Αν και είναι σημαντικό
να έχουμε μια
ισορροπημένη διατροφή
που παρέχει όλα
τα απαραίτητα
ανόργανα άλατα, ώστε
να διατηρήσει το σώμα
μας την βέλτιστη
λειτουργία του,
ορισμένα μέταλλα όπως
ο σίδηρος και το ιώδιο
είναι ζωτικής...
σημασίας σε ορισμένα στάδια της ανάπτυξής μας, γιατί διασφαλίζεται ότι το μυαλό και το νευρικό μας σύστημα αναπτύσσεται κανονικά.
να έχουμε μια
ισορροπημένη διατροφή
που παρέχει όλα
τα απαραίτητα
ανόργανα άλατα, ώστε
να διατηρήσει το σώμα
μας την βέλτιστη
λειτουργία του,
ορισμένα μέταλλα όπως
ο σίδηρος και το ιώδιο
είναι ζωτικής...
σημασίας σε ορισμένα στάδια της ανάπτυξής μας, γιατί διασφαλίζεται ότι το μυαλό και το νευρικό μας σύστημα αναπτύσσεται κανονικά.
Σίδηρος
Ο σίδηρος είναι ένα μέταλλο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή αιμοσφαιρίνης, η οποία μεταφέρει οξυγόνο σε όλο το σώμα. Όλα τα κύτταρά μας απαιτούν οξυγόνο για να επιβιώσουν, αλλά ο εγκέφαλος είναι το πιο ευαίσθητο όργανο στο σώμα, όσον αφορά τις απαιτήσεις σε οξυγόνο.
Συνεπώς, είναι κατανοητό ότι η έλλειψη σιδήρου, η οποία προκαλεί αναιμία και μειώνει την ικανότητα του αίματος να μεταφέρει οξυγόνο, θα έχει αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη του εγκεφάλου πριν από την γέννηση και για τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής, καθώς και για την λειτουργία του εγκεφάλου σε οποιοδήποτε στάδιο της ζωής ενός ατόμου.
Η σοβαρότητα και η διάρκεια της έλλειψης σιδήρου θα καθορίσει πόσο μεγάλη ζημιά θα προκληθεί. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι ο εγκέφαλος είναι περισσότερο ευαίσθητος στην έλλειψη σιδήρου κατά τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής του. Εάν ένα βρέφος ή μικρό παιδί εκτίθεται σε έλλειψη σιδήρου κατά την διάρκεια αυτών των δύο σημαντικών ετών, η βλάβη στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα μπορεί να είναι μόνιμη.
Σε παιδιά ηλικίας άνω των δύο ετών, η μειωμένη πνευματική λειτουργία και η κακή απόδοση στο σχολείο, που προκαλείται από έλλειψη σιδήρου και αναιμία, μπορεί να αντιστραφεί εάν η αναιμία αντιμετωπίζεται. Προβλήματα σχετικά με γνωστική λειτουργία και με έλλειψη ψυχοκινητικής ανάπτυξης συνδέονται με την έλλειψη σιδήρου στα παιδιά.
Είναι, επομένως, απαραίτητο οι έγκυες γυναίκες να έχουν επαρκή πρόσληψη σιδήρου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι περισσότερες έγκυες συνίσταται να λαμβάνουν συμπληρώματα σιδήρου φυλλικού οξέος (το φολικό οξύ είναι επίσης σημαντικό για τον σχηματισμό υγιής αιμοσφαιρίνης). Το μητρικό γάλα δεν είναι πλούσιο σε σίδηρο και για αυτό στα βρέφη δίνεται συνήθως ένα παιδιατρικό συμπλήρωμα σιδήρου ώστε να ενισχυθεί η πρόσληψη.
Εάν εσείς, ή το παιδί σας, αισθάνεστε ότι κουράζεστε εύκολα, τείνετε να είστε αφηρημένοι, οξύθυμοι και νευρικοί, τότε μπορεί να είναι μια καλή ιδέα να κάνετε μια αιματολογική εξέταση για να δείτε εάν έχετε έλλειψη σιδήρου.
Πηγές σιδήρου
Οι παρακάτω τροφές είναι πλούσιες σε περιεκτικότητα σιδήρου που απορροφάται εύκολα από το ανθρώπινο σώμα (π.χ. βιοδιαθέσιμο):
- Συκώτι και εντόσθια
- Κόκκινο κρέας (μοσχάρι, αρνί, χοιρινό, κρέας ελαφιού και στρουθοκαμήλου)
- Πουλερικά
- Κρόκος αυγού
- Δημητριακά πρωινού εμπλουτισμένα με σίδηρο
- Αλεύρι εμπλουτισμένο με σίδηρο και καλαμπόκι
- Αποξηραμένα φρούτα
Αντίθετα ο σίδηρος από φυτικές τροφές (π.χ. σπανάκι) δεν είναι βιοδιαθέσιμος όπως στα προηγούμενα τρόφιμα που αναφέρθηκαν, επειδή κάποιες χημικές ουσίες όπως τα άλατα φυτικού οξέος δεσμεύουν τον σίδηρο.
Σοβαρές ελλείψεις σιδήρου πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα είτε με συμπληρώματα σιδήρου, αλλά ακόμα καο με ενέσεις και είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι τα συμπληρώματα σιδήρου μπορεί να χρειαστεί να ληφθούν για τρεις μήνες ή και περισσότερο για να αναπληρώσουν τα εξαντλημένα αποθέματα σιδήρου στον οργανισμό.
Ιώδιο
Στο παρελθόν, η πιο κοινή αιτία βλάβης του εγκεφάλου και νοητικής ανεπάρκειας ήταν η έλλειψη ιωδίου στην διατροφή. Όμως αυτή είναι η πιο αποτρέψιμη διατροφική αιτία νοητικής καθυστέρησης και στις μέρες μας οι περισσότερες περιπτώσεις μητρικής βρογχοκήλης και βρεφικού κρετινισμού εμποδίζονται από τον εμπλουτισμό του επιτραπέζιου αλατιού με ιώδιο.
Σήμερα, ο αριθμός των ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο έλλειψης ιωδίου είναι πιθανώς πολύ μικρός, π.χ. άτομα που δεν χρησιμοποιούν εμπορικό επιτραπέζιο αλάτι.
Εάν δεν χρησιμοποιείτε το κλασσικό επιτραπέζιο αλάτι (π.χ. λόγω της υψηλής πίεσης του αίματος), τότε είναι σημαντικό να τρώτε πολλά θαλασσινά και ψάρια ή να παίρνετε σπιρουλίνα, ειδικά εάν είστε έγκυος ή θηλάζετε. Συζητήστε με τον γιατρό σας για την πρόσληψη ιωδίου εάν είστε έγκυος και δεν χρησιμοποιείτε ιωδιούχο αλάτι.
Πηγές ιωδίου:
- Θαλασσινά
- Ψάρι
- Φυλλώδη πράσινα λαχανικά
- Σπιρουλίνα
Η σημασία της επαρκούς πρόσληψης μετάλλων για μία ακόμη φορά υπογραμμίζει την σημασία μιας ισορροπημένης διατροφής που παρέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που απαιτείται για καλή υγεία. Ώστόσο η πρόσληψη ιωδίου θα πρέπει να ελέγχεται σε περιπτώσεις διαταραχών του θυρεοειδούς αδένα.
*Η Ειρήνη Μπαμπαρούτση είναι κλινική Διαιτολόγος – αθλητική Διατροφολόγος, επιστημονική υπεύθυνη του διαιτολογικού γραφείου «ΘΕΡΜΙΔΑ» κι επιστημονικός συνεργάτης Ε.Π.Ο.
