Η κρίση κρίση,αλλά ο Πολιτισμός Πολιτισμός.Και, μάλιστα,τώρα στην κρίση ο Πολιτισμός πρέπει...
να δίνει ισχυρό παρόν. Ισχυρότερο απ’ ό,τι σε ομαλές περιόδους. Και οι άνθρωποι των Τεχνών και του Πολιτισμού είμαστε υποχρεωμένοι να βάζουμε σε κίνηση τον ανώτερο εαυτό μας στην υπηρεσία του κοινωνικού συνόλου, με θεματολογίες που να λειτουργούν ευεργετικά και παρηγορητικά στις πάσχουσες ψυχές των ανθρώπων.
Επ’ αφορμή που βρίσκομαι ένα βήμα πριν (ή πολλά βήματα) από το ξεκίνημα της νέας μου τανίας (εξ’αυτού θα αραιώσουν οι γραφές μου σε τούτο το φιλόξενο site και ας με συγχωρέσουν οι χρήστες του), και επειδή αφορά ένα πυλώνα του ελληνικού αισθήματος που υπήρξε ευπατρίδης και μεγάλος ευεργέτης της δεινοπαθούσας τότε και τώρα χώρας μας, επικαιροποιείται η σύγκριση των τότε «αγαπούντων την πατρίδα», «Μάνα» την έλεγε ο Αριστοτέλης Ωνάσης, με τους σημερινούς «κατεχόντες τα χρήματα».
Έτσι, πολύ συχνά στο δρόμο ή σε κοινωνικές συναθροίσεις, πολλοί άνθρωποι με ρωτούν «αν υπάρχουν σήμερα τέτοιοι ευεργέτες σαν τον Βαρβάκη και τους Αδερφούς Ζωσιμάδες» και απαντώ:
Στο μέγεθος και το εύρος ευεργετών που πούλησαν την περιουσία τους για να μορφώσουν τους Έλληνες, όπως ο Ιωάννης Βαρβάκης ή που δεν παντρεύτηκαν ποτέ για να μην σπαταλήσουν σε γάμους και πανηγύρια όλα τους τα υπάρχοντα που προόριζαν για την πατρίδα, όπως οι αδελφοί Ζωσιμάδες, όχι, δυστυχώς δεν υπάρχουν. Υπήρχαν, όμως, στους καιρούς μας ευεργέτες που έκαναν το έργο τους σιωπηλά, όπως ο εφοπλιστής Βασίλης Κωσταντακόπουλος (που άφησε άξιους απογόνους), όπου τα περισσότερα χρήματα του τα επένδυσε στη γενέθλια Μεσσηνία. Και έτσι βρέθηκε μια ολόκληρη περιοχή –εκεί που έχει χτιστεί το ξενοδοχείο Costa Navarino- να δουλεύει και να ζει χάρη σ’ έναν άνθρωπο που επένδυσε σ’ αυτή τη γη μακάρι να είχαμε και άλλους ομοίους του. Μακάρι σε τούτη τη δύσκολη περίοδο να δούμε να ανθούν ξανά τέτοια μεγάλα μεγέθη ευεργετών. Γιατίοι άνθρωποι που έχουν χρήματα πρέπει να κατανοήσουν ότι στο Θεό θα σταθούν κι αυτοί όπως όλοι μας, γυμνοί. Εκεί που δεν θα μετρούν τα χρήματα, αλλά το καλό που έχουμε κάνει και οι θετικές μας πράξεις. Οι «κατέχοντες», εκεί θα συνειδητοποιήσουν (πιστεύω) ότι τα χρήματα «δόθηκαν» όχι για τον εαυτό τους αλλά και για να χρησιμοποιηθούν για το κοινωνικό σύνολο γιατί η ευτυχία που δεν μοιράζεται κοινωνικά δεν οδηγεί πουθενά και δεν είναι αληθινή ευτυχία.
Άλλοτε με ρωτούν, «Πως σας ήρθε η ιδέα να ζωντανέψετε τη ζωή του ευεργέτη Ιωάννη Βαρβάκη;» και απαντώ:
Τα θέματα χαρίζονται… είτε καθ’ ύπνον, ένα πρωί ξυπνάς με το δοσμένο θέμα στο μυαλό σου ή σου το φέρει ένας αγγελειοφόρος, ο οποίος πιθανώς δεν ξέρει ότι είναι φορέας μηνύματος. Μετά ακολουθεί η διαδρομή της υλοποίησης και κάποια στιγμή, μετά από πολλά βάσανα και δοκιμασίες, το έργο -εν προκειμένω η ταινία- είναι έτοιμη να βρει ανθρώπινες ψυχές και να παρηγορήσει, να λυτρώσει, να απαλύνει τον βαθύ πόνο του ανθρώπου. Έτσι και με τον Ιωάννη Βαρβάκη. Το «έφερε» αγγελιοφόρος, απόφοιτος της Βαρβακείου Σχολής που φέρει το όνομα Δημήτρης Τζάνας και άρχισε η μεγάλη περιπέτεια. Θεωρώ ότι η Τέχνη, άρα και ο κινηματογράφος, πρέπει να υπηρετεί ανώτερες αξίες, ώστε να βοηθάς τους ανθρώπους να σταθούν όρθιοι απέναντι σε «δοσμένες» δοκιμασίες.
Συχνά, επίσης, με ρωτούν «Ποια είναι η βαθύτερη ανάγκη της Τέχνης;»
Απαντώ: Αν πάρω παράδειγμα τον εαυτό μου, θα σας πω ότι δημιουργώ για να είμαι χρήσιμος στους συνανθρώπους μου. Η Τέχνη πρώτα απ’ όλα παρηγορεί. Τους δίνει δύναμη να υπάρχουν. Ο βασικός λόγος της τέχνης είναι παρηγορητικός. Μαλακώνει την ψυχή. Δίνει δύναμη στην ψυχή για να μπορεί να αντέξει τον μεγάλο πόνο. Η κάθε ανθρώπινη οντότητα έχει μια σύνδεση με την κεντρική πηγή, με τον Θεό. Η Τέχνη σε βάζει στο μονοπάτι και στη διαδικασία ανεύρεσης του Θεού. Ο άνθρωπος είναι γεννημένος για να κάνει το καλό. Η Τέχνη είναι γεννημένη για το καλό. Ο καλλιτέχνης πρέπει να έχει ώς κέντρο της δράσης του το δημόσιο αγαθό… Η βασική ενασχόληση του είναι να παράγει «αγαθότητα» για να είναι αληθινά χρήσιμος στους άλλους.
Έτσι κι εγώ, πιστεύοντας πως κάνω το «πρεπό» όπως λέμε στην Κρήτη, σε αυτή τη δύσκολη στιγμή για τον Έλληνα διάλεξα τον Ιωάννη Βαρβάκη ως θετικό πρότυπο. Ήθελα να κάνω τους Έλληνες να νιώσουν υπερήφανοι που έχουν στο κύτταρό τους αυτόν το γίγαντα της προσφοράς. Έτσι ασχολούμαι μ’ αυτό το θετικό πρότυπο, αυτόν τον Έλληνα ευεργέτη, που θέλω να πιστεύω ότι μπορεί να φωτίσει ευεργετικά το χαώδες παρόν αλλά και να δείξει το φωτεινό μέλλον που θα ακολουθήσει. Είναι ένας ήρωας του οποίου οι πράξεις τον οδήγησαν στην απόλυτη ευτυχία, κατανοώντας τι είναι αυτό που ήθελε ο θεός από αυτόν για να είναι ευχαριστημένος μαζί του, και το έπραξε.
Πολύ συχνά με ερωτούν «Τι είναι για μένα ο κινηματογράφος;»
Ο κινηματογράφος για μένα είναι μαγικός και παρηγορητικός, μπορεί να μαλακώσει τις ψυχές των ανθρώπων και να τους δώσει δύναμη για να υπάρξουν. Ταυτόχρονα βάζει σε κίνηση τις βασικές αρχές της αγαθής Τέχνης που χρησιμοποίησαν όλοι, από τους αρχαίους τραγωδούς μας ως τον Σαίξπηρ και το Χόλυγουντ. Πολύ δε περισσότερο όταν ενεργοποιεί τους μεγάλους μύθους και τα μεγάλα πρόσωπα, βασιλιάδες, μεγιστάνες, με μεγάλα βάσανα και έτσι λειτουργεί παρηγορητικά στον καθημερινό άνθρωπο που ως θεατής αισθάνεται ότι το δικό του βάσανο είναι πολύ πιο μικρό από των μεγάλων προσώπων.
Αυτό δεν είναι η Αριστοτέλεια κάθαρση; Για να μην ξεχνάμε και τους μεγάλους προγόνους μας, γιατί φτάσαμε πλέον στο σημείο να μας θυμίζουν την αξία τους άνθρωποι όπως ο Γάλλος σκηνοθέτης Ζαν Λυκ Γκοντάρ…
Κλείνοντας, αν διερωτάστε κρίση, πολιτισμός και ευεργεσία, τι σχέση έχουν, σας απαντώ: Καμμία, ενώ θα έπρεπε…
