σημαντικότερες που εκφράστηκαν τον 20 αιώνα και από τις πιο ακατανόητες, χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως «παράλογος» και «αντιδραστικός» και κατακρίθηκε σε μεγάλο βαθμό όσο ζούσε. Παρόλα αυτά το έργο του συνεχίζει να εμπνέει, να διδάσκεται και να επηρεάζει τους συγχρονούς του.
Γεννημένος στις 15 Ιουλίου του 1930 στο Ελ Μπιάρ της Αλγερίας, ο Ντεριντά από μικρός δημοσίευε ποιήματά του σε περιοδικά ενώ μελετούσε σχολαστικά τον Ζιντ, τον Χούσερλ, τον Χάιντεγκερ, τον Φρόιντ, τον Καμύ, τον Σοσύρ, τον Νίτσε, τον Σαρτρ, τον Μαρξ και αργότερα τον Λεβινάς.
Από το 1952 έως το 1956 σπούδασε στο...
Ecole Normale Superieure, απ' όπου και πήρε το πτυχίο του στη φιλοσοφία. Καθηγητής του ήταν ο Λουί Αλτουσέρ. Παράλληλα έλαβε πτυχίο Φιλοσοφίας, Εθνολογίας και Γραμμάτων από τη Σορβόννη. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του είχε την ευκαιρία να συνδεθεί στενά με κορυφαίους διανοητές, όπως ο Μπουρντιέ και ο Φουκώ. Στα δύο αυτά Πανεπιστήμια διετέλεσε αργότερα καθηγητής φιλοσοφίας.
«Yπάρχουν πολλών ειδών "αλήθειες" επομένως δεν υπάρχει αλήθεια» πίστευε ο Νίτσε, ιδέα που επηρέασε και είχε μεγάλη απήχηση στο έργο του Ντεριντά και στη θεωρία που ανέπτυξε και εξέφρασε στα τέλη της δεκαετίας του 1960.
Η λεγόμενη θεωρία της «αποδόμησης» είναι μια κριτική της λογοτεχνίας που απορρίπτει τις προηγούμενες θέσεις των στρουκτουραλιστών, οι οποίοι υποστήριζαν την ύπαρξη σχέσης μεταξύ γλώσσας και νοήματος και μεταξύ κειμένου και αντικειμενικής πραγματικότητας. Η αποδόμηση περισσότερο επικεντρώνεται στην ασάφεια και στην αντίφαση στο νόημα. Επιπλέον, η αποδόμηση φιλοδοξεί να αποκαλύψει τα πολλαπλά επίπεδα νοήματος στη γλώσσα. Ο Ντεριντά φθάνει στο συμπέρασμα ότι οι λέξεις δεν έχουν καθορισμένο σημείο αναφοράς και ότι όλα τα γραπτά κείμενα αντιφάσκουν μεταξύ τους, ότι οι απαντήσεις βρίσκονται μέσα στις ίδιες τις ερωτήσεις και ότι η αποδόμηση αντιστέκεται στην τυραννία της εύκολης απάντησης.
Ο Ντεριντά ήταν γνωστός για την αντίδρασή του απέναντι στην παραδοσιακή τάξη και σκέψη. Πρότασε τη σημαντικότητα της γραφής και όχι του λόγου, του περιθωρίου και όχι της κύριας σελίδας της υποκειμενικότητας και όχι της αντικειμενικότητας. Συγκεκριμένα κατά τον Ντεριντά, η δυτική σκέψη, φιλοσοφική και καθημερινή, είναι δομημένη στη βάση ορισμένων θεμελιωδών διχοτομιών: καλό/κακό, είναι/μηδέν, παρουσία/απουσία, αλήθεια/ψεύδος, ταυτότητα/διαφορά, άνδρας/γυναίκα, ζωή/θάνατος, φύση/πολιτισμός, ομιλία/γραφή. Αυτή τη δομημένη σκέψη ο Ντεριντά τη θεωρούσε λανθασμένη.
Ο Ντεριντά αγωνίστηκε για τα δικαιώματα των μεταναστών στη Γαλλία, κατά του καθεστώτος των φυλετικών διακρίσεων της Νότιας Αφρικής και για την αποφυλάκιση αντικαθεστωτικών στην κομμουνιστική Τσεχοσλοβακία.
Η θεωρία της αποδόμησης και γενικότερα τα έργα και οι απόψεις του Ντεριντά βρήκαν πολλούς υπερασπιστές αλλά και πολλούς επικριτές. Ειδικότερα για το έργο του έχουν γραφτεί 400 βιβλία, 500 διδακτορικές εργασίες και 14.000 άρθρα.
Ο Ντεριντά πέθανε στις 9 Οκτωβρίου του 2004. Ένας δημοσιογράφος έγραψε για τον μεγάλο Γάλλο φιλόσaοφο «Ο Ζακ Ντεριντά είναι νεκρός. Ας μη μιλάμε άσχημα γι' αυτόν. Οι ιδέες του όμως εξακολουθούν να είναι πολύ ζωντανές. Αξίζουν απλόχερη κριτική από όσους ενδιαφέρονται για τον πνευματικό ιστό της πνευματικής ζωής μας».
tvxs.gr
