Δεν είναι μυστικό ότι οι Έλληνες είναι σήμερα παχύτεροι από ποτέ. Και όχι μόνο εκείνοι που γενετικά τείνουν στην αύξηση βάρους ή τείνουν να είναι υπέρβαροι σε όλη τους τη ζωή. Πολλοί που ήταν αδύνατοι στη νεαρή τους ηλικία πήραν πολλά «ανθυγιεινά» κιλά, καθώς πέρασαν στην μέση ηλικία.
Είναι
γνωστό, επίσης, ότι οι συμβουλές για λιγότερο φαγητό και περισσότερη
άσκηση έχουν προσφέρει ελάχιστα στον περιορισμό της αδυσώπητης αύξησης
του βάρους. Σε κανέναν δεν αρέσει να αισθάνεται στερημένος ή να αποχωρεί
από το τραπέζι πεινασμένος και η ιδέα του να τρώει κάποιος λιγότερο για
να ελέγχει το σωματικό του βάρος δεν αντιπροσωπεύει τον μέσο Έλληνα.
Έτσι, τα νεότερα ευρήματα σχετικά με το ποια συγκεκριμένα τρόφιμα θα πρέπει να καταναλώνονται λιγότερο συχνά, και με το πιο σημαντικό που είναι η πιο συχνή κατανάλωση, για να κρατήσουν μακρυά την απόκτηση βάρους, καθώς περνούν τα χρόνια, φαίνεται να ενδιαφέρουν όλο και περισσότερους.
Η
νέα έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε από πέντε ειδικούς διατροφής και
υπεύθυνους για την δημόσια υγεία στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, είναι
μακράν η πιο λεπτομερής μακροπρόθεσμη ανάλυση των παραγόντων που
επηρεάζουν την αύξηση του σωματικού βάρους, με την συμμετοχή 120.877
μορφωμένων ανδρών και γυναικών που ήταν υγιείς και όχι παχύσαρκοι κατά
την έναρξη της μελέτης. Επιπρόσθετα, υπάρχουν πολλά στοιχεία για την
άσκηση, τον ύπνο, την τηλεόραση, το κάπνισμα και την πρόσληψη αλκοόλ.
Οι
συμμετέχοντες στη μελέτη (νοσοκόμες, γιατροί, οδοντίατροι και
κτηνίατροι) παρακολουθήθηκαν για 12 έως 20 χρόνια. Κάθε δύο χρόνια,
συμπλήρωναν λεπτομερή ερωτηματολόγια σχετικά με τις διατροφικές τους και
άλλες συνήθειες και για το τρέχον βάρος. Τα εντυπωσιακά αποτελέσματα
δημοσιεύθηκαν στο New England Journal of Medicine.
Η ανάλυση
εξέτασε τον τρόπο που μια σειρά από παράγοντες επηρεάζει την απώλεια ή
την αύξηση βάρους κατά την διάρκεια τετραετών περιόδων μελέτης. Ο μέσος
συμμετέχων έπαιρνε 1,7 κιλά κάθε τέσσερα χρόνια, για μια συνολική αύξηση
του σωματικού βάρους κατά 8 κιλά μέσα σε 20 χρόνια.
«Αυτή
η μελέτη δείχνει ότι η συμβατική σοφία (για να τρώμε τα πάντα με μέτρο,
προσλαμβάνουμε λιγότερες θερμίδες και αποφεύγουμε τις λιπαρές τροφές)
δεν είναι η καλύτερη προσέγγιση του θέματος», λέει ο Dr.
Dariush Mozaffarian, καρδιολόγος και επιδημιολόγος στην Σχολή Δημοσίας
Υγείας του Χάρβαρντ και κύριος συγγραφέας της μελέτης, σε συνέντευξή
του. «Αυτό που τρώτε κάνει μεγάλη διαφορά. Υπολογίζοντας
απλά τις θερμίδες δεν προσφέρει κάτι εάν δεν δείτε το είδος των θερμίδων
που καταναλώνετε.»
Ο Dr. Frank B. Hu, ειδικός σε
θέματα Διατροφής στην Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ και ένας από
τους συντάκτες της νέας ανάλυσης, δήλωσε: «Στο παρελθόν,
υπερβολική έμφαση έχει δοθεί σε επιμέρους πτυχές της διατροφής. Αλλά
ψάχνοντας για κάτι μαγικό δεν έχει δοθεί η λύση της παχυσαρκίας.»
Επίσης, ο Dr. Mozaffarian λέει ότι η δήλωση της βιομηχανίας τροφίμων ότι δεν υπάρχει κακή τροφή είναι αναληθής.
«Υπάρχουν καλές και κακές τροφές και η συμβουλή πρέπει να είναι να φάτε τα καλά τρόφιμα και τα κακά λιγότερο», είπε. «Η αντίληψη ότι πρέπει να τρώτε τα πάντα με μέτρο είναι απλά μια δικαιολογία για να καταναλώνετε ό,τι θέλετε.»
Η
μελέτη έδειξε ότι η σωματική δραστηριότητα είχε τα αναμενόμενα οφέλη
στο έλεγχο του βάρους. Εκείνοι που ασκήθηκαν λιγότερο στα πλαίσια της
έρευνας έτειναν να κερδίζουν βάρος σε αντίθεση με εκείνους που αύξησαν
την σωματική τους δραστηριότητα. Εκείνοι με την μεγαλύτερη σωματική
δραστηριότητα πήραν 0,9 κιλά λιγότερο από τους υπόλοιπους συμμετέχοντες
μέσα στις 4-ετείς περιόδους.
Αλλά οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα
είδη των τροφίμων που καταναλώθηκαν είχαν μεγαλύτερη επίδραση σε όλα
συγκριτικά με τις αλλαγές στην σωματική δραστηριότητα.
«Η
φυσική δραστηριότητα σε συνδυασμό με την διατροφή είναι σημαντική για
τον έλεγχο του βάρους, γι’αυτό εάν υπάρχει άσκηση χωρίς προσεγμένη
διατροφή η απόκτηση βάρους είναι πιθανή», δήλωσε ο Dr
Walter Willett, πρόεδρος του Τμήματος Διατροφής στην Σχολή Δημόσιας
Υγείας του Χάρβαρντ και συνεργάτης στην συγγραφή της μελέτης.
Όπως παρατήρησε ο Dr. Mozaffarian «Η σωματική δραστηριότητα στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι σε υψηλά επίπεδα, αλλά η διατροφή είναι ακόμα χειρότερα.»
Λίγα λόγια σημαίνουν πολλά
Οι άνθρωποι δεν γίνονται υπέρβαροι από την μία μέρα στην άλλη.
Αντίθετα,
τα κιλά αυξάνονται σιγά σιγά, συχνά χωρίς να γίνονται αντιληπτά, ώσπου
μια μέρα τίποτα στην ντουλάπα δεν σας ταιριάζει όπως πριν.
Ακόμα
πιο σημαντική επίδραση της σταδιακής αύξησης βάρους από εκείνη στην
εμφάνιση και την ντουλάπα είναι οι βλάβες για την υγεία. Τουλάχιστον
έξι προηγούμενες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η αύξηση βάρους αυξάνει
τον κίνδυνο στις γυναίκες για καρδιαγγεακή νόσο, διαβήτη, εγκεφαλικό
επεισόδιο και καρκίνου του μαστού και στους άνδρες για καρδιακές
παθήσεις, διαβήτη και καρκίνο του παχέος εντέρου.
Άλλες επιρροές
Όπως είχε προταθεί από προηγούμενες μικρότερες μελέτες, η διάρκεια του ύπνου των ανθρώπων επηρρεάζει τις αλλαγές του βάρους τους. Σε
γενικές γραμμές, οι άνθρωποι που κοιμούνται λιγότερο από έξι ώρες ή
περισσότερες από οχτώ τη νύχτα τείνουν να παίρνουν περισσότερο βάρος. Μεταξύ
των πιθανών εξηγήσεων είναι και η επιρροή του ελλιπούς ύπνου στις
ορμόνες κορεσμού, καθώς και η ευκαιρία να τρώνε περισσότερο όταν είναι
ξύπνιοι, λέει ο Dr. Hu.
Δεν αποτέλεσε έκπληξη η διαπίστωση ότι οι
άνθρωποι όσο περισσότερο παρακολουθούν τηλεόραση τόσο περισσότερο
παίρνουν βάρος, καθώς επηρεάζονται πιθανότατα από τις διαφημίσεις
τροφίμων που βλέπουν.
Η λήψη αλκοόλ επίσης έχει μια ενδιαφέρουσα
σχέση με τις αλλαγές βάρους. Ενώ δεν παρατηρείται σημαντική επίδραση σε
εκείνους που αύξησαν την πρόσληψή τους σε ένα ποτήρι κρασί την ημέρα,
αυξήσεις σε άλλες μορφές αλκοόλ επιφέρουν επιπλέον κιλά κατά πάσα
πιθανότητα.
Όπως ήταν αναμενόμενο, οι αλλαγές στις συνήθειες του
καπνίσματος επηρέασαν επίσης τις αλλαγές βάρους. Σε σύγκριση με
ανθρώπους που δεν κάπνισαν ποτέ, εκείνοι που έκοψαν το κάπνισμα σε
διάστημα τεσσάρων ετών πήραν 2,5 κιλά περίπου. Η μεταγενέστερη αύξηση
του σωματικού βάρους ήταν πολύ μικρή (0,07 κιλά) για κάθε τετραετή
περίοδο.
Η ομορφιά της νέας μελέτης είναι η ικανότητά της
να δείξει, με βάση την εμπειρία πώς μικρές αλλαγές στην διατροφή, την
άσκηση και σε άλλες συνήθειες μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλες αλλαγές
στο σωματικό βάρος κατά την διάρκεια των ετών.
*Η
Ειρήνη Μπαμπαρούτση είναι κλινική διαιτολόγος – αθλητική
Διατροφολόγος, επιστημονική υπεύθυνη του διαιτολογικού γραφείου
«ΘΕΡΜΙΔΑ» κι επιστημονικός συνεργάτης Ε.Π.Ο.
