κάθε ανθρώπινη
δημιουργία περιέχει
αθέατες και
δυσάρεστες αλήθειες.
Αυτά που με απλοϊκότητα
ονομάζουμε «λάθη».
Απροσεξίες, αστοχίες,
σημεία που μπορούν να
διορθωθούν. Διαφορετικά
δεν θα ήταν ανθρώπινο
έργο. Οι προσδοκίες μας, τις
περισσότερες φορές, αυτό
το αγνοούν. Μάθαμε τις
κρυφές αλήθειες μας να τις ονομάζουμε λάθη και γι’ αυτό να τις θάβουμε βαθιά.
Ίσως θα έπρεπε να τις ονομάζουμε βάρη, για να προσπαθούμε να τις
αποτινάξουμε.
Ανέκαθεν με συγκινούσαν τα «λάθη». Περισσότερο άρχισαν να με συγκινούν
όταν άρχισα να δουλεύω κοντά σε ανθρώπους που προσπαθούν ν’ αναγνωρίσουν
αθέατες και πολλές φορές δυσάρεστες αλήθειες, και να ανακουφιστούν
απελευθερωμένοι πια μέσα από αυτή την ανακάλυψη. Μια προσπάθεια που
δοκιμάζει πολλές ήττες, αφού στην κάθε νέα στιγμή μας περιμένει ένα
καινούργιο ανθρώπινο «λάθος», με αναίδεια και γοητεία να μας μπλέξει στα
δίχτυα του. Λάθη, περίτεχνες χάντρες σε ένα βραχιόλι που δένει γύρω από
τον καρπό των χεριών μας. To στολίδι που μας κάνει μοναδικούς. Οι
αναμνήσεις και οι εμπειρίες της ζωής του καθένα μας. Αλήθεια πόσο ανιαρή θα
ήταν μια ζωή χωρίς λάθη.
Δείχνει η εποχή μας να μην έχει πολλή ανάγκη την αναγνώριση «Ναι έκανα
λάθος, δεν ντρέπομαι να το πω, το παραδέχομαι. Όλοι κάνουμε, έτσι κι αλλιώς,
ας δούμε τώρα πώς θα πάμε παρακάτω» .
Αντιθέτως, όλοι επιδιδόμαστε με μεγάλη διάθεση να βρούμε το «λάθος» του
άλλου. Λογικό. Αφού στην ουσία δεν μας ενδιαφέρει η βελτίωση αλλά το κυνήγι
των εντυπώσεων. Άλλωστε, αν αποδεχθούμε μια δική μας κρυφή αλήθεια, θα
πρέπει ν την αντιμετωπίσουμε κάτι που δεν είναι ούτε πάντα, ούτε για όλους
το ίδιο εύκολο. Είναι αλήθεια, ότι η αλήθεια απαιτεί ψυχικό σθένος. Καταλήγει
τότε αυτός που παραδέχεται το »λάθος» του να θεωρηθεί κυρίως αδύναμος,
ευαίσθητος, παράξενος, διαφορετικός, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι παρά
σπάνιος. Και αυτό συμβαίνει σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, στις
σχέσεις, στην πολιτική. Οι νοοτροπίες που δεν αλλάζουν είναι μονότονες εικόνες
που χαμογελούν χαιρέκακα, μιας και κανείς δεν μπορεί να τις αλλάξει.
Φοβόμαστε ν’ αναγνωρίσουμε τα «λάθη μας». Και έτσι αφηνόμαστε δεμένοι
μαζί τους να ταξιδεύουμε, αλυσοδεμένοι. Ούτε καν στην χώρα του επόμενου
λάθους δεν μπορούμε να φθάσουμε. Το παλιό μας θέλει κατάδικους του. Και
πώς να τα καταφέρεις, άραγε τότε, «οι ικανοί να μην αδικηθούν» ;
Όλο και περισσότερο πιστεύω πως, αν σαν μονάδα δεν καταφέρεις να δεις
διαφορετικά τα πράγματα, τίποτα δεν θα αλλάξει προς το καλύτερο -ούτε σε
σένα, ούτε στο σύνολο. Όμως δεν απελπίζομαι. Ίσως γιατί έχω ανακαλύψει με
χαρά πως η ζωή μας δεν αποτελείται κυρίως από μεγάλες αποφάσεις, κομβικές
επιλογές και άλλα τέτοια μεγαλόστομα. Όλες αυτές οι φανφάρες «άδραξε την
μέρα» πασχίζουν να ανακαλύψουν ένα νόημα που πιθανότατα δεν κρύβεται, γιατί
απλά δεν υπάρχει.
Αντιθέτως, είναι όλες αυτές οι ενδιάμεσες διάρκειες, όλα αυτά τα καθημερινά
μεταξύ οριακών στιγμών που ξεσπούν στα κεφάλια μας, που φέρνουν την
ελπίδα. Ζούμε με αυτούς που θέλουμε κάθε μέρα, κάθε νύχτα, περιμένοντας
να γίνει κάτι φοβερά οριακό και να αναλάβει ίσως αυτό την δική μας ευθύνη,
απέναντι σε μια πιο ουσιαστική ζωή. Περιμένοντας, όμως, ζούμε. Θα
μπορούσαμε να πούμε «ζούμε περιμένοντας».
Εκεί, σ’ αυτά τα ενδιάμεσα, θα μπορούσαμε να ασχοληθεί ο καθένας με τα»
λάθη» του, για να πάψουν να είναι αδόμητα τα οράματά του. Η παραδοχή τους,
θα μας έδινε μια διαφορετική αίσθηση του χώρου, αφού θα έπρεπε να
πλατύνουμε για να δεχθούμε το διαφορετικό και το εξίσου σημαντικό. Θα μας
ανακούφιζε. Θα μας έδινε μια βαθύτερη αίσθηση ελευθερίας στα χείλη. Μια
διάρκεια μεγαλύτερη. Και μια συνέχεια. Χωρίς διάρκεια και συνέχεια ούτε ένα
καινούργιο λάθος δεν μπορείς να κάνεις. Αλήθεια πόσο θυμό θα πρέπει να
φέρνει αυτό.
*Εκπ.Ψυχοθεραπεύτρια
Ελληνική Εταιρεία Ομαδικής Ανάλυσης και Οικογενειακής Θεραπείας
