Ο πλήρης ημερών αποχαιρετισμός του σημαντικού Κύπριου σκηνοθέτη Μιχάλη Κακογιάννη μου έφερε συνειρμικά στο μυαλό έναν ήρωα της δικής μου γενιάς. Το όνομά του Παύλος Σιδηρόπουλος. Σε αυτούς τους δύο υπηρέτες της τέχνης υπήρχαν δύο τουλάχιστον κοινά σημεία. Το ένα έχει να κάνει με την επικαιρότητα και το άλλο με το ίδιο τους το έργο.
Από τη μία ο Σιδηρόπουλός πέθανε νέος (λίγο μεγαλύτερος από την Amy Winehouse και τους άλλους του club των 27", πάνω-κάτω από τα ίδια αίτια) ενώ ο Κακογιάννης αν και σχεδόν 90 χρονών διάλεξε ακριβώς τη μέρα ή την επομένη του θανάτου της για να φύγει και αυτός στη γειτονιά των αγγέλων όπως είπε ο σκηνοθέτης Παντελής Βούλγαρης.
Από την άλλη ο Κακογιάννης αναφέρθηκε στην...
ζωή του λαϊκού ήρωα Ζορμπά (Zorba the Greek) ενώ ο Paul Σιδηρό ήταν δισέγγονός του Ζορμπά και μάλιστα υπογράφει το άλμπουμ-μανιφέστο "Zorba the Freak" σαν φόρο τιμής στον διάσημο πρόγονό του. Σε όλα αυτά μέσα κινείται και το φάντασμα του Νίκου Καζαντζάκη που εμπνέει και τους δύο με τον καθένα από τους προαναφερόμενους να δίνει μία δική του, ξεχωριστή εκδοχή του θρύλου χωρίς να τον αποδομεί, τουναντίον ενισχύοντάς τον. Μερικά αποσπάσματα από δηλώσεις του πρόωρα χαμένου Παύλου Σιδηρόπουλου μπορούν να λειτουργήσουν διδακτικά ακόμα και σήμερα αλλά και σαν κατευώδιο στην απώλεια του Μιχάλη Κακογιάννη.
"Είμαι δισέγγονος του Ζορμπά, και ως γνωστό ο Ζορμπάς ήταν rock and roll, όπως και να το κάνουμε. Και πολύ μάλιστα. Αυτό μας το λέει κι ο Καζαντζάκης. Απ' την άλλη μεριά όμως, έχω και σπέρμα από την γενιά των Αλεξίου. Της Ελλης της Αλεξίου (σ.σ. ποιήτρια, αντιστασιακός), η οποία είναι θεία μου. Κι έτσι έχω μέσα μου και τον διανοούμενο και τον αλήτη. Από τη σύγκρουση αυτών των δύο βγαίνει άλλοτε καταστροφή κι άλλοτε δημιουργία".
"Μ' αρέσει το rock and roll, μ' αρέσει η στιχουργική του, μ' αρέσουν αυτά που περνάει στον κόσμο και γενικά μ' αρέσει το ότι είναι προπάντων μουσική για τον άνθρωπο, για τα πάθη του, για το συναίσθημά του κι όχι για την ψυχρή λογική και προπάντων όχι για την τεχνοκρατία".
"Ένα έργο όταν φεύγει από τα χέρια του δημιουργού του αποκτά δική του προσωπικότητα, δική του ταυτότητα, σύμφωνα με τα οποία χαράζεται η πορεία του και είναι αναφαίρετο δικαίωμα του έργου να ακολουθήσει αυτόνομη καριέρα, την οποία εν ονόματι οποιασδήποτε πατρότητας δεν έχετε δικαίωμα να σταματήσετε, ειδάλλως το ίδιο δικαίωμα έχει και το κράτος εν είδη λογοκρισίας".
"Ολοι σας κυνηγηθήκατε, πολλοί από σας βασανιστήκατε, άλλοι φυλακιστήκατε, προεκλογικά μιλούσατε για κατάργηση της λογοκρισίας, αντί λοιπόν να χρησιμοποιείτε κι εσείς την καταστολή σαν μέσο, γιατί δεν χρησιμοποιείται τον διάλογο;"
"Υπάρχει στο ροκ το ελληνικό και η ΚΔΟΑ, που σημαίνει Κτηνώδης Δύναμη Ογκώδης Αγνοια και που συνήθως η δύναμη με το αγνό και γνήσιο ένστικτό της, αν θελήσεις να την κοροϊδέψεις θα σου πετάξει μπουκάλι".
"Είναι γνωστό ότι το ελληνικό ροκ πιστεύει πολύ στο ανθρώπινο πάθος και στην ανθρώπινη αδυναμία, στο υποσυνείδητο, όχι σαν πηγή κακού αλλά και σαν πηγή δημιουργίας".
"Το ροκ σου λέει όχι στα ναρκωτικά. Θα σου 'λεγε όχι και στο αλκοόλ, αλλά μέχρι νεωτέρας διαταγής του κράτους κάνει το κορόιδο".
"Υπάρχουν διαφόρων ειδών ήρωες, άγνωστε νεαρέ. Ο Χριστός ήταν ένας απ' αυτούς, ο Μαρξ ήταν ένας απ' αυτούς, ο Φρόυντ ήταν ένας απ' αυτούς, ο Καρλ Γιούνγκ ήταν ένας απ' αυτούς, ο Ντελέζ είναι ένας απ' αυτούς, ο Γκεταρί είναι ένας απ' αυτούς. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν βιογραφίες. Οι άνθρωποι αυτοί μεγαλώνουν γενιές. Οι άνθρωποι αυτοί είναι υπεύθυνοι για γενιές. Στο βιβλίο λοιπόν αυτών των ηρώων, που όταν έχεις μια τέτοια υπευθυνότητα, μπορεί να είναι και βιβλίο και τρόμου, εγώ νεαρέ άγνωστε, έκατσα κι έψαξα αυτές τις φάτσες, που εσύ ζητούσες στα νιάτα σου".
"Heroin στα αγγλικά, ηρωίδα στα ελληνικά. Γιατί βλέπεις ο άνθρωπος που την ανακάλυπτε το 1884 νόμιζε ότι είχε ανακαλύψει το φάρμακο που θα έσωζε τους μορφινομανείς. Επίσημα απαγορεύτηκε το 1920. Δεν είμαι και σίγουρος τώρα βέβαια για τις χρονολογίες, αλλά δεν πειράζει. Έτσι, ένας εν ενεργεία ηρωϊνομανής, ενώ όσο έχει τη δόση του είναι καλά, πολύ καλά, όταν δεν την έχει νομίζει ότι θα πεθάνει. Δεν έχει καμία αίσθηση χρόνου, ξεχνάει παρελθόν, παρόν και μέλλον είναι πολύ συγκεχυμένα μέσα του. Έχει τόσο πολύ αντιφατικά συναισθήματα που μέσα σε είκοσι λεπτά το μίσος και η αγάπη εναλλάσονται με μεγάλη ταχύτητα. Πουλάς και την ίδια σου τη μητέρα για μια δόση".
"Ήδη τώρα έχουμε μια παράδοση τριάντα χρόνων ελληνικού ροκ. Μετά από πενήντα χρόνια θα μιλάμε γι' αυτό όπως για το ρεμπέτικο και το δημοτικό. Η παράδοση δημιουργείται, δεν γεννιέται. Από το κενό δεν βγαίνει τίποτα".
"Σήμερα με τις μουσικές και στιχουργικές ελευθεριότητες έχουμε καταλήξει κατά βάση λόγω του μάρκετινγκ, σε μουσικά κατασκευάσματα όπου κυριαρχούν η πλακίτσα, οι κλισαρισμένοι στίχοι, οι εντυπωσιακές ρηχές ενορχηστρώσεις, οι δήθεν μουσικές επιμιξίες και φυσικά τα άθλια ελληνικά".
"Όρεξη για ροκεντρολ υπάρχει αλλά μόνο απ' τους μουσικούς και το ακροατήριο. Δυστυχώς στις εταιρείες και στα μέσα ενημέρωσης δεν υπάρχουν άνθρωποι με μεράκι για το ροκ".
"Δεν έχω εμπιστοσύνη σε κανέναν, ούτε στην ίδια μου τη φάτσα που τη βλέπω στον καθρέφτη. Όσοι ξένοι έχουνε έρθει εδώ και έχουνε δει τις συνθήκες και τα τεχνικά μέσα με τα οποία δουλεύουμε εμείς λένε "ρε παιδιά δεν είναι δυνατόν, εσείς είσαστε ήρωες".
"Η γυναίκα είναι ο καθρέφτης μας. Είναι το πλάσμα που μπορούμε να πούμε ότι το αγαπάμε στο έπακρο και το μισούμε το ίδιο στο έπακρο ταυτόχρονα, όπως με το ίδιο σκεπτικό λέμε ότι εμπεριέχουμε το Σατανά και το Θεό".
"Κατ' αρχήν η αγάπη είναι διαφορετική από τον έρωτα. Η αγάπη είναι πολύ πιο μακροχρόνια από τον έρωτα και όταν δημιουργηθεί δεν σβήνει. Ο έρωτας υπάρχει και χωρίς την αγάπη. Πιστεύω όμως στις αρχές του έρωτα και της αγάπης. Η αγάπη δεν έχει να κάνει με το φύλλο".
ζωή του λαϊκού ήρωα Ζορμπά (Zorba the Greek) ενώ ο Paul Σιδηρό ήταν δισέγγονός του Ζορμπά και μάλιστα υπογράφει το άλμπουμ-μανιφέστο "Zorba the Freak" σαν φόρο τιμής στον διάσημο πρόγονό του. Σε όλα αυτά μέσα κινείται και το φάντασμα του Νίκου Καζαντζάκη που εμπνέει και τους δύο με τον καθένα από τους προαναφερόμενους να δίνει μία δική του, ξεχωριστή εκδοχή του θρύλου χωρίς να τον αποδομεί, τουναντίον ενισχύοντάς τον. Μερικά αποσπάσματα από δηλώσεις του πρόωρα χαμένου Παύλου Σιδηρόπουλου μπορούν να λειτουργήσουν διδακτικά ακόμα και σήμερα αλλά και σαν κατευώδιο στην απώλεια του Μιχάλη Κακογιάννη.
"Είμαι δισέγγονος του Ζορμπά, και ως γνωστό ο Ζορμπάς ήταν rock and roll, όπως και να το κάνουμε. Και πολύ μάλιστα. Αυτό μας το λέει κι ο Καζαντζάκης. Απ' την άλλη μεριά όμως, έχω και σπέρμα από την γενιά των Αλεξίου. Της Ελλης της Αλεξίου (σ.σ. ποιήτρια, αντιστασιακός), η οποία είναι θεία μου. Κι έτσι έχω μέσα μου και τον διανοούμενο και τον αλήτη. Από τη σύγκρουση αυτών των δύο βγαίνει άλλοτε καταστροφή κι άλλοτε δημιουργία".
"Μ' αρέσει το rock and roll, μ' αρέσει η στιχουργική του, μ' αρέσουν αυτά που περνάει στον κόσμο και γενικά μ' αρέσει το ότι είναι προπάντων μουσική για τον άνθρωπο, για τα πάθη του, για το συναίσθημά του κι όχι για την ψυχρή λογική και προπάντων όχι για την τεχνοκρατία".
"Ένα έργο όταν φεύγει από τα χέρια του δημιουργού του αποκτά δική του προσωπικότητα, δική του ταυτότητα, σύμφωνα με τα οποία χαράζεται η πορεία του και είναι αναφαίρετο δικαίωμα του έργου να ακολουθήσει αυτόνομη καριέρα, την οποία εν ονόματι οποιασδήποτε πατρότητας δεν έχετε δικαίωμα να σταματήσετε, ειδάλλως το ίδιο δικαίωμα έχει και το κράτος εν είδη λογοκρισίας".
"Ολοι σας κυνηγηθήκατε, πολλοί από σας βασανιστήκατε, άλλοι φυλακιστήκατε, προεκλογικά μιλούσατε για κατάργηση της λογοκρισίας, αντί λοιπόν να χρησιμοποιείτε κι εσείς την καταστολή σαν μέσο, γιατί δεν χρησιμοποιείται τον διάλογο;"
"Υπάρχει στο ροκ το ελληνικό και η ΚΔΟΑ, που σημαίνει Κτηνώδης Δύναμη Ογκώδης Αγνοια και που συνήθως η δύναμη με το αγνό και γνήσιο ένστικτό της, αν θελήσεις να την κοροϊδέψεις θα σου πετάξει μπουκάλι".
"Είναι γνωστό ότι το ελληνικό ροκ πιστεύει πολύ στο ανθρώπινο πάθος και στην ανθρώπινη αδυναμία, στο υποσυνείδητο, όχι σαν πηγή κακού αλλά και σαν πηγή δημιουργίας".
"Το ροκ σου λέει όχι στα ναρκωτικά. Θα σου 'λεγε όχι και στο αλκοόλ, αλλά μέχρι νεωτέρας διαταγής του κράτους κάνει το κορόιδο".
"Υπάρχουν διαφόρων ειδών ήρωες, άγνωστε νεαρέ. Ο Χριστός ήταν ένας απ' αυτούς, ο Μαρξ ήταν ένας απ' αυτούς, ο Φρόυντ ήταν ένας απ' αυτούς, ο Καρλ Γιούνγκ ήταν ένας απ' αυτούς, ο Ντελέζ είναι ένας απ' αυτούς, ο Γκεταρί είναι ένας απ' αυτούς. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν βιογραφίες. Οι άνθρωποι αυτοί μεγαλώνουν γενιές. Οι άνθρωποι αυτοί είναι υπεύθυνοι για γενιές. Στο βιβλίο λοιπόν αυτών των ηρώων, που όταν έχεις μια τέτοια υπευθυνότητα, μπορεί να είναι και βιβλίο και τρόμου, εγώ νεαρέ άγνωστε, έκατσα κι έψαξα αυτές τις φάτσες, που εσύ ζητούσες στα νιάτα σου".
"Heroin στα αγγλικά, ηρωίδα στα ελληνικά. Γιατί βλέπεις ο άνθρωπος που την ανακάλυπτε το 1884 νόμιζε ότι είχε ανακαλύψει το φάρμακο που θα έσωζε τους μορφινομανείς. Επίσημα απαγορεύτηκε το 1920. Δεν είμαι και σίγουρος τώρα βέβαια για τις χρονολογίες, αλλά δεν πειράζει. Έτσι, ένας εν ενεργεία ηρωϊνομανής, ενώ όσο έχει τη δόση του είναι καλά, πολύ καλά, όταν δεν την έχει νομίζει ότι θα πεθάνει. Δεν έχει καμία αίσθηση χρόνου, ξεχνάει παρελθόν, παρόν και μέλλον είναι πολύ συγκεχυμένα μέσα του. Έχει τόσο πολύ αντιφατικά συναισθήματα που μέσα σε είκοσι λεπτά το μίσος και η αγάπη εναλλάσονται με μεγάλη ταχύτητα. Πουλάς και την ίδια σου τη μητέρα για μια δόση".
"Ήδη τώρα έχουμε μια παράδοση τριάντα χρόνων ελληνικού ροκ. Μετά από πενήντα χρόνια θα μιλάμε γι' αυτό όπως για το ρεμπέτικο και το δημοτικό. Η παράδοση δημιουργείται, δεν γεννιέται. Από το κενό δεν βγαίνει τίποτα".
"Σήμερα με τις μουσικές και στιχουργικές ελευθεριότητες έχουμε καταλήξει κατά βάση λόγω του μάρκετινγκ, σε μουσικά κατασκευάσματα όπου κυριαρχούν η πλακίτσα, οι κλισαρισμένοι στίχοι, οι εντυπωσιακές ρηχές ενορχηστρώσεις, οι δήθεν μουσικές επιμιξίες και φυσικά τα άθλια ελληνικά".
"Όρεξη για ροκεντρολ υπάρχει αλλά μόνο απ' τους μουσικούς και το ακροατήριο. Δυστυχώς στις εταιρείες και στα μέσα ενημέρωσης δεν υπάρχουν άνθρωποι με μεράκι για το ροκ".
"Δεν έχω εμπιστοσύνη σε κανέναν, ούτε στην ίδια μου τη φάτσα που τη βλέπω στον καθρέφτη. Όσοι ξένοι έχουνε έρθει εδώ και έχουνε δει τις συνθήκες και τα τεχνικά μέσα με τα οποία δουλεύουμε εμείς λένε "ρε παιδιά δεν είναι δυνατόν, εσείς είσαστε ήρωες".
"Η γυναίκα είναι ο καθρέφτης μας. Είναι το πλάσμα που μπορούμε να πούμε ότι το αγαπάμε στο έπακρο και το μισούμε το ίδιο στο έπακρο ταυτόχρονα, όπως με το ίδιο σκεπτικό λέμε ότι εμπεριέχουμε το Σατανά και το Θεό".
"Κατ' αρχήν η αγάπη είναι διαφορετική από τον έρωτα. Η αγάπη είναι πολύ πιο μακροχρόνια από τον έρωτα και όταν δημιουργηθεί δεν σβήνει. Ο έρωτας υπάρχει και χωρίς την αγάπη. Πιστεύω όμως στις αρχές του έρωτα και της αγάπης. Η αγάπη δεν έχει να κάνει με το φύλλο".
"Θέλω να πω στους πιτσιρικάδες ότι δεν υπάρχει κανένας, μα κανένας απολύτως λόγος να δοκιμάσουν ηρωίνη. Δεν μπορεί να σου δώσει κανένα όραμα, καμμιά ψευδαίσθηση, κανένα βίζιον ας πούμε, άμα είσαι ποιητής, ζωγράφος ή καλλιτέχνης... Η ηρωίνη είναι κάτι που σε εκμηδενίζει, είναι ένας μύθος, μια μπούρδα...".
"Πάνω στη σκηνή τα δίνω όλα. Το μυστικό του ροκεντρολ σ' αυτό επάνω, είναι την ώρα που παίζεις να μην το βάζεις ποτέ κάτω. Οταν πραγματικά κάνεις ότι μπορείς είναι σίγουρο ότι το κοινό θα έχει και την ανάλογη αντίδραση. Γιατί το ροκ στηρίζεται στην ανθρώπινη επαφή - όποιας μορφής και να είναι αυτή - και από εκεί παίρνει και τα ερεθίσματά του''.
