Ο πόλεμος του διδικτύου με τα παραδοσιακά ΜΜΕ έχει ξεσπάσει απο καιρό και σήμερα μαίνεται για τα καλά, της οικονομικής κρίσης συντελούσης. Τα παραδοσιακά ΜΜΕ αμύνονται σκληρά και κάνουν ό,τι μπορουν για να αναχαιτίσουν τα μπλογκς και τα ενημερωτικά sites.
(FactorX)
Του Οδυσσέα Αρβανίτη
Δράττομαι της ευκαιρίας να αναφερθώ στα τεκταινόμενα στον χώρο των ΜΜΕ παρακολουθώντας σχόλια των αναγνωστών του Antinews επ΄ αφορμή σχετικών αναρτήσεων από την ιστοσελίδα.
Πολλοί χρήστες δείχνουν να επιχαίρουν για την παρακμή και την συρρίκνωση του ελληνικού μηντιακού τοπίου ενώ άλλοι υπερεκτιμούν τον ρόλο των ιντερνετικών μέσων –saits, blogs κλπ.
Κατ αρχήν η πληροφόρηση και η ενημέρωση είναι στοιχείο εκ των ων ουκ άνευ της λειτουργίας του πολιτικού συστήματος (που κατά την γνώμη μου προσομοιάζει με κοινοβουλευτική δικτατορία και όχι με δημοκρατία με ευθύνη όλων των κομμάτων). Όσο πιο περιορισμένη και ελεγχόμενη είναι η πληροφόρηση τόσο υποβαθμίζεται η δημοκρατία. Όσο περισσότερα είναι τα μέσα ενημέρωσης τόσο ο μεταξύ τους ανταγωνισμός δημιουργεί τρύπες στο σύστημα και εκφάνσεις πλουραλισμού και τόσο περισσότερες δυσάρεστες για το σύστημα ειδήσεις τελικά βρίσκουν το δρόμο της δημοσιότητας. Οι εκδότες είναι τόσο καλοί μεταξύ τους που ευχαρίστως θα έτρωγε ο ένας το λαρύγγι του άλλου. Μέσα από αυτό το πρίσμα θα πρέπει να δει κανείς τον πόλεμο που ξέσπασε όταν εκδόθηκε το «Πρώτο Θέμα» και πήρε την πρωτιά και έσπασε το κατεστημένο των παραδοσιακών εκδοτών-νταβατζήδων (χωρίς βέβαια να απαλλάσσεται για τις αμαρτίαις και τα παιχνίδια των δικών του εκδοτών ούτε για την δική του διολίσθηση στην συνέχεια).
Αφελή επιχειρήματα
Το επιχείρημα ότι «η κοινωνία δεν νοιάζεται για τα όσα γίνονται στα μήντια γιατί έχει πραγματικά προβλήματα» που έχω διαβάσει είναι στην χειρότερη περίπτωση παραπλανητικό και στην καλύτερη αφελές. Τα μήντια δεν είναι απλώς προέκταση της πολιτικής αλλά ορίζουν την ημερήσια ατζέντα της δημόσιας αντιπαράθεσης, θέτουν τον χώρο της άσκησης της πολιτικής και όταν κάνουν κατάχρηση της εξουσίας τους –όπως γίνεται στην χώρα μας- βάζουν όρους, μεροληπτούν και παραβιάζουν τον πολιτικό ανταγωνισμό. Αν η κοινωνία δεν νοιάζεται για τους όρους με τους οποίους διεξάγεται η δημόσια συζήτηση για την πολιτική την οικονομία την κοινωνία ας αρχίσουμε να ασχολούμαστε μόνο αν το μεσημέρι θα μαγειρέψουμε φασολάκια ή μπάμιες. Αν και ακόμη και αυτό στο τέλος θέμα πολιτικής είναι αφού εξαρτάται από τις τιμές των προιόντων.
Αφελές επίσης είναι ότι δεν χρειαζόμαστε τα παραδοσιακά μέσα γιατί έχουμε τα saits, blogs και γενικότερα το διαδίκτυο.
Προβλήματα χρηματοδότησης
Το θέμα προέκυψε πριν από χρόνια στις προηγμένες χώρες. Τα παραδοσιακά μεγάλα μέσα ενημέρωσης, εφημερίδες, τηλεοράσεις ραδιόφωνα, από τις πωλήσεις και από την διαφήμιση έχουν έσοδα που τους δίνουν την δυνατότητα να συντηρούν δημοσιογράφους, ανταποκριτές εντός και εκτός χώρας, αναλυτές και σχολιαστές. Να συγκεντρώνουν πληροφορίες και να τις επεξεργάζονται, να καταθέτουν γνώμες με την ματιά του ειδικού. Τα ιντερνετικά μέσα έχουν το εξής πρόβλημα: δεν έχουν ακόμη επαρκή μέσα για να χρηματοδοτήσουν μία καθαρή δημοσιογραφική λειτουργία. Έτσι περιορίζονται είτε στο να κλέβουν ειδήσεις από τα παραδοσιακά μέσα είτε ακόμη χειρότερα να βασίζονται όλο και περισσότερο στις ανακοινώσεις κυβερνητικών και κρατικών υπηρεσιών. Έτσι όμως αντί για πληροφόρηση έχουμε κυβερνητισμό και εκεί κατατείνουν τα ενιαία newsrooms που ανακαλύφθηκαν και στην χώρα μας. Για παράδειγμα τα μεγάλα δίκτυα του εξωτερικού διατηρούν μόνιμους ανταποκριτές στο Ιράκ στη Μέση Ανατολή κλπ. Κανένα ιντερνετικό μέσο δεν αντέχει αυτό το κόστος. Αν εκλείψουν τα παραδοσιακά μέσα η ενημέρωσή μας θα εξαρτάται από την διαχείριση της πληροφορίας που θα κάνει το State Department και οι κυβερνητικές υπηρεσίες της Μεγάλης Βρεττανίας, της Γαλλίας κλπ. Αυτό ισχύει σε μικτότερη κλίμακα για όλα τα σημαντικά θέματα. Πολλές μεγάλες εφημερίδες πρώτα της Αμερικής και στην συνέχεια στην Ευρώπη βρήκαν την εξής λύση: Κράτησαν μόνο μία ή δύο έντυπες εκδόσεις και τις άλλες τις αντικατέστησαν από ηλεκτρονικές για να μειώσουν το κόστος. Στην χώρα μας αυτό προέκυψε τυχαία κατ αρχήν στο «Πρώτο Θέμα» και ακολουθεί το «Βήμα». Επίσης βρίσκουν τρόπους για να εισπράττουν συνδρομές για τις ηλεκτρονικές τους σελίδες. Εν τέλει μην απατόμαστε: Εκείνοι που θα πληρώνουν θα έχουν καλή έγκαιρη και υπεύθυνη πληροφόρηση που θα κοστίζει και το πόπολο θα τρέφεται με σκουπίδια που θα του δίνουν οι μαζικές τηλεοράσεις και το τσάμπα ίντερνετ.
Όσο τώρα για το διαδίκτυο. Δίνει την δυνατότητα να μεταφέρουν πληροφορίες και εικόνες οι πολίτες που τυχαίνει να βρίσκονται σε γεγονότα και κυρίως να εκφράζονται με απόψεις και σχόλια οι αναγνώστες και η επικοινωνία γίνεται αμφίδρομη αλλά σε καμία περίπτωση δεν αντικαθιστά την δημοσιογραφία. Με την ίδια έννοια που εγώ μπορώ να φτιάξω την βρύση του σπιτιού μου άλλα δεν είμαι υδραυλικός που θα τοποθετήσω την εγκατάσταση στην πολυκατοικία μου. Ξέρω να δώσω ένα παυσίπονο αλλά όχι να κάνω διάγνωση. Στην Ελλάδα έχουμε την τάση να υποβαθμίζουμε τα επαγγέλματα των άλλων κυρίως όλοι είμαστε καλύτεροι δημοσιογράφοι και ακόμη καλύτεροι προπονητές, άσε που αν είμαστε και λίγο νεώτεροι θα τον κάναμε ρόμπα τον Μέσι στο μουντιάλ.
Ελληνικό τοπίο
Στο συγκεκριμένο τώρα. Αν συρρικνωθεί ο χώρος των ΜΜΕ δεν θα εκλείψουν οι παραδοσιακοί δημοσιογράφοι που λειτουργούν σαν παπαγαλάκια ή προέκταση συγκεκριμένων συμφερόντων όπως αφελώς νομίζουν ορισμένοι. Μπορεί να εξαφανιστεί ο τάδε ή ο δείνα αλλά στο σύνολό τους θα μείνουν λιγότεροι και με ενισχυμένη και δεσπόζουσα θέση ώστε να χειραγωγούν πιο εύκολα και αποτελεσματικά την ενημέρωση.
Τα ελληνικά sait ακόμη είναι σε πρωτόγονο επίπεδο. Είτε είναι προέκταση μεγάλων Μέσων Ενημέρωσης και βασίζονται σε αυτά είτε κλέβουν και αναπαράγουν ειδήσεις. Το antinews είναι μοναδική προς το παρόν περίπτωση που το δουλεύουν ευσυνείδητα επαγγελματίες και βασίστηκε στην παραδοσιακή συνταγή της αριστερής δημοσιογραφίας (Εννοούμε ως προς τη μέθοδο και όχι ως προς το περιεχόμενο). Λειτουργεί σαν think tank και κυρίως σαν χώρος όπου οργανώνεται μία πολιτική δυναμική συμπληρωματική σε έναν φορέα με περιθώρια ανεξαρτησίας και δίνοντας διέξοδο στην ανάγκη της κοινωνίας να εκφραστεί σε μία δύσκολη περίοδο. Τα περισσότερα sait όμως είναι ήδη κουρασμένα, περιορισμένα και άνευρα.
Blogs
Όσο για τα blogs εκεί δυστυχώς τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Με το πρόσχημα της δήθεν εναλλακτικής δημοσιογραφίας που γράφει αυτά που δεν γράφουν οι άλλοι, ορισμένα από αυτά δεν τηρούν καμία δεοντολογία, υβρίζουν, δυσφημίζουν, λοιδορούν και σπιλώνουν συνειδήσεις χωρίς κανέναν έλεγχο. Φυσικά υπάρχουν και πάντα θα υπάρχουν και οι αξιόλογες προσπάθειες που ξεχωρίζουν από μόνες τους.
Εν κατακλείδι η συλλήβδην απαξίωση πριονίζει το κλαδί στο οποίο καθόμαστε. Κινδυνεύει να συμβεί ότι και με την πολιτική: θα απαξιώσουμε τις δομές, τους θεσμούς και τις διαδικασίες παραγωγής δημοσιογράφων και δημοσιογραφίας όπως κάναμε με τις διαδικασίες παραγωγής πολιτικών και πολιτικής και σε μερικά χρόνια θα διαμαρτυρόμαστε γιατί δεν υπάρχει πια καλή δημοσιογραφία όπως τώρα λέμε γιατί δεν βγαίνουν νέα πρόσωπα στην πολιτική. Μα από πού να προκύψουν; Από παρθενογένεση; Όταν καταστρέφεις και απαξιώνεις θεσμούς και δομές αφήνεις κενό και από το κενό δεν βγαίνει τίποτε. Οι περίφημες κοινωνικές δυνάμεις και διεργασίες δείχνουν την ανεπάρκειά τους στην εποχή που ζούμε. Τα κόμματα έχουν καταρρεύσει αλλά η κοινωνία… is dancing with the stars.
antinews.gr
