ΣΙΝΕΜΑ
ΥΠΟΠΤΗ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ
Του Ρόμπερτ Ρέντφορντ. Με τους Τζέιμς Μακαβόι, Ρόμπιν Ράιτ, Τομ Γουίλκινσον, Κέβιν Κλάιν, Ιβαν Ρέιτσελ Γουντ.
Η Μαίρη Σάρατ, καταδικάστηκε σε θάνατο το 1865 ως μέλος της συνωμοτικής ομάδας που σχεδίασε την δολοφονία του Προέδρου Λίνκολν. Η ενοχή της όμως αμφισβητήθηκε επανειλημμένος κι έτσι ο Ρένφορντ χρησιμοποίησε την ιστορία της αλληγορικά: η φρενίτιδα της ακροαματικής διαδικασίας εκείνης της εποχής έρχεται σε αντιστοιχία με τα γεγονότα που ακολούθησαν την 11 Σεπτεμβρίου του 2001.
Στην παγκόσμια ιστορία βέβαια θα βρούμε πολλές ανάλογες δίκες, στις οποίες η αναζήτηση της αλήθειας, τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι δημοκρατικές αρχές επικαλύφθηκαν από την πολιτική αναγκαιότητα, όπως η «δίκη των έξι που ακολούθησε την Μικρασιατική Καταστροφή.
Έτσι, η αλληγορική δύναμη της ταινίας (διακριτική και έξυπνη πάντως) επεκτείνεται και εκτός Αμερικής.
Σε κάθε περίπτωση η «Ύποπτη Συνωμοσίας» είναι τυπικό ιστορικό-δικαστικό δράμα το οποίο ο εβδομηνταπεντάχρονος πλέον ηθοποιός και σκηνοθέτης, χειρίζεται άψογα- αν και με αρκετά προβλέψιμο τρόπο.
Κεντρικός ήρωας δεν είναι η Μαίρη Σάρατ (Ρόμπιν Ράιτ) αλλά ο Φρέντερικ Έικεν (Τζέιμς Μακαβόι) ο νεαρός δικηγόρος που εξαναγκάστηκε να την υπερασπιστεί μολονότι ήταν πεισμένος για την ενοχή της.
Αυτό όμως που ενδιαφέρει τον Ρέντφορντ δεν είναι η αναζήτηση της αλήθειας, αλλά οι πολιτικές διαδικασίες που οδηγούν σε μια «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης» η οποία επιβάλλεται και, στην ουσία, καταργεί κάθε αλήθεια. Το θέμα δηλαδή δεν είναι βρούμε αν η Σάρατ ήταν ένοχη κι αν η απόφαση του δικαστηρίου ήταν λανθασμένη, αφού η καταπάτηση του Συντάγματος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ούτως ή άλλως, θα οδηγούσε σε λανθασένα συμπεράσματα.
Κατά τον Ρέντφορντ (ο οποίος τοποθετείται στην αριστερά του Δημοκρατικού κόμματος) το 1865 μοιάζει με το 2001. Και στις δύο περιπτώσεις η Αμερικανική Δημοκρατία δέχτηκε μια επίθεση από ακραία στοιχεία: τότε ήταν οι υποστηρικτές της δουλείας, αργότερα οι φονταμενταλιστές τρομοκράτες. Τα έκτακτα μέτρα που πάρθηκαν- και το 1865 και το 2001- έχουν πολλά κοινά σημεία και συγκλίνουν στην κατάργηση βασικών αρχών της Δημοκρατίας.
Μπορούμε όμως να προστατεύσουμε τη Δημοκρατία καταργώντας τις αρχές της;
Το ερώτημα του Ρέντφορντ είναι καίριο και σε κάνει να ξεχνάς τα- αρκετά είναι αλήθεια- δραματουργικά προβλήματα της ταινίας του και τις αδυναμίες των χαρακτήρων.
Την συστήνω ωστόσο, ο πολιτικός διάλογος που γεννάει είναι εξαιρετικά χρήσιμος.
Ο ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΒΡΑΧΟΣ
Του Γρηγορίου Ξενόπουλου. Σκηνοθεσία: Ρούλα Πατεράκη. Σκηνικά: Εύα Νάθενα. Κοστούμια: Άγγελος Μέντης. Μουσική: Νίκος Πλάτανος. Πρωταγωνιστούν: Θέμις Μπαζάκα, Θεμιστοκλής Πάνου, Γιούλικα Σκαφιδά, Αργύρης Πανταζάρας, Θανάσης Ευθυμιάδης, Ιωάννα Παπά, Δημήτρης Μοθωναίος, Αμαλία Τσεκούρα, Κοσμάς Φουντούκης.
ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ- Νέα Σκηνή
Είναι μια από τις καλύτερες παραστάσεις του φετινού Χειμώνα, μια ανέλπιστη εμπορική επιτυχία (θρίαμβος για την ακρίβεια) κι ένα θέαμα απολαυστικό, διασκεδαστικό, αστείο και συγκινητικό. Και πάνω απ΄ όλα ένας καίριος πολιτικός στοχασμός γα την Ελλάδα του χθες και του σήμερα.
Στην πραγματικότητα η παράσταση της Πατεράκη δεν είναι ένα αυτούσιο έργο του Ξενόπουλου (1867-1951), αλλά μια συρραφή, την οποία ολοκλήρωσε σε συνεργασία με τον Άκι Βλουτή.
Η ομότιτλη νουβέλα δημοσιεύθηκε, σε συνέχειες στο περιοδικό Παναθήναια από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο του 1905. Το 1908 ο ίδιος ο συγγραφέας το διασκεύασε σε θεατρικό το οποίο ανέβηκε από τον θίασο της Κυβέλης με τον τίτλο «Φωτεινή Σάντρη». Ήταν μια τεράστια επιτυχία η οποία επαναλήφθηκε δεκάδες φορές.
Στην Ζάκυνθο του τέλους του 19ου αιώνα η έφηβη αρχοντοπούλα Φωτεινή Σάντρη ερωτεύεται τον σαραντάχρονο πρώτο ξάδελφό της, τον Άγγελου Μαρίνη. Όταν όμως κι εκείνος της εκμυστηρεύεται την αγάπη του, εκείνη τον αποκρούει, λόγω συγγένειας και τον παρακαλεί να φεύγει για την Αθήνα. Λίγο αργότερα όμως πληροφορείται ότι η Εκκλησία έχει επιτρέψει ένα άλλο γάμο ανάμεσα σε πρώτα ξαδέλφια και τον καλεί πίσω. Ο Άγγελος όμως μόλις έχει παντρευτεί μια άλλη και η Φωτεινή μέσα στην απελπισία της, αυτοκτονεί πέφτοντας από τον Κόκκινο Βράχο.
Το 1949 ο Γρηγόρης Γρηγορίου μετέφερε το έργο στο σινεμά με τον Λυκούργο Καλέργη και Ίντα Χριστινάκη. Την μουσική είχε γράψει ο Μάνος Χατζιδάκις.
Αυτά τα δυο έργα λοιπόν (θεατρικό και νουβέλα) είναι το αρχικό υλικό της Πατεράκη η οποία ωστόσο αντλεί στοιχεία και από ένα τρίτο κείμενο του Ζακυνθινού συγγραφέα: την αυτοβιογραφία του «Η Ζωή μου σαν μυθιστόρημα».
Και προχωράει κι ακόμη παραπέρα: προσθέτει ποιήματα της εποχής (το διάσημο «Ω Ελλάς ηρώων χώρα, τι γαιδάρους βγάζεις τώρα;» του Γεωργίου Σουρή) και παλιά τραγούδια («Είναι η αγάπη χίμαιρα», «Ετίναξε την ανθισμένη μυγδαλιά» κ.α.) τα οποία ερμηνεύονται ζωντανά και με ένα γοητευτικά σατιρικό τρόπο.
Αυτή η σύνθεση πολύ εύκολα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια γελοιότητα. Όχι όμως για την Πατεράκη, η οποία υπογράφει την καλύτερη ίσως δουλειά της.
Είναι ανάλαφρη και στιβαρή ταυτόχρονα, εύστοχη και γεμάτη πρωτότυπες ιδέες και- το κυριότερο- δεν φοβάται να παίξει με το χιούμορ μέσα στο πλαίσιο ενός μελοδράματος.
Εξαιρετικοί είναι και οι ηθοποιοί: η Θέμις Μπαζάκα οργώνει τη σκηνή, σίγουρη και αεράτη μέσα στο υπέροχο κοστούμι της, ο Θανάσης Ευθυμιάδης είναι γρήγορος και άμεσος κι η Γιούλικα Σκαφιδά παίζει με την συγκίνηση και την αθωότητα και σε καθηλώνει. Αποκάλυψη είναι επίσης και η Αμαλία Τσεκούρα στα τραγουδιστικά ιντερμέδια.
ΕΝΑΣ ΧΟΡΟΣ ΜΕΤΑΜΦΙΕΣΜΕΝΩΝ
Του Τζουζέπε Βέρντι. Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μαυρίκιος. Μουσική διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός. Ερμηνεύουν: Βίκτορ Αφανασένκο, Ραντοστίνα Νικολάεβα, Δημήτρης Πλατανιάς, Χαρίκλεια Μαυροπούλου, Βασιλική Καραγιάννη, Ακης Λαλούσης.
ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα παρουσιάζεται η όπερα αυτή του Βέρντι στην πρωτότυπη, μη λογοκριμένη, εκδοχή της σε μια μοντέρνα σκηνοθεσία που μεταφέρει την δράση στο σήμερα. Μεταφορά απολύτως θεμιτή, αφού κι ο ίδιος ο συνθέτης είχε, ήδη από την εποχή του, αλλάξει τα ονόματα των αληθινών προσώπων που τον είχαν εμπνεύσει για αυτό το έργο του και είχε μεταφέρει την δράση από την Σουηδία στην Βοστόνη.
Το αληθινό γεγονός που βρίσκεται στον πυρήνα της όπερας είναι η δολοφονία του Γουσταύου Γ, βασιλιά της Σουηδίας, κατά τη διάρκεια ενός χορού μεταμφιεσμένων το 1792, μέσα στην Βασιλική Οπερα της Στοκχόλμης. Οι λογοκριτικές αρχές προκάλεσαν πολλά προβλήματα στον Βέρντι, καθώς η σκηνική παρουσίαση της δολοφονίας ευρωπαίου μονάρχη δεν ήταν ανεκτή.
Έτσι η δράση μεταφέρθηκε στην Αμερική και ο Γουσταύος έγινε Ρικάρντο, Κυβερνήτης της Βοστόνης.
