Tο φαινόμενο της πεταλούδας είναι μια ποιητική μεταφορά, στη θεωρία του χάους..
για το φαινόμενο της ευαίσθητης εξάρτησης ενός συστήματος από τις αρχικές συνθήκες. Mια απειροελάχιστη μεταβολή στη ροή των γεγονότων οδηγεί, μετά από την πάροδο αρκετού χρόνου, σε μια εξέλιξη της ιστορίας του συστήματος δραματικά διαφορετική από εκείνη που θα λάμβανε χώρα, αν δεν είχε συμβεί η μεταβολή.
Οι Τιούντορς
Πάλι ένα μικρό ζώο, ένας ποντικός, ήταν η αιτία του σχίσματος μεταξύ της καθολικής και της αγγλικανικής Εκκλησίας. Το 1502 ένας ποντικός, φορέας του ιού hantan, μόλυνε τον πρίγκιπα Άρθουρ Τιούντορ, 15 ετών, που είχε παντρευτεί την Αικατερίνη της Αραγονίας. Ο Άρθουρ πέθανε από αιμορραγικό πυρετό. Οι Τιούντορς, για να μη χάσουν την προίκα της Αικατερίνης, την ανάγκασαν να παντρευτεί τον αδελφό του Άρθουρ, τον Ερρίκο. Όταν όμως αυτός έγινε βασιλιάς ως Ερρίκος Η´, δεν μπόρεσε να αποκτήσει άρρενες απογόνους και ζήτησε από τον Πάπα την άδεια να πάρει διαζύγιο, για να παντρευτεί την Άννα Μπολέιν. Το 1532 ο Τόμας Κράνμερ, νέος αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι, ευλόγησε το γάμο χωρίς όμως την άδεια του Πάπα Κλήμεντα Ζ´. Ο Πάπας αφόρισε τον Ερρίκο Η´, ο οποίος με τη σειρά του θέσπισε το νόμο «Act of Supremacy», που όριζε ότι ο Άγγλος βασιλιάς και όχι ο Πάπας είναι η κεφαλή της αγγλικανικής Εκκλησίας.
Πάλι ένα μικρό ζώο, ένας ποντικός, ήταν η αιτία του σχίσματος μεταξύ της καθολικής και της αγγλικανικής Εκκλησίας. Το 1502 ένας ποντικός, φορέας του ιού hantan, μόλυνε τον πρίγκιπα Άρθουρ Τιούντορ, 15 ετών, που είχε παντρευτεί την Αικατερίνη της Αραγονίας. Ο Άρθουρ πέθανε από αιμορραγικό πυρετό. Οι Τιούντορς, για να μη χάσουν την προίκα της Αικατερίνης, την ανάγκασαν να παντρευτεί τον αδελφό του Άρθουρ, τον Ερρίκο. Όταν όμως αυτός έγινε βασιλιάς ως Ερρίκος Η´, δεν μπόρεσε να αποκτήσει άρρενες απογόνους και ζήτησε από τον Πάπα την άδεια να πάρει διαζύγιο, για να παντρευτεί την Άννα Μπολέιν. Το 1532 ο Τόμας Κράνμερ, νέος αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι, ευλόγησε το γάμο χωρίς όμως την άδεια του Πάπα Κλήμεντα Ζ´. Ο Πάπας αφόρισε τον Ερρίκο Η´, ο οποίος με τη σειρά του θέσπισε το νόμο «Act of Supremacy», που όριζε ότι ο Άγγλος βασιλιάς και όχι ο Πάπας είναι η κεφαλή της αγγλικανικής Εκκλησίας.
Ακατάλληλη τροφή
Αιτίες ακόμα πιο κρυφές φωλιάζουν στο ανθρώπινο σώμα, ένα σύστημα που είναι τόσο πολύπλοκο όσο και το περιβάλλον. Μια έρευνα που έγινε το 2002 στους κατοίκους του Οβερκάλιξ, περιοχής της Σουηδίας, αποκάλυψε έναν απίθανο ένοχο για το διαβήτη τύπου 2: την υπερτροφία των παππούδων από την πλευρά του πατέρα κατά την προεφηβική ηλικία. Εξάλλου από τους γονείς μπορεί να κληρονομηθεί και η βία. Για παράδειγμα, η βία του Αδόλφου Χίτλερ και της ναζιστικής ιεραρχίας του θα μπορούσε να αποδοθεί στον Γερμανό παιδαγωγό Γκότλιμπ Σρέμπερ (1808-1861). Όπως θυμάται η Πολωνή ψυχολόγος Άλις Μίλερ, αυτός παρακινούσε τους γονείς να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους χρησιμοποιώντας ακόμα και σαδιστικές μεθόδους, όπως το Kopfhalter, μια δερμάτινη κάσκα που τα ανάγκαζε να μένουν ακίνητα, διαφορετικά τους προκαλούσε δυνατούς πόνους. Αυτές οι μέθοδοι χρησιμοποιήθηκαν από πολλούς Γερμανούς γονείς, συμπεριλαμβανομένου και του πατέρα του Χίτλερ, δημιουργώντας μια γενιά τεράτων.
Αιτίες ακόμα πιο κρυφές φωλιάζουν στο ανθρώπινο σώμα, ένα σύστημα που είναι τόσο πολύπλοκο όσο και το περιβάλλον. Μια έρευνα που έγινε το 2002 στους κατοίκους του Οβερκάλιξ, περιοχής της Σουηδίας, αποκάλυψε έναν απίθανο ένοχο για το διαβήτη τύπου 2: την υπερτροφία των παππούδων από την πλευρά του πατέρα κατά την προεφηβική ηλικία. Εξάλλου από τους γονείς μπορεί να κληρονομηθεί και η βία. Για παράδειγμα, η βία του Αδόλφου Χίτλερ και της ναζιστικής ιεραρχίας του θα μπορούσε να αποδοθεί στον Γερμανό παιδαγωγό Γκότλιμπ Σρέμπερ (1808-1861). Όπως θυμάται η Πολωνή ψυχολόγος Άλις Μίλερ, αυτός παρακινούσε τους γονείς να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους χρησιμοποιώντας ακόμα και σαδιστικές μεθόδους, όπως το Kopfhalter, μια δερμάτινη κάσκα που τα ανάγκαζε να μένουν ακίνητα, διαφορετικά τους προκαλούσε δυνατούς πόνους. Αυτές οι μέθοδοι χρησιμοποιήθηκαν από πολλούς Γερμανούς γονείς, συμπεριλαμβανομένου και του πατέρα του Χίτλερ, δημιουργώντας μια γενιά τεράτων.
Το κρασί των Αράβων
Συνεχίζοντας με τις τροφές, γυρνάμε πίσω, στο εμπάργκο που επέβαλε στην Αγγλία ο Ναπολέοντας το 1806, απαγορεύοντας τη μεταφορά κακάο από τις βρετανικές αποικίες προς την Ευρώπη. Ένα από τα αποτελέσματα ήταν να παρασκευάσουν οι Ιταλοί γλυκά με μια απομίμηση του κακάο από αλεσμένα φουντούκια. Αυτό το υλικό χρησιμοποιείται μέχρι τις ημέρες μας για την παρασκευή κρεμών με τις ονομασίες μερέντα, νουτέλλα κ.λπ. Ένα ακόμα πιο δημοφιλές αφέψημα, ο καφές, οφείλει την επιτυχία του σε έναν αδιανόητο παράγοντα: τη διάδοση του Ισλάμ. Το φυτό του καφέ είναι γηγενές της Αιθιοπίας και ίσως η κατανάλωσή του να είχε παραμείνει περιορισμένη σε κάποια αφρικανική φυλή, εάν οι Άραβες δεν είχαν ασπαστεί τη μουσουλμανική θρησκεία. Το Κοράνι απαγορεύει την κατανάλωση αλκοόλ και έτσι, στις συναντήσεις τους, οι πιστοί του Ισλάμ έπιναν καφέ.
Συνεχίζοντας με τις τροφές, γυρνάμε πίσω, στο εμπάργκο που επέβαλε στην Αγγλία ο Ναπολέοντας το 1806, απαγορεύοντας τη μεταφορά κακάο από τις βρετανικές αποικίες προς την Ευρώπη. Ένα από τα αποτελέσματα ήταν να παρασκευάσουν οι Ιταλοί γλυκά με μια απομίμηση του κακάο από αλεσμένα φουντούκια. Αυτό το υλικό χρησιμοποιείται μέχρι τις ημέρες μας για την παρασκευή κρεμών με τις ονομασίες μερέντα, νουτέλλα κ.λπ. Ένα ακόμα πιο δημοφιλές αφέψημα, ο καφές, οφείλει την επιτυχία του σε έναν αδιανόητο παράγοντα: τη διάδοση του Ισλάμ. Το φυτό του καφέ είναι γηγενές της Αιθιοπίας και ίσως η κατανάλωσή του να είχε παραμείνει περιορισμένη σε κάποια αφρικανική φυλή, εάν οι Άραβες δεν είχαν ασπαστεί τη μουσουλμανική θρησκεία. Το Κοράνι απαγορεύει την κατανάλωση αλκοόλ και έτσι, στις συναντήσεις τους, οι πιστοί του Ισλάμ έπιναν καφέ.
Επικίνδυνες εγκυμοσύνες
Οι ανθρωποκτονίες στη Νέα Υόρκη περιορίστηκαν από 2.245 το 1990 σε 596 το 2003. Ο οικονομολόγος Στίβεν Λέβιτ και ο δημοσιογράφος Στέφεν Ντάμπνερ ανακάλυψαν τον πραγματικό λόγο της μείωσης: ήταν η αγωγή που έγινε το 1973 από μια άνεργη και αλκοολική νέα γυναίκα, τη Νόρμα ΜακΚόρβεϊ. Ζητούσε τη διακοπή μιας ανεπιθύμητης κύησης ύστερα από δύο παιδιά που είχε αποκτήσει και είχε δώσει για υιοθεσία. Μετά τη δικαστική απόφαση, νομιμοποιήθηκε η έκτρωση στις ΗΠΑ. Η μείωση του αριθμού των ανεπιθύμητων παιδιών στις φτωχές οικογένειες είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση, μέσα σε 30 χρόνια, του αριθμού των περιθωριακών και, συνεπώς, της εγκληματικότητας. Στην πρώην Ανατολική Γερμανία η έλλειψη εργασίας ανάγκαζε τις γυναίκες να σπουδάσουν. Τα κορίτσια, μόλις έπαιρναν το πτυχίο τους, μετανάστευαν στη Βαυαρία, στην Αυστρία ή την Ελβετία. Σε 18 χρόνια, το 66% των μεταναστών ήταν γυναίκες. Έτσι, οι Ανατολικογερμανοί υπέφεραν από μοναξιά και ήταν περισσότερο επιρρεπείς, σε σχέση με τους συνομηλίκους τους στη Δυτική Γερμανία, στον ασπασμό ακραίων ιδεολογιών εκτόνωσης όπως το ναζισμό...
Οι ανθρωποκτονίες στη Νέα Υόρκη περιορίστηκαν από 2.245 το 1990 σε 596 το 2003. Ο οικονομολόγος Στίβεν Λέβιτ και ο δημοσιογράφος Στέφεν Ντάμπνερ ανακάλυψαν τον πραγματικό λόγο της μείωσης: ήταν η αγωγή που έγινε το 1973 από μια άνεργη και αλκοολική νέα γυναίκα, τη Νόρμα ΜακΚόρβεϊ. Ζητούσε τη διακοπή μιας ανεπιθύμητης κύησης ύστερα από δύο παιδιά που είχε αποκτήσει και είχε δώσει για υιοθεσία. Μετά τη δικαστική απόφαση, νομιμοποιήθηκε η έκτρωση στις ΗΠΑ. Η μείωση του αριθμού των ανεπιθύμητων παιδιών στις φτωχές οικογένειες είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση, μέσα σε 30 χρόνια, του αριθμού των περιθωριακών και, συνεπώς, της εγκληματικότητας. Στην πρώην Ανατολική Γερμανία η έλλειψη εργασίας ανάγκαζε τις γυναίκες να σπουδάσουν. Τα κορίτσια, μόλις έπαιρναν το πτυχίο τους, μετανάστευαν στη Βαυαρία, στην Αυστρία ή την Ελβετία. Σε 18 χρόνια, το 66% των μεταναστών ήταν γυναίκες. Έτσι, οι Ανατολικογερμανοί υπέφεραν από μοναξιά και ήταν περισσότερο επιρρεπείς, σε σχέση με τους συνομηλίκους τους στη Δυτική Γερμανία, στον ασπασμό ακραίων ιδεολογιών εκτόνωσης όπως το ναζισμό...
ΠΗΓΗ: FOCUS
