Μέχρι πρόσφατα,
οι θεωρητικοί
πίστευαν πως ο εκσυγχρονισμός
θα οδηγούσε σε
έναν λιγότερο
θρησκευτικό κόσμο.
Στην Ευρώπη, η
άποψη αυτή
προωθήθηκε μέσω
των θεωριών των...
Karl Marx, Max Weber, και Sigmund Freud. Κάτι ανάλογο επικράτησε και στις ΗΠΑ, όπου οι Walt Rostow και Daniel Bell, μεταξύ άλλων, προέβλεψαν την αναπόφευκτη παρακμή της θρησκείας, λόγω της επέλασης του εκσυγχρονισμού.
οι θεωρητικοί
πίστευαν πως ο εκσυγχρονισμός
θα οδηγούσε σε
έναν λιγότερο
θρησκευτικό κόσμο.
Στην Ευρώπη, η
άποψη αυτή
προωθήθηκε μέσω
των θεωριών των...
Karl Marx, Max Weber, και Sigmund Freud. Κάτι ανάλογο επικράτησε και στις ΗΠΑ, όπου οι Walt Rostow και Daniel Bell, μεταξύ άλλων, προέβλεψαν την αναπόφευκτη παρακμή της θρησκείας, λόγω της επέλασης του εκσυγχρονισμού.
Σήμερα όμως η θεωρία αυτή αποδεικνύεται λάθος. Στα ταχέως αναπτυσσόμενα κράτη BRIC, οι Βραζιλιάνοι, οι Ρώσοι, οι Ινδοί, και οι Κινέζοι στρέφονται όλο και πιο πολύ προς την θρησκευτικότητα.
Το ίδιο ισχύει και σε ορισμένα υπερσύγχρονα κράτη, που διαρκώς αλλάζουν υπό την πίεση της παγκοσμιοποίησης, όπως είναι η Ν. Κορέα και η συνταγματικά κοσμική Τουρκία.
Η Αφρική, που συνεχώς αναπτύσσεται οικονομικά, αποτελεί πλέον έδρα μερικών από τις πιο ραγδαία αναπτυσσόμενες χριστιανικές και μουσουλμανικές κοινότητες. Μάλιστα, όταν οι λαοί του Νότου στρέφονται προς την θρησκεία, υιοθετούν μερικές από τις πιο ευσεβείς και συντηρητικές μορφές της, όπως είναι ο προτεσταντικός ευαγγελισμός, οι πεντηκοστιανοί, κλπ. Έτσι, αντί αυτά τα (υποτίθεται) αναχρονιστικά δόγματα να εξαφανιστούν στον υπερσύγχρονο κόσμο που ζούμε, φαίνεται πως ευημερούν.
Τουλάχιστον θεωρητικά, οι ΗΠΑ μοιάζουν προετοιμασμένες να λειτουργήσουν μέσα σε έναν τόσο θρησκευόμενο γεωπολιτικό κόσμο. Οι δυο τελευταίοι πρόεδροι (George W. Bush & Barack Obama) είναι βαθιά θρησκευόμενοι, και γνώστες των χριστιανικών θεμάτων. Μπορεί να άσκησαν διαφορετικές εξωτερικές πολιτικές, αλλά είχαν ως σημείο αναφοράς τους την πίστη. Στην αντιμετώπιση της 9/11, και της κρίσης του Ιράκ, ο Bush χαρακτήρισε την Αμερική ως το εκλεκτό έθνος. Δήλωσε μάλιστα πως η χώρα βρίσκεται υπό την καθοδήγηση του Μεγαλοδύναμου.
Ομοίως αντιδρά και ο Obama, ο οποίος δίνει μεγάλη έμφαση στην θρησκεία. Έχει περιγράψει την Αμερική ως Ιουδαίο-Χριστιανικό κράτος, ενώ πρόσφατα ανέφερε πως όλοι οι μεγάλοι μεταρρυθμιστές των ΗΠΑ βάσιζαν τις πράξεις τους στην πίστη και στην θρησκευτική αφοσίωση. Όσον αφορά στην εξωτερική του πολιτική, ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε πως όταν αποφασίζει «… έχει στο νου του την βιβλική έκκληση για φροντίδα προς τους αδύναμους, τους ανίσχυρους, και όλους όσους βρίσκονται στο περιθώριο της κοινωνίας».
Περιέργως όμως, ούτε ο Bush, ούτε ο Obama κατάφεραν να εκμεταλλευτούν την ισχύ της θρησκείας, για να στηρίξουν τους διπλωματικούς και στρατηγικούς στόχους των ΗΠΑ στον κόσμο. Ο πρώτος βασίστηκε υπερβολικά στην άποψη ότι η Αμερική είναι μια ενάρετη χώρα, απομακρύνοντας έτσι όλους όσους είχαν την αντίθετη άποψη. Από την πλευρά του, ο Obama ποτέ δεν συνόδευσε την θρησκευτική ρητορική του με ανάλογες πράξεις.
Οι περισσότερες ομιλίες του Obama, για θέματα εξωτερικής πολιτικής, είχαν ως επίκεντρό τους την θρησκευτικότητα. Συνεχώς χρησιμοποιούσε χριστιανικούς όρους και διδαχές, για να στηρίξει τις πολιτικές προώθησης της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και του πολέμου εναντίον της τρομοκρατίας. Μάλιστα, στη Μ. Ανατολή, υποστήριξε διακαώς την αναγκαιότητα της θρησκευτικής ανοχής και της ειρηνικής συμβίωσης των θρησκευμάτων. Όπως τονίζει πάντα, η ανεξιθρησκία είναι ο δρόμος προς την ειρήνη.
Τα λόγια είναι σημαντικά, όμως χρειάζονται και πράξεις. Σε γενικές γραμμές, ο Obama καθυστερεί στο να πράξει αυτά που κηρύττει. Βέβαια, η ιστορία της διπλωματίας αποδεικνύει ότι σε ζητήματα θρησκευτικής πίστης χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Μεγάλο μέρος του πλανήτη δεν συμφωνεί με τις δυο βασικές παραμέτρους της αμερικανικής θρησκευτικής κοσμοθέασης: Ότι οι ΗΠΑ αποτελούν το εκλεκτό έθνος, και ότι η θρησκεία πρέπει να είναι διαχωρισμένη σαφώς από το κράτος. Ένα βασικό λάθος ήταν αυτό που έκανε ο George W. Bush, όταν μετά την 9/11 μίλησε για μια νέα σταυροφορία εναντίον του ισλαμικού φονταμενταλισμού.
Από την άλλη, όσοι αψήφησαν την θρησκευτικότητα, βρέθηκαν σε μπελάδες. Παράδειγμα, η άγνοια του John F. Kennedy όσον αφορά στον Βουδισμό, που του στοίχισε στην εμπλοκή στο Βιετνάμ. Η κρίση που ξέσπασε με τους Βουδιστές μοναχούς το 1963 υπονόμευσε την αμερικανική πολιτική, και οδήγησε τον πρόεδρο στο να αναρωτιέται απεγνωσμένα «Πως έγινε αυτό; Ποιοι είναι αυτοί οι μοναχοί; Γιατί δεν γνωρίζαμε τίποτα για αυτούς;».
Στη δεκαετία του ‘70, ο Jimmy Carter υποτίμησε την ανάδυση του πολιτικού Ισλάμ, αντιμετωπίζοντας κι αυτός σημαντικά προβλήματα. Δυστυχώς, και οι δυο αυτοί πρόεδροι, έβλεπαν τις γεωπολιτικές εξελίξεις μέσα από ένα κοσμικό μάτι, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η εξάσκηση της εξωτερικής τους πολιτικής.
Σε έναν κόσμο όπου επικρατεί η πίστη, ο σημερινός πρόεδρος των ΗΠΑ θα πρέπει να την εκμεταλλευτεί. Η εξάπλωση της δημοκρατίας είναι σημαντική, θα πρέπει όμως να συνοδεύεται και με την εξάπλωση της θρησκευτικής ελευθερίας.
Όπως κάποια κράτη τιμωρούνται με κυρώσεις κλπ. επειδή παραβιάζουν τα δημοκρατικά δικαιώματα των πολιτών τους, έτσι θα πρέπει και κάποια άλλα κράτη να τιμωρούνται για την παραβίαση των θρησκευτικών ελευθεριών.
Η κατεύθυνση των σημερινών εκσυγχρονιστικών κρατών είναι εμφανής. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να προσαρμόσει τις πολιτικές της προς αυτή την κατεύθυνση. Μιλώντας με τη γλώσσα της πίστης, η Αμερική έχει κερδίσει στο παρελθόν. Αν λοιπόν αρχίσει η Αμερική να συνοδεύει την θρησκευτική της ρητορική και με πράξεις, τότε θα σημειώσει μεγάλες και σημαντικές επιτυχίες στη διεθνή σκακιέρα, κερδίζοντας ένα πολύ μεγάλο ακροατήριο.
