχρι τα υπόγεια των ανακτόρων!Ακολούθησε μια μεγάλη περίοδος όπου χρήση της υπόγειας Βιέννης έκαναν ελάχι στοι. Μέχρι τον 19ο αιώνα σχεδόν αγνοήθηκε η υπαρξή των στοών, όταν τότε η βιομηχανική επανάσταση δημιούργησε τα πρώτα θύματά της: Άνθρωποι, φτωχοί, χω ρίς δουλειά και χωρίς πολλές ελπίδες για ένα καλύτερο μέλ λον, κατέφευγαν στις υπόγειες στοές. Εκεί δημιουργούσαν το νοικοκυριό τους, χωρίς να χους ενοχλεί κανείς, όταν την ίδια στιγμή ακριβώς από πάνω τους οι κοσμοπολίτες Βιεννέζοι γλεντούσαν τη ζωή τους στον ήχο του βαλς. Έτσι με τον καιρό τα τούνελ της πόλης άρχισαν να παίρνουν ζωή, έστω και με αυτό τον τρόπο.
Μία διαφορετική εικόνα από τον υπόγειο κόσμο των στοών έδιναν και τα υπόγεια τερά στια κελάρια, που διατηρούνται μέχρι σήμερα σε άριστη κατάσταση. Οι ιδανικές συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας βοηθούσαν στην άριστη διατήρηση των κρασιών και του σεκτ, ενώ και η ποιότητα της μπύρας που παραγό ταν ήταν πολύ καλή. Έτσι δεν ήταν παράξενη εικόνα, άνδρες κυρίως από τις χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις, να κατεβαίνουν στα υπόγεια της Βιέννης για να συναντήσουν τους φίλους τους και να πιουν μαζί τους στα ποτοπωλεία που λειτουργούσαν εκεί.Αλλά και οι Αρχές αποφάσισαν να εκμε ταλλευτούν τις απέραντες στοές. Το 1875 τελείωσαν οι εργασίες στο Ταχυδρομείο της τό τε αυστριακής αυτοκρατορίας, που επέτρεπαν την αποστολή γραμμάτων μέσα σε με ταλλικούς κυλίνδρους, οι οποίοι με τη βοή θεια ενός συστήματος «πυροδότησης», «ταξί δευαν» σε όλες τις άκρες της πόλης, καλύ πτοντας τις ανάγκες όλων των κατοίκων. Το μήκος των σωληνώσεων μέσα από τους οποίους «έτρεχαν» οι ταχυδρομικοί κύλινδροι έφθασε το 1913, τα 82 χλμ.!
Από τα μέσα της δύσκολης δεκαετίας του '30, οι αρχές της πόλης προσπαθούσαν να ενημερώσουν τους πολίτες να διαφύγουν στις στοές σε περίπτωση πολέμου και βομ βαρδισμού της πόλης. Όταν οι ναζί κατέλα βαν την πόλη, φυλάκιζαν τους Εβραίους μέ σα στις στοές. Την ίδια στιγμή στην άλλη υπόγεια πλευρά της πόλης, οι αρχές είχαν δημιουργήσει καταλύματα για τους πολίτες, ενώ πολυτελή ξενοδοχεία έφτιαχναν κατα σκεύαζαν υπόγεια υπερπολυτελή δωμάτια για τους πλούσιους πελάτες τους.
Η στοές σήμερα
Μαζί με την υπόγεια Βιέννη που συνεχώς αναδεικνύεται όμως, αυτή τη στιγμή γίνο νται προσπάθειες ανάδειξης παρόμοιων υπό γειων στοών και σε άλλες μητροπόλεις του κόσμου, όπως του Βερολίνου και της Νέας Υόρκης. Μάλιστα γι' αυτό το σκοπό από τις 18 εώς τις 20 Νοεμβρίου θα διοργανωθεί στη Βιέννη το πρώτο παγκόσμιο συμπό σιο για τις «Πόλεις κάτω από τις Πόλεις», όπου αναμένεται η συμμετοχή επι στημόνων, ερευνητών και επισκεπτών από όλο τον κόσμο!
Στην Ελλάδα, πότε θα αξιοποιήσουμε επι μορφωτικά αλλά και τουριστικά αυτούς τους θησαυρούς της πατρίδας μας; Πότε θα υπάρξει ένας Δήμαρχος με φαντασία και αλη θινή αίσθηση του δημοσίου συμφέροντος στην Αθήνα, στην Πάτρα, στο Γύθειο, στη Θήβα;...
Του Π.Αποστόλου δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Τρίτο Μάτι».
