Πόσο μπορεί να αντέξει ο ανθρώπινος οργανισμός σε συνθήκες ακραίας απομόνωσης και στέρησης; Τι χρειάζεται για αυτό; Ψυχικές ή σωματικές δυνάμεις; Οι απαντήσεις έρχονται μέσα από τις πιο εντυπωσιακές όσο και αληθινές ιστορίες επιβίωσης.
Λίεντερτ Χάζενμπος
Ο Λίεντερτ Χάζενμπος ήταν ένας ολλανδός στρατιώτης που καταδικάστηκε για σοδομισμό το 1725 και, ως τιμωρία, αποβιβάστηκε δια της βίας στη νήσο Ασουνσιόν. Για να επιβιώσει του δόθηκαν ένα αντίσκηνο, νερό για περίπου ένα μήνα, μερικοί σπόροι, μια βίβλος και υλικό αλληλογραφίας. Αν και επιβίωσε για έξι μήνες τρώγοντας χελώνες, ψαροπούλια και πίνοντας τα ούρα του, βρήκε μάλλον τραγικό θάνατο από εξάντληση.
Το ημερολόγιο του Χάζενμπος βρέθηκε από βρετανούς ναυτικούς το 1726 και, έκτοτε, δημοσιεύτηκε αρκετές φορές τόσο στα ολλανδικά όσο και σε αγγλική μετάφραση. Η φωτογραφία είναι ένα από τα πιο δραματικά αποσπάσματα που περιγράφουν τις τελευταίες του μέρες.
Το 1943, ο Τζον Φ. Κένεντι ήταν κυβερνήτης μιας μικρής τορπιλάκατου που εμβολίστηκε από ένα ιαπωνικό καταδρομικό. Δύο μέλη του πληρώματος πέθαναν αμέσως και αρκετά ακόμα τραυματίστηκαν σοβαρά. Οι επιζήσαντες, αρχικά, πιάστηκαν από την πλώρη που επέπλευσε για αρκετές ώρες και στη συνέχεια αποφάσισαν να κολυμπήσουν 6 χιλιόμετρα στο μικροσκοπικό νησί Πλαμ Πάντινγκ του Ειρηνικού Ωκεανού. Μετά από πέντε ώρες και αψηφώντας τον κίνδυνο που διέτρεχαν από καρχαρίες έφτασαν σε αυτό που έμοιαζε η σωτηρία τους.
Γρήγορα, όμως, οι ελπίδες τους διαψεύστηκαν. Μετά από δύο μέρες χωρίς φαγητό και νερό, ο Κένεντι αποφάσισε ότι για να σωθούν θα έπρεπε να κολυμπήσουν σε ένα μεγαλύτερο γειτονικό νησί, το Ολασάνα, όπως και έκαναν. Εκεί παρέμειναν έξι τρεφόμενοι μόνο με ανανάδες. Τελικά η οδύσσεια τους έλαβε τέλος όταν εντοπίστηκαν από ανιχνευτές του στρατού.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού η Μαρκερίτ έγινε η ερωμένη ενός νεαρού άντρα από το πλήρωμα κάτι που εξόργισε το θείο της. Ως τιμωρία, την αποβίβασε μαζί με τον εραστή της και την υπηρέτρια της στο Νησί των Δαιμόνων που σήμερα ονομάζεται Χάρινγκτον και βρίσκεται κοντά στον ποταμό Σεν Πολ.
Παρά το γεγονός ότι η υπηρέτρια και ο εραστής της πέθαναν, η Μαρκερίτ έζησε για δύο ολόκληρα χρόνια σε μια σπηλιά κυνηγώντας άγρια ζώα. Τελικά εντοπίστηκε από έναν ψαρά, γύρισε στη Γαλλία και έγινε σχετικά διάσημη όταν η ιστορία της καταγράφηκε από τη Βασίλισσα της Ναβάρ το 1558.
Το 1812, το βρετανικό πλοίο Ισαβέλλα ναυάγησε στα ανοιχτά των νήσων Φόκλαντ. Οι περισσότεροι από το πλήρωμα διεσώθησαν από το αμερικάνικο φαλαινοθηρικό Νανίνα με κυβερνήτη τον πλοίαρχο Τσαρλς Μπάρναρντ. Λίγο αργότερα ο πλοίαρχος Μπάρναντ κατάλαβε ότι θα χρειάζονταν έξτρα τρόφιμα για τους ναυαγούς και με τέσσερις άντρες αποβιβάστηκε στη νήσο Αετός για να τα βρει.
Κατά τη διάρκεια της απουσίας του, το βρετανικό πλήρωμα κατέλαβε το Νανίνα και απέπλευσε αφήνοντας πίσω τους ανθρώπους που τους είχαν διασώσει. Ο Μπάρναρντ και οι άντρες διασώθηκαν το Νοέμβριο του 1814 μετά 18 μήνες στο νησί. Με τη δημοσίευση της περιπέτειας του, έγινε γνωστό ότι ο καπετάνιος, ατυχώς, είχε ενημερώσει τους ναυαγούς από το πρώτο βράδυ της διάσωσης πως οι ΗΠΑ και η Βρετανία τυπικά βρίσκονταν σε εμπόλεμη κατάσταση.
Το φθινόπωρο του 1921, μια ομάδα πέντε εξερευνητών με επικεφαλής των Βιαλμούρ Στέφανσον ξεκίνησε την εξερεύνηση της νήσου Ρόνγκελ βόρεια της Σιβηρίας. Η αποστολή είχε τρόφιμα για περίπου ένα χρόνο με την προϋπόθεση ότι θα μπορούσαν να προμηθευτούν επιπλέον τρόφιμα από το νησί. Μια 23χρονη Εσκιμώα, η Άντα Μπλάκτζακ, προσελήφθη ως μαγείρισσα και ράφτρα. Η Μπλάκτζακ χρειάζονταν τα χρήματα για τη θεραπεία του γιου της που έπασχε από φυματίωση.
Μερικούς μήνες αργότερα και αδυνατώντας να βρουν τροφή στο νησί, τρεις από τους εξερευνητές έφυγαν για να φέρουν βοήθεια αφήνοντας πίσω την Μπλάκτζακ να προσέχει τον τέταρτο που έπασχε από ασιτία και σκορβούτο. Τελικά οι τρεις εξερευνητές χάθηκαν στο άγνωστο και ο τέταρτος πέθανε μάλλον από ασιτία. Μυστηριωδώς, η Μπλάκτζακ κατόρθωσε να επιβιώσει και να διασωθεί τον Αύγουστο του 1923 από έναν συνάδελφο του Στέφανσον.
Μετά την περιπέτεια της και έχοντας συγκεντρώσει αρκετά χρήματα, η Άντα Μπλάκτζακ κατάφερε να σώσει και το γιο της τον οποίο μετάφερε στο Σιάτλ των ΗΠΑ για θεραπεία.
Το βρετανικό ναυτικό του έδωσε αμνηστία και τελικά πέθανε τέσσερα χρόνια αργότερα. Ο βασικός οικισμός του Πίτκερν σήμερα ονομάζεται Ανταμστάουν.
Ο Ερνέστος Σάκλετον, ένας άγγλο-ιρλανδός εξερευνητής, παγιδεύτηκε στην ανταρκτική όταν το πλοίο του «Εντούρανς» παγιδεύτηκε στους πάγους και μετά από 10 μήνες συνεθλίβη για να βυθιστεί. Ο Σάκλετον και οι άντρες του παρέμειναν σε νησίδες πάγου για περίπου πέντε μήνες. Στη συνέχεια επιβιβάστηκαν σε τρεις μικρές λέμβους για τη νήσο Ελέφαντας που, όμως, ήταν ακατοίκητη και δε θα διασφάλιζε την επιβίωση τους.Βλέποντας το αδιέξοδο, ο Σάκλετον αποφάσισε να πάρει τις τύχες του πληρώματος του στα χέρια του και με πέντε από τους άντρες του ξεκίνησε ένα ταξίδι 17 ημερών και 800 μιλίων στις χειρότερες θάλασσες του κόσμου για να καταλήξει τελικά στη νήσο Νότια Γεωργία όπου υπήρχε ένας σταθμός φαλαινοθηρικών. Οι έξι άντρες αποβιβάστηκαν στο ακατοίκητο μέρος του νησιού και η τελευταία τους ελπίδα ήταν να διασχίσουν 26 μίλια παγετώνων που τότε θεωρούνταν αδιάβατα. Τελικά ο Σάκλετον και δύο ακόμα κατάφεραν να ολοκληρώσουν την πορεία και να φτάσουν στο σταθμό τον Αύγουστο του 1916. Με τη βοήθεια της Χιλιανής κυβέρνησης διασώθηκαν όλοι οι άντρες του Σάκλετον.
Όταν τελικά έληξε η ανταρσία, ο Κορνέλιους και άλλοι στασιαστές συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε ακρωτηριασμό. Μόνο δύο από αυτούς, οι νεότεροι Γιαν Πέλγκρομ και Βούτερ Λος απέφυγαν τον ακρωτηριασμό αλλά αποβιβάστηκαν διά της βίας κοντά στις εκβολές του ποταμού Μέρτσινσον. Κανείς δεν τους ξαναείδε ποτέ και από πολλούς θεωρούνται οι πρώτοι ευρωπαίοι κάτοικοι της Αυστραλίας.
Μερικά χρόνια αργότερα μια ευρωπαϊκή αποστολή κατέγραψε Αβοριγίνες με μπλε μάτια κάτι που σημαίνει ότι ο ένας από τους δύο τουλάχιστον επιβίωσε και έζησε με τους ιθαγενείς για αρκετά χρόνια.
Οι μαζικοί τάφοι των 125 θυμάτων του Κορνέλιους είναι σήμερα τουριστική ατραξιόν.
18 χρόνια αργότερα ένας αμερικάνος κυνηγός, ο Τζορτζ Νίντεβερ, βρήκε την γυναίκα σε καλή κατάσταση και τη μετέφερε στη Σάντα Μπάρμπαρα της Καλιφόρνια όπου έζησε για μικρό χρονικό διάστημα μέχρι το θάνατο της.
Ότι δεν κατάφεραν 18 χρόνια απομόνωσης σε ένα ερημικό νησί το κατάφερε η δίαιτα και οι συνθήκες διαβίωσης στη Σάντα Μπάρμπαρα. Η υγεία της άγνωστης γυναίκας χειροτέρευσε αμέσως για να πάθει τελικά δυσεντερία και να πεθάνει.
Η γυναίκα βαπτίστηκε συμβατικά Χουάνα Μαρία και σήμερα είναι θαμμένη στη Σάντα Μπάρμπαρα.
Ο Αλεξάντερ Σέλκιρκ ήταν ένας ταλαντούχος ναυτίλος από τη Σκωτία και υπηρέτησε στη γαλέρα «Τσίνκουε Πορτς». Μετά από αρκετές μάχες με το ισπανικό ναυτικό, ο Σέλκιρκ ήταν πεπεισμένος ότι το πλοίο θα βυθιστεί κάτι που διαβίβασε χωρίς επιτυχία στον καπετάνιο της γαλέρας.
Έχοντας αποτύχει να πείσει τον καπετάνιο, ο Σέλκιρκ απαίτησε να τον αποβιβάσουν σε ένα έρημο νησί στο αρχιπέλαγος Χουάν Φερνάντεζ της Χιλής. Εκεί παρέμεινε για τέσσερα χρόνια και τέσσερις μήνες. Τελικά διεσώθη το 1709 από μια άλλη βρετανική αποστολή.
Με την επιστροφή του Σέλκιρκ η ιστορία του έγινε γνωστή και δραματοποιήθηκε στην πασίγνωστη νουβέλα του Ντάνιελ Ντεφόε «Ροβινσόνας Κρούσος». Οι ανησυχίες του Σέλκιρκ δικαιώθηκαν και το «Τσίνκουε Πορτς» βυθίστηκε ένα μήνα μετά την αποβίβαση του στο νησί.
Λίεντερτ Χάζενμπος
Το ημερολόγιο του Χάζενμπος βρέθηκε από βρετανούς ναυτικούς το 1726 και, έκτοτε, δημοσιεύτηκε αρκετές φορές τόσο στα ολλανδικά όσο και σε αγγλική μετάφραση. Η φωτογραφία είναι ένα από τα πιο δραματικά αποσπάσματα που περιγράφουν τις τελευταίες του μέρες.
Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι
Γρήγορα, όμως, οι ελπίδες τους διαψεύστηκαν. Μετά από δύο μέρες χωρίς φαγητό και νερό, ο Κένεντι αποφάσισε ότι για να σωθούν θα έπρεπε να κολυμπήσουν σε ένα μεγαλύτερο γειτονικό νησί, το Ολασάνα, όπως και έκαναν. Εκεί παρέμειναν έξι τρεφόμενοι μόνο με ανανάδες. Τελικά η οδύσσεια τους έλαβε τέλος όταν εντοπίστηκαν από ανιχνευτές του στρατού.
Μαργκερίτ Ντε Λα Ροκ
Το 1542, ο γάλλος εξερευνητής Ζακ Καρτιέ απέπλευσε για το Νέα Γη του Καναδά με το πλοίο του στρατηγού και πειρατή Ζαν Φρανσουάζ Ρομπερβάλ. Στο πλοίο επέβαινε η 19χρονη ανιψιά του Ρομπερβάλ, Μαρκερίτ Ντε Λα Ροκ.Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού η Μαρκερίτ έγινε η ερωμένη ενός νεαρού άντρα από το πλήρωμα κάτι που εξόργισε το θείο της. Ως τιμωρία, την αποβίβασε μαζί με τον εραστή της και την υπηρέτρια της στο Νησί των Δαιμόνων που σήμερα ονομάζεται Χάρινγκτον και βρίσκεται κοντά στον ποταμό Σεν Πολ.
Παρά το γεγονός ότι η υπηρέτρια και ο εραστής της πέθαναν, η Μαρκερίτ έζησε για δύο ολόκληρα χρόνια σε μια σπηλιά κυνηγώντας άγρια ζώα. Τελικά εντοπίστηκε από έναν ψαρά, γύρισε στη Γαλλία και έγινε σχετικά διάσημη όταν η ιστορία της καταγράφηκε από τη Βασίλισσα της Ναβάρ το 1558.
Τσαρλς Μπάρναρντ
Κατά τη διάρκεια της απουσίας του, το βρετανικό πλήρωμα κατέλαβε το Νανίνα και απέπλευσε αφήνοντας πίσω τους ανθρώπους που τους είχαν διασώσει. Ο Μπάρναρντ και οι άντρες διασώθηκαν το Νοέμβριο του 1814 μετά 18 μήνες στο νησί. Με τη δημοσίευση της περιπέτειας του, έγινε γνωστό ότι ο καπετάνιος, ατυχώς, είχε ενημερώσει τους ναυαγούς από το πρώτο βράδυ της διάσωσης πως οι ΗΠΑ και η Βρετανία τυπικά βρίσκονταν σε εμπόλεμη κατάσταση.
Άντα Μπλάκτζακ
Μερικούς μήνες αργότερα και αδυνατώντας να βρουν τροφή στο νησί, τρεις από τους εξερευνητές έφυγαν για να φέρουν βοήθεια αφήνοντας πίσω την Μπλάκτζακ να προσέχει τον τέταρτο που έπασχε από ασιτία και σκορβούτο. Τελικά οι τρεις εξερευνητές χάθηκαν στο άγνωστο και ο τέταρτος πέθανε μάλλον από ασιτία. Μυστηριωδώς, η Μπλάκτζακ κατόρθωσε να επιβιώσει και να διασωθεί τον Αύγουστο του 1923 από έναν συνάδελφο του Στέφανσον.
Μετά την περιπέτεια της και έχοντας συγκεντρώσει αρκετά χρήματα, η Άντα Μπλάκτζακ κατάφερε να σώσει και το γιο της τον οποίο μετάφερε στο Σιάτλ των ΗΠΑ για θεραπεία.
Τζον Άνταμς
Ο Τζον Άνταμς ήταν ο κυβερνήτης του διάσημου πλοίου Μπάουντι. Μετά από μια ανταρσία το 1789 οι στασιαστές αποφάσισαν να εγκατασταθούν στη νήσο Πίτκερν. Για να μην γίνουν αντιληπτοί από το βρετανικό ναυτικό έκαψαν το πλοίο. 20 χρόνια αργότερα, μια άλλη βρετανική αποστολή έφτασε στη νήσο Πίτκερν όπου βρήκε τον Άνταμς να ηγείται μια κοινότητας δέκα γυναικών από την Ταϊτή και αρκετών παιδιών. Είχε ασπαστεί το Χριστιανισμό και είχε μάθει τα παιδιά να διαβάζουν χρησιμοποιώντας τη Βίβλο.Το βρετανικό ναυτικό του έδωσε αμνηστία και τελικά πέθανε τέσσερα χρόνια αργότερα. Ο βασικός οικισμός του Πίτκερν σήμερα ονομάζεται Ανταμστάουν.
Ερνέστος Σάκλετον
Γιαν Πέλγκρομ και Βούτερ Λος
Το 1629 το ολλανδικό πλοίο Μπατάβια ναυάγησε στα ανοιχτά της Δυτικής Αυστραλίας. Οι περισσότεροι από τους 316 επιβάτες διεσώθησαν και έφτασαν στο νησιά Αμπρόλχος. Λίγο αργότερα ένας από τους ναυτικούς ο Τζερόνιμους Κορνέλιους ηγήθηκε μιας ανταρσίας 36 αντρών. Προτού καταφθάσει βοήθεια, οι στασιαστές είχαν δολοφονήσει, βιάσει και βασανίσει 125 άντρες, γυναίκες και παιδιά.Όταν τελικά έληξε η ανταρσία, ο Κορνέλιους και άλλοι στασιαστές συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε ακρωτηριασμό. Μόνο δύο από αυτούς, οι νεότεροι Γιαν Πέλγκρομ και Βούτερ Λος απέφυγαν τον ακρωτηριασμό αλλά αποβιβάστηκαν διά της βίας κοντά στις εκβολές του ποταμού Μέρτσινσον. Κανείς δεν τους ξαναείδε ποτέ και από πολλούς θεωρούνται οι πρώτοι ευρωπαίοι κάτοικοι της Αυστραλίας.
Μερικά χρόνια αργότερα μια ευρωπαϊκή αποστολή κατέγραψε Αβοριγίνες με μπλε μάτια κάτι που σημαίνει ότι ο ένας από τους δύο τουλάχιστον επιβίωσε και έζησε με τους ιθαγενείς για αρκετά χρόνια.
Οι μαζικοί τάφοι των 125 θυμάτων του Κορνέλιους είναι σήμερα τουριστική ατραξιόν.
Χουάνα Μαρία
Το 1835, ρώσοι κυνηγοί βίδρας συγκρούστηκαν με Ινδιάνους στη νήσο Σαν Νίκολας. Οι αιματηρές συγκρούσεις μείωσε δραστικά το ντόπιο πληθυσμό και ιεραπόστολοι της περιοχής πρότεινα την μεταφορά τους στην ενδοχώρα για τη διάσωση τους. Η διάσωση ήταν σχετικά επιτυχής αλλά μια ινδιάνα έμεινε στο νησί καθώς το πλοίο της διάσωσης απέπλευσε νωρίτερα λόγω ισχυρών ανέμων.18 χρόνια αργότερα ένας αμερικάνος κυνηγός, ο Τζορτζ Νίντεβερ, βρήκε την γυναίκα σε καλή κατάσταση και τη μετέφερε στη Σάντα Μπάρμπαρα της Καλιφόρνια όπου έζησε για μικρό χρονικό διάστημα μέχρι το θάνατο της.
Ότι δεν κατάφεραν 18 χρόνια απομόνωσης σε ένα ερημικό νησί το κατάφερε η δίαιτα και οι συνθήκες διαβίωσης στη Σάντα Μπάρμπαρα. Η υγεία της άγνωστης γυναίκας χειροτέρευσε αμέσως για να πάθει τελικά δυσεντερία και να πεθάνει.
Η γυναίκα βαπτίστηκε συμβατικά Χουάνα Μαρία και σήμερα είναι θαμμένη στη Σάντα Μπάρμπαρα.
Αλεξάντερ Σέλκιρκ
Έχοντας αποτύχει να πείσει τον καπετάνιο, ο Σέλκιρκ απαίτησε να τον αποβιβάσουν σε ένα έρημο νησί στο αρχιπέλαγος Χουάν Φερνάντεζ της Χιλής. Εκεί παρέμεινε για τέσσερα χρόνια και τέσσερις μήνες. Τελικά διεσώθη το 1709 από μια άλλη βρετανική αποστολή.
Με την επιστροφή του Σέλκιρκ η ιστορία του έγινε γνωστή και δραματοποιήθηκε στην πασίγνωστη νουβέλα του Ντάνιελ Ντεφόε «Ροβινσόνας Κρούσος». Οι ανησυχίες του Σέλκιρκ δικαιώθηκαν και το «Τσίνκουε Πορτς» βυθίστηκε ένα μήνα μετά την αποβίβαση του στο νησί.